به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» از تهران، استاد علی‌اکبر رشاد ، امروز در اولین اجلاس سراسری کمیته‌های دستگاهی کرسی‌های نظری‌پردازی که در سالن اجتماعات دانشگاه علامه طباطبایی تهران برگزار شد، گفت: فلسفه تأسیس کمیته‌های دستگاهی کرسی‌های نظری‌پردازی برای این بود که نخبگان حوزه و دانشگاه نظریه‌های علمی خود را به راحتی مطرح کرده و داوری‌های شایسته و بایستی روی آن نظریات صورت گیرد.

وی با بیان این‌که در حال حاضر با موانع فرهنگی، اخلاقی، روانی و سازمانی برای استفاده از وجود صاحب نظران روبرو هستیم، افزود: در برخی از مواقع اساتید نظریه پردازی را نمی‌شناسیم و یا این که برخی اساتید هم با وجود این‌که نظریات نوینی دارند اما دون شأن خود می‌دانند که نظریاتشان را مطرح و در معرض داوری قرار دهند؛ در حالی که در برخی مواقع نظریه‌پردازی در حد واجب کفایی است و البته افشای نظریه نیز همین حکم را دارد.

رئیس شورای حوزه علمیه تهران افزود: بر همین اساس و ایده‌ها بود که رفته رفته پیشنهاد داده شد، هر دستگاه علمی و یا حداقل در هر شهری یک کمیته دستگاهی کمیته‌های نظریه‌پردازی راه‌اندازی شد، تا ارتباط این کمیته‌ها سیستماتیک باشد و در نهایت به سراغ نظریه‌پردازان برویم.

استاد رشاد گفت: کرسی‌های نظریه‌پردازی به تنهای الزامی برای ادامه کار نداشت، اما کمیته کرسی‌های آزاداندیشی با ظهور و بروز خود اعلام آمادگی کرد تا اگر کسی حرف تازه‌ای برای گفتن دارد، آن‌ را مورد دقت‌نظر قرار دهد و قطعاً این کار ظرفیت‌های ملی را پای کار می‌آورد.

در نظام حوزه، استاد مسئله محور عمل می کند

وی در بخشی دیگری از سخنان خود با تصریح به این مطلب که بسیاری از مناطق علمی کشور اصلاً اختصاصی به نوآوری و تولید معرفت و نظریه‌پردازی ندارند، گفت: نمی‌خواهم بین حوزه و دانشگاه تفکیک قائل شوم، اما در حوزه‌های علمیه سازوکارهایی وجود دارد که نوآوری‌های علمی بیشتر از دانشگاه پدید می‌آورد؛ چون استاد، متن‌ محور و مکتب‌محور عمل نمی‌کند، بلکه مسئله محور عمل می‌کند.

 استاد رشاد اضافه کرد: درس خارج از فقهی که در حوزه مطرح است، بیان می شود؛ یعنی درس خارج از متنی که حاضران در آن درس مسلط بر آداب و نظریات گوناگون بوده و نظریه‌های جدید را ابداع می‌کنند، بررسی می گردد.

منطق تحصیل در حوزه منجر به تولید نظریه می شود

وی تاکید کرد: منطق تحصیل در حوزه لاجرم سبب تولید نظریه می شود و از این منظر است که حوزه می تواند یک مجتهد یعنی نظریه پرداز تربیت کند البته حوزه امروز اگر چه می تواند مجتهد تربیت کند، اما باید اعتراف کرد که حوزه امروز متخصص تربیت نمی کند به این معنی که طلبه بعد از فارغ التحصیلی در یکی از علوم روز مانند جامعه شناسی روانشنانی و ... تخصصی نداشته و از نظریات مطرح در آن اطلاع کافی ندارد.

سیستم دانشگاهی با روند فعلی منجر به تربیت نظریه پرداز نمی شود

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: البته دانشگاه در زمینه فوق برعکس حوزه است یعنی یک دانشجو بعد از فارغ التحصیلی شاید نظریات مطرح شده در یک علم مانند اقتصاد و جامعه شناسی را بداند و به نوعی متخصص در آن علوم باشد اما نظریه پردازی و نوع آوری ندارد اما سیستم دانشگاهی با روند فعلی منجر به تربیت نظریه پرداز نمی شود.

استاد رشاد تصریح کرد:در حال حاضر 70 هزار عضو هیئت علمی در دانشگاه های سراسر کشور داریم که اگر از این تعداد هر ساله فقط یک نظریه نو علمی داده می شد در پایان یک سال 70 هزار نظریه نوین داشتیم و خود این قضیه یک انقلاب علمی می شد اما متاسفانه این چنین نیست؛ همچنین هر ساله 400 الی 500 هزار پایان نامه سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه های ما توسط دانشجویان ارائه می شود که اگر هر کدام از این پایان نامه ها فقط یک نظریه علمی می دادند شاهد یک جهش علمی در جامعه بودیم، اما متاسفانه دانشگاه های ما نظریه پرداز تربیت نمی کند.

این استاد حوزه ادامه داد: همین طور چند صد مجله تحت عنوان علمی و پژوهشی در کشور ما به چاپ می رسد و منطق حکم می کند هر کدام از این نشریات هر سال بیست حرف نو در عرصه نظریه پردازی داشته باشند که باز هم این طور نیست؛ متاسفانه تمام این شرایط نشان می دهد  دغدغه نوآوری علمی مسئله اصلی مراکز علمی ما نیست.

مشکلات علمی و فرهنگی کشور با تولید نظریه حل می گردد

رئیس شورای حوزه علمیه تهران با بیان این که مشکلات علمی و فرهنگی کشور با تولید نظریه در عرصه های مختلف علمی و معرفتی حل خواهد شدگفت: کمیته های دستگاهی نظریه پردازی که در برخی مراکز علمی کشور فعال هستند انگیزه های علمی و معرفتی را در بین دانشجویان و دانش پژوهان تقویت می کند، به همین جهت است شورای عالی انقلاب فرهنگی از آن حمایت می کند.

313/29