به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، در ابتدای این نشست علمی که چهارشنبه شب در موسسه صادقین در قم برگزار گردید، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرضا اصفهانی، دبیر نشست علمی«صد سبیل حج» گفت: یکی از دلایل برگزاری این نشست تبیین دقیق مساله حج صد سبیل است؛ در پیامی که دیروز از ناحیه رهبری صادر شد و فرمایشاتی که امروز، رهبر انقلاب بیان کردند، موجب شد که تبیین دقیق این مساله از سوی نهادهای حوزوی انجام شود.
دبیر این نشست علمی بیان کرد: نکته قابل توجهی که در این مسئله است، شهدای حج ۹۴ تقریبا به تعداد شهدای یورش رژیم آل سعود به حجاج در سال ۶۶ است؛ پیام امام در حج ۶۶ در همان ابتدای حج صادر شد و پیام امسال در سالگرد حادثه منا صادر شد و در مقایسه این دو با یکدیگر پیامی که در سالگرد حادثه منا صادر شده بسیار شدیدتر از پیامی است که امام در جریان یورش جلادان شجره ملعونه آل سعود در سال ۶۶ صادر کردند.
حجت‌الاسلام والمسلمین اصفهانی تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی در فرمایش امروز خودشان گفتند؛ در حادثه منا از همه کشورهای اسلامی و غیراسلامی یعنی حاجیان اروپایی و ... افرادی به شهادت رسیدند، ولی هیچکدام از مسئولان کشورهای اسلامی حرفی نزدند و علمای جهان اسلام هم سکوت کردند و صدای بلندی در جهان اسلام نشنیدیم و این مسئله نیز از ویژگی‌های این موضوع است.
حج از شئون ولی فقیه است
پس از سخنان دبیر این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا عندلیبی، مدیرگروه فقه و حقوق پژوهشکده حج گفت: در ابتدا باید به مساله وجوب حج بپردازیم؛ آنچه دین مبین اسلام بیان کرده آن است که استطاعت طریقی و مالی و...مهمترین شرط وجوب حج است؛ حال در خصوص امسال باید گفت که در سال جاری استطاعت طریقی نبوده که وجوبی در کار باشد، ولی آیا کسانی که سال قبل اسمشان در آمد ولی تنبلی کرده و نرفتند آیا دین نرفتن حج بر عهده آنان خواهد ماند که براساس نظر مراجع بر عهده آنان خواهد بود.
وی با بیان اینکه مراجع بیان کرده‌اند که حج وجوب کفایی دارد و نباید طوری باشد که کعبه از حاجی خالی باشد و اگر چنین شد وظیفه حاکم اسلامی است که از بیت المال مردم را بفرستد افزود: متاسفانه در قضایایی که در حادثه منا رخ داد برخی سوء استفاده کردند و حج را به تمسخر گرفتند در حالی که حج از شئون ولی فقیه است و نماینده مجلس و وزیر و وکیل نمی‌تواند در مورد تعطیلی و تعلیق آن تصمیم بگیرد؛ برخی مانند شیخ صدوق قایل به وجوب عینی برای حج شده و معتقد است که هر سال حج بر ثروتمندان واجب است ولی بیشتر علما یکبار حج در عمر را برای افراد مستطیع واجب می‌دانند.
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج عنوان کرد: اولین وظیفه حاکم اسلامی طبق آیات قرآن اجرای احکام اسلامی مانند حج و حجاب و ... است؛ در شبکه های مجازی بیان شده بود وقتی یکبار حج رفتیم هزینه عمره مجدد را صرف جهیزیه و کمک به فقرا کنیم و این مسئله‌ای است که برخی افراد برای از بین بردن دین انجام می‌دهند در حالی که قوام مردم به حج است و هیچ جایگزینی ندارد و این حرف مثل این است که به کسی بگوئیم به جای گوش از چشم استفاده کنید.
وی گفت: در روایتی داریم که مسلمین نباید اجازه دهند کعبه تعطیل و حج انجام نشود؛ در روایت دیگری تاکید شده بر اینکه اگر مردم حج را ترک کنند، حاکم اسلامی باید آنان را مجبور کند و اگر پول نداشتند باید از بیت المال مسلمین خرج کند و به حج بفرستد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عندلیبی با اشاره به چاپ کتبی درباره حج و حقوق بشر، حج و حقوق بین‌الملل و حج و محیط زیست تصریح کرد: برخی می‌گویند همان طور که اقیانوس ها در مالکیت همه انسان هاست بگوییم مالکیت اماکن مذهبی برای همه پیروان آن دین است، که طرح این مطالب آسان است ولی امکان عملی در محیط بین‌المللی با توجه به نفوذ آل سعود و لجاجت این رژیم در مجامع بین‌المللی وجود ندارد.
