حجت الاسلام حسین کریمی مقدم در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در استان کردستان، اظهار داشت: برخی مسائل باعث دوری کردن افراد از مسجد می شود که حتی الامکان باید برای رفع این مشکلات اقداماتی صورت پذیرد، اکنون به ذکر برخی از مواردی که باعث این امر شده می پردازیم:
پذیرش فاقد محبت افراد گریزان
مسئول قرآن و حدیث حوزه علمیه استان کردستان گفت: برخی افراد حال به هر دلیل مدتی از مسجد گریزان بوده اند، راما اکنون که برگشته اند، رفتار ما نسبت به آنها باید چگونه باشد، اگر کوچکترین کم لطفی یا تمسخر از سوی مسجدی ها ببینند، مجددا به مسلک خویش باز می گردند.
وی تصریح کرد: قرآن در این خصوص می فرماید: «ادفع بالتی هی احسن السیئة» زشتی ها را با کار نیک جبران کنید، یعنی نه تنها آنها را قبول کنیم بله باید با مهر و محبت، زمینه جذب کامل آنان را فراهم آوریم. پس آنها با آمدن خود به مسجد، تحول بزرگی در خود ایجاد کرده اند و ما نباید به چشم گذشته آنها را بنگریم.
جمع آوری کمک مالی برای مسجد
این کارشناس امور قرآنی ادامه داد: برای برخی افراد شاید سخت باشد که مسجد بیایند و در کنار فرد متمکنی بنشینند و مسئولان مسجد با گرداندن کیسه های مخصوص جمع آوری کمک مالی، موجبات شرمندگی او را فراهم کنند، به طوری که آن شخصی که تمکن مالی دارد، به مسجد کمک کند و او توان کمک کردن را نداشته و شرمسار گردد، این امر باعث خود کم بینی در شخص می شود و او همیشه سعی در مخفی نمودن خود می کند، تا جایی که امکان دارد دیگر مسجد هم نیاید، در این خصوص بهتر است کار به دستان مسجد فقط اعلام کنند اگر شخصی می خواهد برای مسجد کمک مالی داشته باشد، می توند آن را به فلان شخص تحویل دهد و این سنت گرداندن کیسه برای کمک مالی، از میان برداشته شود.
تعقیبات طولانی
حجت الاسلام کریمی مقدم ادمه داد: استفاده نمودن از تعقیبات طولانی گرچه مستحب است اما فضیلتش از نماز جماعت با شکوه کمتر است، با وجود خواندن تعقیبات طولانی احتمال این می رود که برخی افراد بازاری که فرصت چندانی برای ماندن در مسجد را ندارند، مسجد را رها کرده و به خواندن نماز به صورت فرادی در پستوی مغازه خویش قناعت کنند.
طولانی کردن نماز با استفاده از سوره های بلند وذکرهای طولانی
مسئول قرآن و حدیث حوزه علمیه استان کردستان تاکید کرد: در این خصوص نیز علاوه بروجود مشکلاتی که در تعقیبات طولانی نماز بود، نهی صریح نیز وجود دارد ،در اصول کافی از امام علی (ع) منقول است: «آخر ما فارقت على حبیب قلبى ان قال يا على اذا صليت فصل صلوة اضعف من خلفک» آخرین سخن محبوبم پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ با من این بود که: علی جان! در نماز جماعت حال ضعیفترین مأموم را مراعات کن».
