به گزارش سرویس علمی فرهنگی «حوزه»: دانشمند فرزانه و رجالی قرن یازده قمری، بانو «حمیده رویدشتی»، اهل رویدشت اصفهان بود. پدرش از علمای عالی قدر و فاضلی بود که در تربیت علمی دخترش نقش بسزایی داشت. این بانو بر کتابهای مختلف حدیثی و رجالی، از جمله استبصار شیخ طوسی، حاشیه نوشته است. هیچ کدام از این پدر و فرزند با داشتن زندگی موفق علمی، زندگی شخصی مناسب با شأن علمی خود نداشتند که این موضوع حیرت و تعجب بسیاری از ترجمه نگاران را در پی داشته است.

* نسب

او دختر علامه ناوآور، محمد شریف بن شمس الدین رویدشتی اصفهانی، معروف به ملا شریفا (متوفای 1401ه.ق) و اهل رویدشت، یکی از روستاهای اصفهان بود. محمد شریف، فقیهی فاضل و عالم به علم رجال و حدیث، از شاگردان و راویان شیخ بهایی و از استادان ملا محمد تقی مجلسی بود. علامه محمد تقی مجلسی نیز از وی اجازه روایت داشت. صاحب ریاض درباره او می گوید: من ایشان را وقتی کودک بودم، دیده ام و آن زمان گمان می کنم که حدود صد سال داشت.

* شخصیت علمی

بانو حمیده، بانویی فاضل، عابدو زاهد و در علم رجال و اخبار، ازاساتید فوق العاده بود. وی بیشتر تحصیلات خود را نزد پدرش، ملا شریفا گذراند. با توجه به ویژگی های اخلاقی و علمی وی، پدرش توجه زیادی به او داشت و او را از نظر علمی می ستود و به شوخی می گفت: حمیده به رجال ربطی دارد؛ یعنی به علم رجال توجه دارد. از مسائل شگفت آور در زندگی شخصی این بانوی دانشمند، آنکه با وجود توانایی و شهرت علمی اش، به اصرار مادر، با مردی بی سواد از خویشاوندان که اهل همان روستای محل زندگی شان بود، ازدواج کرد.

* دختر

این بانوی رجالی، دختری فاضل و عالم همچون خودش به نام فاطمه داشت که برخلاف معمول، به نام خودش معروف است. صاحب ریاض بیان می دارد که از نکات جالب توجه در زندگی این مادر و دختردانشمند، این است که با وجود شهرت و توانایی علمی شان، فاطمه نیز چون مادر، با مردی بی سواد چون پدرش از اهالی همان روستا ازدواج کرد.

* آثار

چنان که گذشت، بانو حمیده در شناخت علم رجال جایگاهی والا داشته و آثار وی نیز نشان دهنده همین مطلب است که «حاشیه بر استبصار شیخ طوسی»، «حاشیه بر کتاب های حدیثی» و «رجال حمیده» از آثار فاخر وی می باشد. البته به احتمال زیاد کتاب رجال وی با کتاب پیش گفته یکی است و مجموعه حواشی بانو حمیده بر کتب اخبار، رجال حمیده نامیده شده است. صاحب ریاض علاوه بر این موارد، وی را صاحب آثار دیگری از تعلیقات و حواشی بر کتب حدیث مربوط به رجال می داند، اما از کتاب خاصی به غیر از آثار یاد شده نام نمی برد.

* وفات

این بانو در سال 1087 ه.ق از دنیا رفت و از محل دفن ایشان اطلاعی حاصل نشد.

(مریم حیدری)

انتهای پیام// 15/ 313