به گزارش خبرگزاری«حوزه»، کمیسیون سیره و زندگانی امام هادی(ع) به ریاست آیت الله «محمدهادی یوسفی غروی» در سالن خواجه نصیرالدین طوسی برگزار شد و پژوهشگران، مقالات خود را ارائه کردند.
لیلا شریفی که با مقاله «بررسی سیر تطور گزارش شعرسرایی امام هادی(ع) نزد متوکل» در همایش شرکت کرده است، اظهار داشت: این مقاله درباره اسناد و مستندات شعر مشهور «باتو علی قلل ...» است.
وی ادامه داد: بیشتر دوران امامت امام هادی(ع) در زمان متوکل است و متوکل به امام هادی(ع) سخت گیری می کرد و برای اینکه به امام ایرادی وارد کند، ایشان را به یکی از مجالس بزم دعوت کرد. متوکل در مجلس، دلیلی پیدا نمی کند که امام را زیر سوال ببرد، به همین خاطر از امام درخواست می کند که شعری بخواند و امام شعری می خواند که متوکل و اهل مجلس گریه کرده و متحول می شوند. این اشعار در منابع متعدد بازتاب یافته است و همه منابع اطلاعاتی کسانی از این حادثه ارائه نکرده اند. برخی این شعر را کهن و مربوط به قبل از امام دانسته اند. ابن قتیبه دینوری، اولین بار در کتاب خود این اشعار را مطرح کرده و مسعودی، ۹بیت شعر را آورده است.
این پژوهشگر، افزود: برخی علمای عصر صفویه ادعا کرده اند که این شعر را امام علی(ع) سروده است و امام هادی(ع)، شعر امام علی(ع) را در مجلس خواند. در حالی که این ادعا، استنادی در منابع تاریخی ندارد.
وی همچنین گفت: این اشعار در زمان های قبل از امام هادی(ع) وجود داشته است و چون شعر خوبی بوده، نویسندگان در جایگاه های مختلف از آن استفاده کرده و لزومی نمی دیدند که نویسنده آن را ذکر کنند. اما اینکه امام هادی، فی البداهه آن را در مجلس متوکل سروده باشد، درست نیست.
در ادامه این کمسیون، دکتر «بهمن زینلی»، در ارائه مقاله «بررسی و تحلیل شیوه مواجهه امام هادی(ع) با چالش های دوران امامت» گفت: همه ائمه در دوران حیات طیبه خود با چالش های متعددی مواجه بودند و به فراخور زمان تلاش می کردند، راهکارهایی برای حل آنها ارائه کنند.
وی گفت: مهمترین بحث در هفته وحدت شیوه مواجه شدن با مسائل و مشکلات است و بهترین روش این است که به شیوه اهل‌بیت(ع) حرکت کنیم.
این پژوهشگر، با بیان اینکه شیوه ائمه(ع) تبیین مسئله بوده است، افزود: در مقاله، عمده ترین چالش های امام هادی(ع) را در پنج بخش تقسیم بندی کرده ام. اول مواجهه امام هادی(ع) با خلافت عباسی است. امام، با شش تن از خلفا همزمان بوده و بخشی از چالش های ایشان با ساختار عباسیان بوده است. دومین چالش، نهضت هایی بوده که علویان داشتند، بخشی در راستای سیاسی و بخشی در راستای حق طلبی بوده است. سومین چالش، بحث جریان های شبهه آفرین بود که سلامت اندیشه های اسلامی را هدف قرار می دادند. جریان بعدی، جریان غلات بود. همچنین افرادی که خرافات را طرح می کردند.
زینلی، گفت: غالب خلفای عباسی با توجه به شناختی که از ائمه(ع) داشتند، تمام تلاش خود را به کار می بستند تا از اثرگذاری آنان جلوگیری کنند و این منجر به کنترل شدید می شد تا زمینه گسترش تشیع فراهم نیاید. این مواجهه در چهار شیوه بود. امام هادی(ع)، از مسیر و گذرگاه هایی که وجود داشت عدم مشروعیت خلافت عباسی را تبیین می کرد. دومین حرکت امام، برخورد عاطفی با برخی از کارگزاران عباسیان بود. همچنین افکار عمومی را درباره ماهیت اصلی بنی عباس آشکار می کرد و از لحاظ علمی با علمای درباری مقابله و مبارزه می کرد.
وی در مورد مواجهه امام با قیام های علوی، اظهار داشت: ایشان، انجام حرکت‌هایی را که اگرچه حق‌مدارانه بود اما باعث کاهش نیروهای شیعه می شد، تشویق نمی کردند. برخی از این حرکت ها را امام محکوم نمی کردند چون ماهیت حرکت ها استکبارستیزی بود.
این پژوهشگر، عنوان کرد: امام، در مواجهه با جریان های غلات، اصول توحید و بحث امامت را تبیین می کردند. در بحث جبر و تفویض، امام با استناد به حدیث امام صادق(ع)، هر دو نظریه را نفی می کردند و می فرمودند: امر بینابینی است. در برخورد با صوفیان و خرافات، حرکت امام تبیینی بود. به طور خلاصه حرکت امام در چالش ها، موضعی نبود و به صورت تبیینی مسائل را مطرح می کردند.
«سید حسن قرشی»، که با مقاله «سیره عملی و نظری امام هادی(ع) در برخورد با مسئله غیبت» در همایش شرکت کرده بود، گفت: بحث منجی به قدمت بشریت یکی از نیازهای بشری بوده است، همچنین در تاریخ اسلام ریشه بسیار زیادی دارد. وضعیت امام هادی(ع)، خاص بوده است. آشوب های اجتماعی و ورود ترک‌ها، درگیری معتزله، بحث های حدوث و قدم قرآن و بحث مدعیان دروغین از چالش های امام بوده است.
وی عنوان کرد: امام هادی(ع) برای زمینه سازی آمادگی غیبت برای شیعیان اقداماتی انجام داد. ایشان با تربیت شاگردان، معارف شیعی را به پیروان و شیعیان منتقل کرد و یکی از معارف بحث غیبت است. اقدام دیگر ایشان گسترش و نظارت بیشتر بر نهاد وکالت است. هر سازمانی پس از بسط به انحراف کشیده می شود و امام انحراف سازمان وکالت را خنثی و با مدعیان دروغین برخورد کرد.
وی با بیان اینکه تربیت و آماده سازی نواب خاص از دیگر اقدامات ایشان است، گفت: دو نفر از نواب اربعه از تربیت یافتگان امام هادی(ع) هستند.
این پژوهشگر با بیان اینکه مقابله با نحله های انحرافی از اقدامات دیگر امام هادی(ع) بود، گفت: حاکمیت، نحله ها انحرافی را در جامعه تشویق می کرد.
وی خاطرنشان کرد: ارجاع سؤالات به وکلا از دیگر اقدامات امام بود. امام همچنین احادیثی درباره غیبت فرمودند. هشت روایت از امام هادی در رابطه با غیبت روایت وجود دارد. ایشان در روایتی ولادت امام زمان(عج) را نوید می دهند. بحث دیگر بحث دعاست؛ «زیارت جامعه کبیره» یکی از بزرگ‌ترین دعای شیعه از امام هادی(ع) صادر و در فرازهایی به بحث غیبت اشاره شده است.