این کارشناس امور قرآنی عنوان داشت: در حدیثی دیگر از پیامبر(ص) در راستای پرهیز از افراط و تفریط و رعایت اعتدال آمده است:«من ام قوماً فلم يقتصد بهم فى حضوره و قرائته و رکوعه و سجوده و قعوده و قيامه ردت على صلاته و لم تجاوز تراقيه و کانت منزلته عندالله منزلة امير حائر متعد لم يصلح لرعته و لم يقم فيهم بامرالله فقام اميرالمومنين عليه السلام فقال: يا رسول الله بابى انت و امي! و ما منزلة امير جائر متصد لم يصلح لرعته و لم يقم بامرالله قال هو رابع اربعه من اشد الناس عذاباً يوم القيامة ابليس و فرعون و قاتل النفس و رابعهم سلطان جائر»یعنی کسی که امامت گروهی را به عهده گیرد و در برخورد با آنان و قرائت و رکوع و سجده و نشست و برخاست خود، راه اعتدال و میانه روی را در پیش نگیرد. نمازش مورد پذیرش خداوند قرار نمی گیرد و از کتفان او تجاوز نمی کند. چنین امامی نزد خداوند، همچون پادشاه ستمگر و متجاوزی است که برای خیر و صلاح زیر دستان خود تلاشی نکرده و فرمان خدا را در میان آنان بپای نداشته است».
وی تصریح کرد: با اندک تأمل در این روایات به خوبی در می یابیم که دین جامع اسلام تمامی برنامه هایش از روی حکمت بوده و تمرد از هر کدام از این برنامه ها به هر نحوی که باشد باعث جدایی فرد از جامعیت دین می شود. لذا سزاوار است با رعایت حال مأمومین در نماز، بهترین شرایط را برای اقامه نماز مهیا کنیم.
سخنرانی بین دو نماز
مسئول قرآن و حدیث حوزه علمیه استان کردستان گفت: این امر نیز شاید به ظاهر جهت آگاه سازی مأمومین بد نباشد، اما امکان خسته کردن مردم و ترک مسجد و نماز جماعت به علت کمبود وقت در آن وجود دارد، در این خصوص بهتر است که تمام سخنرانی ها یا قبل از نماز جماعت باشد یا بعد از آن، و برای افرادی که راغب هستند برنامه سخنرانی در ساعاتی خارج از وقت نماز چیده شود، تا به اصل اقامه نماز خلل وارد نشود و تمامی نماز جماعت ها با شکوه و در شأن آن برگزار گردد.
عدم نظافت مسجد
حجت الاسلام کریمی مقدم عنوان کرد: از آن جا كه يكي از مهمترين اهداف رسالت پيامبر اكرم(ص) تهذيب و تزكيه نفس بوده و ايشان به اين امر تاكيد بسيار داشته اند و همانطور كه مسجد به عنوان پايگاه عبادت و ياد خدا براي تعليم و تعلم مسلمين از صدر اسلام تا كنون بوده است. وی تصریح کرد: بالاخره هر عبادتگاهي در همان روح عبوديت و بندگي انسان و تسليم او در برابر خالق و آفريدگار خويش در كليه اوامر و نواهي و اطاعت و انقياد كامل او از ذات اقدس الهي است كه زمينه ساز رشد و تكامل انساني است.
وی ادامه داد: مطالعه و بررسي آيات قرآني و روايات اسلامي درباره مسجد، اين حقيقت را آشكار مي سازد كه عمران و آباداني مساجد با ايمان و عقيده مردمان مومن و متدين ارتباط تنگاتنگ دارد، همچنان كه شرك و كفر، الحاد و نفاق با شالوده مسجد كاملاً در تضاد بوده و خرابي ظاهري و باطني آن را به دنبال دارد.
این کارشناس امور قرآنی ادامه داد: رسول اكرم(ص) فرمود مسجد خانه هر انسان با ايمان است و در حديثي ديگر فرمود «إن المساجد بیوت المتقین، و من کانت المساجد بیوته فقد ختم الله له بالروح و الرحمه و الجواز علی الصراط الی الجنه» مساجد خانه هاي پارسايان است و هر كه را مسجد خانه وي باشد به حفظ و نگهداري خانه خويش مي كوشد و خانه خويش را از وجود آلودگي ها پاك و منزه مي گرداند و خداوند نيز پايان امر او را رفاه و راحتي قرار داده و او را از صراط به سوي بهشت برين خواهد گذراند.
