به گزارش خبرگزاری«حوزه» آیت‌الله رضا استادی، در جلسه تفسیر سوره مومنون در دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) در قم، با اشاره به آیه 17 این سوره «وَلَقَدْ خَلَقْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعَ طَرَائِقَ وَمَا كُنَّا عَنِ الْخَلْقِ غَافِلِينَ» گفت: واژه طرائق در این آیه(فوقکم سبع طرائق) به سه معنا گرفته شده، یکی نظر علامه طباطبایی(ره) است که ایشان مراد از طرائق را جمع طریقه به مفهوم هفت راهی که ممر فرشتگان است و اعمال انسان را از این راه بالا و پایین می‌برند و یا فیوضات الهی را بر بندگان جاری می‌سازند بیان کرده است.

الزامی به ایجاد ارتباط معنایی میان آیات نداریم

وی با بیان اینکه علامه طباطبایی(ره) برای بیان این واژه از لغت، آیات دیگر را به عنوان موید قید کرده و اساسا روش علامه طباطبایی(ره) برخلاف برخی که گاهی یک یا چند آیه را طوری تفسیر می کنند که به برخی آیات دیگر اصلا توجه نداشته اند، تفسیر قرآن به قرآن افزود: آیاتی وجود دارند و علامه نیز آن‌ها را بیان فرموده که بیانگر نزول و صعود فرشتگان هستند و از این راه‌ها تدبیر امور صورت می‌گیرد ولی اینکه چرا هفت راه؟ برای ما روشن نیست.

عضو شورای عالی حوزه تصریح کرد: اگر طبق نظر علامه طباطبایی(ره) این آیه را تفسیر کنیم، در این صورت همان طور که ایشان در عمل معتقد به آن بوده، سلسله آیات ابتدایی سوره مومنون با آیات مربوط به خلقت انسان و آیه کنونی و چند آیه مابعد آن مرتبط خواهد بود، همان طور که علامه طباطبایی(ره) نیز بر آن تاکید کرده مراد از ارتباط آیات این است که ما شما را خلق نکردیم که شما را رها کنیم و شما از مراقبت ما بر کنار نیستید.

استاد تفسیر حوزه به طرح این سؤال پرداخت که آیا آیات پشت سر هم در یک سوره و سور پشت سر هم آن طور که مجمع البیان تاکید داشته است با یکدیگر مرتبط هستند و می توان تفسیری از آن ها با در نظر گرفتن این ارتباط داشت؟ بیان کرد: مجمع البیان تاکید زیادی بر این مسئله دارد که پشت سر هم قرارگرفتن سوره ها و آیات دلیل بر نظم است و ارتباط میان آن ها برقرار کرده و حتی آورده که این سوره با فلان موضوع خاتمه یافته و سوره بعدی با همان موضوع آغاز می‌شود.

تاثیر ارتباط آیات در تفسیر

آیت‎الله استادی عنوان کرد: اگر نظم سوره‌های فعلی قرآن همانند نظم آن در دوره پیامبر(ص) هم باشد الزامی وجود ندارد که بگوییم میان آنها ارتباط مفهومی خاصی وجود دارد، زیرا اثبات ارتباط در تفسیر اثرگذار است.

استاد حوزه علمیه اظهار کرد: مسلم آن است که ترتیب سوره‌ها به ترتیب نزول نیست و حتی آیات نیز این طور است و حتی گاهی یک آیه مانند آیه تطهیر نیز یک آیه نیست و در میان آیات دیگر قرار گرفته و ممکن است نیمی از یک آیه در یک زمان و نیم دیگر نیز در زمانی دیگر نازل شده باشد، بنابراین تقید و الزامی در کاری که مجمع کرده نداریم و لازم نیست سوره ای را با سوره دیگر و حتی یک آیه را با آیه بعد و قبل از آن مرتبط کنیم.

دیدگاه علامه طباطبایی درباره ارتباط معنایی میان آیات

آیت‌الله استادی با بیان اینکه علامه طباطبایی(ره) نیز در عمل خلاف روش مجمع کار کرده، تصریح کرد: ایشان اگر چه تصریح نکرده، ولی در عمل به گونه‌ای رفتار کرده که گویی باید با ذوق خود ببینیم آیات با یکدیگر مرتبط هستند یا نه وگرنه ارتباط کلی ملاک نیست.

استاد حوزه با اشاره مجدد به واژه «طرائق» در آیه 17 اظهار کرد: برخی تفاسیر دیگر طرائق را به معنای طبقات گرفته‌اند که در لغت نیز به این معنا آمده، همچنین برخی مراد از آن را گسترده کردن معنا کرده‌اند که اگر این دو لغت را در معنای آیه بپذیریم با آیات قبل ارتباط نخواهد داشت.

آیت الله استادی به تفسیر ادامه آیات و بحث نزول باران از آسمان طبق آیه شریفه «وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ وَ إِنَّا عَلَى ذَهَابٍ بِهِ لَقَادِرُونَ» پرداخت و اظهار کرد: به تعبیر قرآن کریم نزول باران با تدبیر و به اندازه صورت می گیرد که بیانگر حکمت الهی است، بنابراین نباید تصور کنیم که اگر در جایی سیل آمد و  در جایی باران بسیار اندک دور از حکمت خداست، البته این اعتقاد باید در همه کارهای ما وجود داشته باشد.

برخی احکام تعبدی است

استاد حوزه علمیه با اشاره به آیه «وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِن طُورِ سَيْنَاء تَنبُتُ بِالدُّهْنِ وَصِبْغٍ لِّلْآكِلِينَ» ادامه داد:  مراد از شجره طور سیناء، زیتون است که از آن روغن به دست می آید و ذکر برخی میوه ها نیز در این آیات ممکن است به علت استفاده بیشتر مردم از آن ها بوده و یا خواص بیشتری داشته اند و نمی‎توان گفت، چرا خداوند تنها از این چند میوه نام برده که در احکام نیز ممکن است برخی جنبه تعبدی داشته و نتوان برای آن مفسده و یا منفعتی بیان کرد.

نیازی به تفسیر طولانی مدت برخی آیات نیست

عضو شورای عالی حوزه با اشاره به تعبیر علامه طباطبایی(ره) در تفسیر برخی آیات که آورده است«والمعنی الظاهر» تصریح کرد: مراد این است که تفسیر برخی آیات کاملا روشن است و نیازی نیست گاهی دو روز برای تفسیر یک یا چند آیه وقت صرف کنیم و آیت الله العظمی جوادی نیز گاهی در یک جلسه چند آیه را تفسیر می‌کنند.

خواص میوه‌ها برای منطقه و زمان خاصی است

آیت‎الله استادی عنوان کرد: برخی میو ه ها که در این آیات به کار رفته و یا در برخی روایات آمده همانطور که شیخ صدوق نیز فرموده است، محتمل است که تاثیر آن برای منطقه ای خاص و موسم و زمان خاصی باشد و به صورت مطلق نمی توان تاثیر آن را درنظر گرفت به طور مثال ممکن است روغن زیتون برای فردی خوب و برای دیگر بد باشد، همچنین است روایاتی که در مذمت برخی شهرها مانند کوفه بیان شده که این مذمت برای همان دوره بوده و برای همه زمان ها مصداق ندارد.