به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه»، در عصر آل بويه، عضد الدوله براي نخستين بار در 371ق ضريحي از جنس چوب ساج و تزيين شده با عاج را روي قبر امام حسين(عليه السلام) نصب كرد و قبر را با پارچه هاي گران بهاي ديباج پوشاند.1 در 620 ق مؤيدالدين محمد قمي، وزير شيعي الناصر لدين الله عباسي، صندوقي از چوب بر روي قبر قرار داد و آن را با پارچه هاي گران قيمت پوشاند. شاه اسماعيل صفوي در 932 ق صندوق بسيار زيبايي از خاتم بر روي قبر نهاد. پس از آن، شاه عباس صفوي براي نخستين بار، ضريحي از مس بر فراز قبر و روي صندوق ياد شده گذاشت و ضريح را با پرده هاي حرير قيمتي پوشاند. در 1153 ق، گوهرشاد خانم، دختر سلطان حسين صفوي و همسر نادر شاه، صندوقي از خاتم بر روي قبر گذارد. گفته اند صندوق كنوني همان صندوقي است كه همسر نادر شاه روي قبر قرار داده بود. برخي نيز گفته اند اين صندوقي است كه شاه طهماسب صفوي در 1123 ق به حرم هديه كرده است. اين صندوق در اثر تهاجم وهابيان در 1216 ق آتش گرفت و بخشي از آن سوخت. در 1225ق به توصيه شيخ جعفرآل كاشف الغطاء و به دستور « خان جان » قاجاري صندوق را با پوششي از نقره ترميم كردند و با پارچه حرير پوشاندند. روي صندوق به اين موضوع چنين اشاره شده است:
« بعد تكسير اعداء الله في سنة 1216 ق قام بتجديده خان القاجار 1225 ق كتبه صالح الكلكاوي ».
آقا محمد خان نيز ضريحي از نقره بر فراز قبر نصب كرد و درهاي ورودي را، كه از رواق به داخل حرم باز مي شد، با نقره تزيين نمود. پس از چندي، ناصرالدين شاه، كه به شخصه به زيارت كربلا مشرف شده بود، دستورهايي براي تعمير و بازسازي حرم صادر كرد؛ ضريحي از نقره ساخت و آن را روي قبر گذاشت. بدين گونه قبر مطهر داراي دو ضريح بيروني و داخلي شد. نام هديه كننده ضريح بيروني، يعني ناصرالدين شاه، بر آن ثبت شده است. روي درِ آن، پنجره نقره اي كوچكي است و بر بالاي آن اين عبارت ديده مي شود: قال رسول الله(صلّي الله عليه و آله) « الحسن و الحسين سيدي شباب اهل الجنه و ابوهما خيرٌ منهما » اين ضريح، ضريح مسين شاه عباس را در خود جاي داده است. ناصر الدين شاه كه خود داخل آن شده، ضريح و قبر را چنين توصيف مي كند: « من و ميرزا حسن كليد دار جسارت كرده توي ضريح حضرت رفته از ضريح هم درب كوچك ديگر بود ميرزا حسن باز كرد، شمعي در دست داشت دور قبر منور با آجر فرش شده بود كه پا روي آجر گذاشته شود. من از طرفي ميرزا حسن از طرفي به زحمت زياد رفتيم. ميرزا حسن متصل شمع را كج مي كرد. من از دست او گرفتم. من به طور عجيبي روي آجرها نشسته بودم جا تنگ بود. سرم به تخته ضريح مي خورد. جاي نشستن تنگ و بسيار مشكل بود. ميرزا حسن تخته روي قبر مطهر را كشيد. دست برده دو سه مشتي تربت صحيح از روي قبر مطهر برداشتم ». در پايين پاي آن، ضريح ديگري متصل به ضريح بيروني قرار گرفته كه به علي اكبر، فرزند دلاور امام حسين(عليه السلام )، تعلق دارد. در 1355 ق، سيف الدين طاهر، از داعيان اسماعيلي، پنجره اي از نقره براي مرقد مطهر ساخت و آن را از هند به كربلا فرستاد كه بر بالاي آن نوشته شده بود:
« ان الداعي الي حب آل محمد الطاهر بن ابي محمد الطاهر سيف الدين نجل سيدنا محمد برهان الدين من بلاد الهند سنه خمس و خمسين و ثلث مائة بعد الالف 1355 ق ». در 1360 ق استاد محمد صنيع خاتم شيرازي، از استادان برجسته خاتم كاري، صندوق مطهر را تعمير كرد.
در طول تاريخ، همواره پادشاهان و بزرگان، چراغ دان هاي گران قيمتي از طلا و نقره به داخل ضريح مبارك هديه مي كردند. يك جفت شمعدان طلاي بسيار بزرگ از سوي سلطان عبدالمجيد خان عثماني به حرم هديه شده است. بعضي از قنديل هاي آويزان شده از جنس طلا و نقره، از هند و جاهاي ديگر آمده است. امروزه طول ضريح مطهر به پنج پنجره و عرض آن نيز به چهار پنجره تقسيم مي شود. هر قسمت هشتاد سانتي متر عرض دارد. اما بخشي كه مرقد علي اكبر( عليه السلام) در آن است، يعني پايين پاي آن حضرت، از ضريح تنها يك بخش و از طول دو بخش را در بر مي گيرد. طول ضريح مرقد امام حسين(عليه السلام) 5/5 و عرض آن 5/4 متر است و طول آن قسمت كه قبر علي اكبر(عليه السلام) را در خود جاي داده 6/2 و عرض آن 4/1 متر است. ارتفاع ضريح به 5/3 متر مي رسد و بر بالاي آن در چهار گوشه، چهار گويچه شكلي است كه طول هر يك نيم متر و زر اندود است. بر روي ضريح، ديوارهاي صحن، حرم و گل دسته ها آثاري از گلوله ديده مي شود كه حاصل تهاجم نيروهاي بعثي به شيعيان متحصن در مرقد در 1370 ش است. اين شيعيان عليه حكومت وقت قيام كرده بودند.
بربالاي سر مبارك آن حضرت، بيرون ضريح، سنگ قهوه اي رنگي به نشانه جايگاه دفن سر آن حضرت نصب است. برخي گفته اند شمر ملعون سر مبارك امام(عليه السلام) را روي آن جدا كرد. بر اساس روايت هاي موجود، امام سجاد(عليه السلام) سر مبارك امام حسين و برخي از شهيدان را به كربلا بازگرداند و در كنار جسدهاي پاك شان به خاك سپرد. بر اساس روايتي ديگر، سر مبارك امام در بالاي قبر پدر بزرگوارش امام علي(عليه السلام) در نجف دفن شده است. امام صادق(عليه السلام) در اين مكان نماز مي گزارد و توصيه مي كرد كه بر سر مبارك امام حسين(عليه السلام)، در اين مكان نماز گزارده شود. برخي نيز گفته اند سر آن حضرت را به عسقلان مصر بردند و در آن جا دفن كردند. امروزه، در شهر قاهره در مسجدي به نام مسجد الحسين(عليه السلام) ضريحي با عنوان رأس الحسين قرار دارد كه مردم آن شهر پيرامون آن دعا و زيارت مي خوانند و سوم شعبان، روز تولد امام حسين(عليه السلام)، را ده روز جشن مي گيرند و احترام خاصي به اين مكان مي گذارند.