مسئول قرآن و حدیث حوزه علمیه استان کردستان افزود: در این مورد خوب است که هیئت امنا و کار به دستان مسجد جهت نظافت مسجد اقدامات زیر را انجام دهند، تا علاوه بر پاداش معنوی و اخروی، زمینه ساز جذب افراد به مسجد شوند:
استفاده از تهويه مطبوعبراي تعويض هاي داخلي مسجد و يا باز گذاشتن پنجره ها .
استفاده از بخور،عود يا كندر و گلاب براي خشبو سازي فضاي مسجد.
استفاده از مواد گندزدا و شوينده ها براي پاكيزگي اماكن تطهير.
قرار دادن صابون و حتي الامكان صابون مايع در دستشويي ها.
دود كردن اسپند كه باعث دفع بوي ناخوشايند مي شود.
نصب وسايل گرم كننده و سرد كننده در فصول گرما و سرما.
جلوگيري از ورود حشرات به مساجد با استفاده از توري زيرا حشرات خود عامل انتقال بيماري ها هستند.
پاكيزه ساختن مهد و خاك تيمم (تراشيدن مهرها براي از بين بردن آلودگي به دليل مصرف طولاني مدت)
استفاده ازصفحات فلزي وضوخانه براي جلوگيري از تماس پاي نمازگزار با زمين.
استفاده از آب سردكن هاي فشاري و يا بشكه هاي شيردار به جهت بهداشت آب آشاميدني
بهداشت صحن و شبستانها با شستشوي پله ها و استفاده پادري در صحن مسجد.
استفاده از جاكفشي براي جلوگيري از داخل بردن كفش.
نصب وسيله اي براي پاكيزه ساخت كفش ها
شستشوي مرتب فرش ها و زيراندازهاي داخل مسجد.
شستشوي وسايل و تجهيزات داخلي مسجد كه مورد استفاده عمومي دارد از قبيل عبا،چادر، استكان و قوري.
تشكيل كميته نظافت و بهداشت در مساجد، مركب از امام جماعت و متوليان و جوانان علاقمند به خدمتگزاري در مساجد و تدوين برنامه نظافت ماهانه.
نصب آينه در فضاي داخل مساجد، به ويژه قبل از ورود به صحن هاي اصلي آنها.
نصب شعارهاي تبليغاتي درخصوص پاكيزگي و بهداشت فردي ويژه در مساجد.
سخنراني ائمه جماعات درخصوص ضرورت رعايت نكات بهداشت فردي و جمعي و رعايت نكات بهداشت فردي و جمعي و رعايت نكات مزبور بويژه از سوي نمازگزاران.
تهيه لباس فرم يكسان و وسايل بهداشتي مورد نياز جهت متوليان بهداشتي مسجد.
استفاده از ظروف يكبار مصرف بويژه هنگان برپايي مراسم.
انتخاب محل مناسب جهت احداث مسجد به گونه اي كه به دور از مواد آلوده كننده مثل دود و فاضلاب باشد.
تعبيه وسايل ايمني در مساجد.
علاوه بر پلكان ايجاد سطح شيب دار براي عزيزان جانباز و معلول.
تعبيه ظروف زباله درب دار همراه با كيسه زباله در داخل و خارج از ساختمان مساجد.
استفاده از نوارهاي سبز يا سفيد رنگ براي پاكيزگي سجده گاه و نشان دادن قبله.
مطرح نمودن برخی مسائل غیر ضروری وپاسخ به سوالات فردی
حجت الاسلام کریمی مقدم اظهار داشت: اگر در مسجد افراد مسائلی را که ربطی به آنان ندارد و باعث پیشرفت آنان نمی شود، بشنوند، احساس می کنند که وقت و عمر آنها تلف شده است، و چنین احساسی اگر ریشه بدواند، باعث دوری فرد از مسجد می شود.