وی افزود: حادثه افتادن جرثقیل در روز و ساعتی رخ داد که حادثه ۱۱ سپتامبر رخ داد و شواهد نشان می‌دهد که قطعا خرابکاری بوده است و اداره حج در سایه سیاست‌های یهود صورت می‌گیرد.
در ادامه این نشست علمی، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی درگاهی، عضو شورای پژوهشی پژوهشکده حج با اشاره به این نکته که تعطیلی حج به معنی برگزارنشدن حج است گفت: این تعابیر در برخی منابع تاریخی آمده است، لذا تعطیلی حج نسبت به تعطیلی برخی از مسلمین و نرفتن برخی از آنان است که گاهی به خاطر ناامنی راه و مسایل دیگر رخ می‌دهد.
وی با بیان اینکه تا ۴۰ کیلومتر هم حرم امن مسجدالحرام است افزود: این ناامنی یا بر اثر مشکلات و ناامنی راه و یا بدرفتاری با زوار، درگیری‌های نظامی، رواج بیماری‌های واگیردار و قحطی و گاهی ابزاری برای تهدید دیگر حاکمان و مسلمین بوده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین درگاهی با اشاره به رفتار بد دولت عثمانی و متعصبان سنی با ایرانیان که منجر به تعلیق حج ایرانیان شد اظهار کرد: این رفتارها تا سال ۱۰۸۸ به بهانه آین که شیعیان پرده خانه کعبه را نجس کرده‌اند تداوم یافت و در این شهر شیعه‌کشی به راه افتاد و دانشمندی به نام سیدمحمدمومن رضوی را در پشت مقام ابراهیم به شهادت رساندند و یا ماجرای ابوطالب یزدی که معروف است و منجر به اعتراضات وسیعی در ایران شد.
وی با اشاره به اصطلاح صد عن سبیل و صد حرم گفت: "صد" در فقه امامیه بازدارندگی دشمن از ورود احرام‌گزار است، یعنی زائر به مکه رفته ولی از انجام اعمال بازداشته می‌شود با این نگاه صد فقهی از موضوع این نشست خارج است ولی صد به مفهوم عام داریم و عواملی است که باعث می‌شود عده‌ای نتوانند به حج بروند که تعطیلی حج امسال نیز مصداق آن است.
عضو شورای پژوهشی پژوهشکده حج با اشاره به ماهیت حج تصریح کرد: اگر به علت بستن طریق حج، مسلمین نتوانستند حج بروند آیا ولی فقیه در قبال این‌ها هم وظیفه‌ای دارد؟ در واکاوی که ما داشتیم اجبار برای کسی است که طغیان و سرکشی از رفتن به حج می‌کند با اینکه استطاعت مالی دارد ولی به حج نمی‌رود.
نظر رهبر معظم انقلاب درباره حج امسال
وی با بیان اینکه تعطیلی حج مبغوض شارع است و حاکم اسلامی وظیفه دارد تا جایی که می‌شود حج تعظیل نشود گفت: نظری که از مقام معظم رهبری در حج امسال داشتیم این بود که هر طوری که هست راه حج را باز کنید و سختگیری نشود تا حج با حضور زائران ایرانی برگزار شود ولی با همه این سهل‌گیری‌ها حکام عربستان مانع‌تراشی کردند؛ با توجه به اینکه شیعیانی از کشورهای دیگر به حج می‌روند این وظیفه بر دوش حاکم اسلامی کمرنگ شده است.
وی با طرح این سؤال که آیا به عنوان حکم ثانوی ولی فقیه می‌تواند حج را تعطیل کند افزود: سه مورد تاریخی این مسئله سابقه داشته است، یکی زمان میرزای قمی بود که گفت من امسال حج نمی‌روم و اذن هم نمی‌دهم که کسی برود، یا ماجرای ابوطالب یزدی در سال ۱۳۳۲ که به اتهام آلوده ساختن کعبه رفتار نامناسب آل سعود با حاجیان ایرانی رخ داد و سبب شد تا برخی مراجع آن دوره حج را تعطیل کردند.
این محقق عنوان کرد: ولی فقیه ولایت بر تعطیلی و تعلیق حج بنا به مصالح دارد، ولی آیا در دوره کنونی به لحاظ موضوعی تعطیلی و یا تعلیق حج، جزء مصالح هست؟ که معتقدم این موضوع جایی برای این ندارد که ولی فقیه به این نتیجه برسد چون شیعه در اقلیت و کم است و با توجه به تبلیغاتی که علیه شیعه می‌شود و بیشتر مسلمین از وقایعی که در جهان اسلام رخ می‌دهد بی خبر هستند و جو نامناسبی در تبلیغات علیه شیعه ایجاد کرده‌اند، بنابراین لازم است که افراد شیعه بروند و این فضا را بشکنند.
