حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در مشهد، با تأکید بر تأثیرپذیری علوم از یکدیگر، گفت: اگر علوم عقلی توسعه یابند، مباحث فقهی و اصولی نیز توسعه پیدا خواهد کرد، چراکه اصول فقه با مباحث عقلی آمیخته شده است.
رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، توجه بیشتر به علوم عقلی در نظام آموزشی حوزه علمیه، شکل گیری رشته های تخصصی علوم عقلی و برگزاری کرسی های آزاداندیشی و نظریه پردازی را راهکارهایی برای توسعه علوم عقلی برشمرد و عنوان کرد: پیشنهاد می کنم درس معرفت شناسی بعد از گذراندن دروس منطق و فلسفه در نظام آموزشی حوزه علمیه گنجانده شود.
وی با بیان این که علوم عقلی در تزاحم بین اقوال رشد پیدا می کنند، گفت: برگزاری کرسی های نظریه پردازی زمینه را برای نوآوری و نواندیشی در حوزه علمیه فراهم می آورد و کرسی های آزاداندیشی با رعایت اخلاق و منطق نیز می تواند به تعامل میان موافقین و مخالفین فلسفه اسلامی و توسعه این علوم منجر شود.
حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه تأکید کرد: فلسفه را باید در معرض نقد قرار دهیم تا رشد پیدا کند و این مستلزم ایجاد فضایی منطقی، علمی، سرشار از حلم و حوصله و به دور از مباحث تکفیری و روان شناختی است.
علوم عقلی حکم روح جامعه را دارد
رئیس مؤسسه حکمت و فلسفه ایران با بیان این که علوم عقلی حکم روح جامعه را دارد و پرداختن به علوم عقلی یک ضرورت انکارناپذیر است، ابراز داشت: اگر در جامعه ای علوم عقلی نباشد یا با آن مقابله شود، در واقع با عقل مقابله شده و این پارادوکس است که بگوییم ما عقل را قبول داریم و علوم عقلی را نمی پذیریم.
این محقق حوزوی، علوم عقلی را عاملی برای گسترش عقلانیت در جامعه معرفی و ابراز کرد: در فلسفه عده ای قائل به اصالت وجودی اند و عده ای به اصالت ماهوی اعتقاد دارند، اما هر دو این موارد جزو علوم عقلی اند؛ ممکن است کسی ادعایی از مدعیات علوم عقلی را نپذیرد و ادعای دیگری را جایگزین کند، ولی آن مورد جایگزین نیز جزو علوم عقلی است.
ظرفیت بالای ایران در علوم عقلی
حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه با بیان این که اهل بیت (ع) و پیشوایان دینی تأکید زیادی بر عقل و عقلانیت داشته اند، اظهار کرد: جامعه ایران در علوم عقلی ظرفیت بالایی داشته و علت آن، علقه مردمان این سرزمین اعم از شیعه و سنی به اهل بیت (ع) و به رفتار و کلام ایشان بوده است.
وی با اشاره به عالمانی مثل بوعلی سینا، ابن هیثم، زکریای رازی و خواجه نصیرالدین طوسی، ایران را منشأ و مبدأ تمدن اسلامی دانست و ادامه داد: جایگاه عقل آن قدر در مذهب تشیع اهمیت دارد که بزرگی چون مرحوم شیخ کلینی مجموعه خود را با کتاب عقل و الجهل شروع کرده است.
این محقق حوزوی ادامه داد: با گرایش ایرانیان به مباحث عرفانی در قرن ششم و توجه کمتر ایشان به علوم عقلی، تمدن اسلامی در کل جهان دچار افول شد و این بدان معناست که وقتی رشد عقلانی در عرصه های مختلف محقق شود، تمدن اسلامی نیز رشد خواهد کرد.
جايگاه حوزه علميه خراسان در علوم عقلی
رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در مورد جایگاه خراسان در علوم عقلی گفت: بخش مهمی از جغرافیای ایران که نقش عمده ای در تمدن سازی اسلامی داشته، منطقه خراسان بوده است.
وی افزود: همان طور که عرفان خراسان مشهور است، بزرگ ترین متفکران در طول تاریخ در حوزه علوم عقلی نیز دانشمندان خراسانی بوده اند.
حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه با بیان این که عارفان خراسانی منافاتی میان مباحث عقلانی و عرفانی نمی دیده اند، ابراز کرد: بزرگ ترین مباحث عقلی و عقلانی در عرفان خراسان نهفته است که به صورت ادبیات فارسی و در قالب شعر و نثر درآمده است.
استاد و پژوهشگر فلسفه دینی تصریح کرد: هر چند که در چند دهه اخیر برخي جریان های ضدفلسفی و ضد عقلی در خراسان شکل گرفته اند، تاریخ نشان دهنده ظرفیت بالای اين خطه در حوزه علوم عقلی می باشد و نباید این سابقه تاریخی را فراموش کرد.
وی با اشاره به حکم رهبر معظم انقلاب در تشکیل شورای عالي حوزه علمیه خراسان، عنوان کرد: مدیران این حوزه باید با استمداد از علی بن موسی الرضا (ع) به طور جدی پیگیر توسعه و ساماندهی علوم عقلی باشند و طلاب حوزه خراسان باید مکتب فلسفی خراسان را استخراج کنند.
انتهای پیام