عدم وجود سوز و شور در والدین برای شکل گیری دینی فرزندان
وی تاکید کرد: متأسفانه برخی والدین در تمام جنبه های تربیتی، تحصیلی، ورزشی و... فرزندان خود را به بهترین وجه ممکن پرورش می دهند، اما سوز و شوری که باید برای پرورش دینی فرزند خود داشته باشند، ندارند، که این امر باعث عدم آشنایی فرزند با مسجد می شود و اگر کسی شخصیتش چنین شکل گیری پیدا کند، از مسجد دور شده و به سختی می توان او را در آینده جذب مسجد کرد.
مسئول قرآن و حدیث حوزه علمیه استان کردستان بیان داشت: پسندیده است که برای چنین والدینی برنامه های خاصی اتخاذ شود تا زمینه خوب پرورش دادن کودکشان را بیاموزند و فرزندان خود را از چنین نعمتی بی بهره نکنند.
در دسترس نبودن امکانات اقامه نماز
این کارشناس امور قرآنی بیان کرد: از جمله مشکلاتی که در خصوص بهتر اقامه شدن نماز وجود دارد، در دسترس نبودن امکانات اقامه نماز است؛ همانگونه که جهاد نیاز به تجهیزات دارد سایر عبادات نیز نیاز به تجهیزات دارد، از جمله تجهیزاتی که در خصوص اقامه نماز جماعت باید وجود داشته باشد وجود مساجد کم هزینه وساده در تمامی محله ها وتبلیغات نماز با پخش صدای اذان به صورت زنده(نه از طریق رادیو وضبط)می باشد.
وی گفت: مساجد و نمازخانه ها باید حتما به صورت دائمی در دسترس باشند و در طول شبانه روز فعالیت داشته باشد.جای تعجب و سؤال است که چرا در تمامی شهرها هر ساعت از شبانه روز که تصمیم به خوردن و آشامیدن بگیرییم، در هرجای شهر که باشیم با اندک پیاده روی با دکه های مختلف و مغازه های گوناگون روبرو می شویم، اما در برخی مناطق اگر بخواهیم نماز بخوانیم باید فرسنگ ها راه برویم تا به مسجدی برسیم که آن هم امکان تعطیل بودنش بیشتر است.
مسئول قرآن و حدیث حوزه علمیه استان کردستان عنوان کرد: در هر خیابان انواع بانک ها و مؤسسات مالی و فروشگاه ها دیده می شود، اما در معدود خیابانی مسجد هست، مگر غیر از این بود که پیامبر اکرم(ص) پس از هجرت اولین کارش ساختن مسجد بود؟ پس تا جایی که امکان دارد مساجد ساده و در دسترس را افزایش دهیم، لازم نیست که مسجد مجلل و پرهزینه باشد، بلکه همین مقدار که تمیز باشد و بتوان افراد آن محل را در آن جا داد، برای اقامه نماز کافی است.
حجت الاسلام کریمی مقدم ادامه داد: در نهایت اینکه در راه رسیدن به مقصد بلند دعوت، نباید به کارهای لحظه ای، پیش پا افتاده، سلیقه ای و کلیشه ای اکتفا نمود، بلکه باید در این راه همیشه به فکر یافتن مسیرهای جدید و طرح های نو با استفاده از ابزارهای مختلف بود تا نیل به این مقصد برای همگان میسر گردد و مسجد، این سنگر حفظ مسلمانان از شر تیرهای دشمن همیشه آبادتر از قبل باشد.
این کارشناس امور قرآنی اظهار داشت: پیامبراکرم (ص)می فرماید: «المساجد سوق من السواق الاخره، قراها المغفره و تحفتها الجنه» مساجد، بازاری از بازارهای آخرت است که در آن بر سفره آمرزش می نشینند و هدیه آن بهشت است.
