به گزارش خبرگزاری حوزه، پاسخ به سؤالات و شبهات موجود در جامعه از وظایف مراکز حوزوی و دینی است که این خبرگزاری در شماره های گوناگون به ارائه برخی از پرسش ها و شبهات و پاسخ های آن، برگرفته از «مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم» خواهد پرداخت.

- سؤال

بهشتیان در بهشت چه نعمت و پاداش هایی نصیبشان می شود؟

- پاسخ

با توجه به توصیف های متنوعی که قرآن کریم از بهشت دارد می‌توان گفت که بهشت کانون نعمت‌های روحانی و جسمانی در آخرت است که مؤمنان نیکوکار و پرهیزکاران خداجو در آن وارد شده، تا ابد در آن خواهند بود.

شایع‌ترین واژه‌ای که در قرآن به بهشت اشاره می‌کند، واژه «جنة» است که به صورت، مفرد، تثنیه (جنتان) و جمع (جنّات)، در بیش از ۱۰۰ آیه شریفه، به کار رفته است، ‌ جنة به معنای باغ و بوستان، از ریشة جَنَّ به معنای پوشانیدن است و باغ را از آن جهت که معمولاً درختان آن زمین را می‌پوشانند، «جنة» می‌گویند.

چنین می‌نماید که نامگذاری بهشت به جنة (باغ) با این حقیقت پیوند دارد که تفرّج در بوستانهای خرّم سراسر پوشیده از درختان زیبا و شاخسارهای شاداب و پرطراوت، یکی از لذت‌بخش‌ترین نعمتهای دنیوی است که طبع هر انسانی آن را می‌پسندد. بی‌تردید چهره واقعی بهشت بسیار والاتر از بوستان‌های دنیوی است، اما از آنجا که ما تجربه معمولی از آن نداریم، قرآن کریم ما را از رهگذر مفهوم آشنای «باغ» به مناسب‌ترین وجه ممکن  با آن حقیقت آشنا ساخته است. [۱]

بهشتیان در این باغ بی همتا از نعمت‌های دائمی و پایدار برخوردارند:

«اُکلها دائم و ظلُّها»[۲]

میوه و سایه‌اش پایدار و دائمی است.

با توجه به ویژگی‌هایی که قرآن کریم برای بهشت و اهل آن برشمرده است می‌توان دو سنخ نعمت بهشتی را مورد توجه قرار داد یکی نعمت‌های روحانی و دیگری نعمت‌های جسمانی، که نشان می‌دهد معاد انسان دارای هر دو جنبه است.

از جمله نعمت‌های جسمانی مورد اشاره قرآن می‌توان به:

۱ . نهرها و سایه‌ها تعبیر لطیف «تجری من تحتها الانهار» که در ده‌ها آیه کریمة قرآن به کار رفته است حاکی از آن است که در بهشت جویبارها و چشمه‌ساران فراوانی از زیر سایه شاخساران گذر می‌کنند.

۲ . منازل شایسته، بهشتیان در منزلگاه‌های شایسته و منزه از هر گونه آلودگی و در نهایت آرامش و آسایش به سر می‌برند،

و یُدخِلکُم جنات تجری من تَحتِها الانهار و مساکِنَ طیبةً فی جنات عَدْنٍ (سوره صف / ۱۲)

و شما را در باغ‌هایی که از زیر (درختان) آن جویبار روان است و در منازلی پاکیزه و خوش، در بهشت‌های همیشگی درمی‌آورد.

۳ . فرش‌های نفیس و تخت‌های رفیع از دیگر نعمت‌های بهشت است که بهشتیان بر فرش‌های بسیار زیبا و نفیس می‌نشینند و بر تخت‌هائی باشکوه تکیه می‌زنند.

علَی سُرُرٍ موضوُنة مُتٍکئینَ عَلَیها متقابلین  (سوره واقعه / ۱۵ و ۱۶)

بر تخت‌های جواهر نشان، که روبروی هم بر آن تکیه داده‌اند.

۴ . غذاهای بهشتی، بهشتیان از غذاها و میوه‌های مطبوع هر آنچه برگزینند برای ایشان آماده می‌شود.

وَ فاکِهَةٍ مِما یَتَخَیّرونَ  (سوره واقعه/ ۲۰)

و (بر گرد آنان می‌گردند) با میوه از هر چه اختیار کنند.

وَ اَمْدَدناهم بفاکهةٍ و لحمٍ مما یَشتَهونَ   (سوره طور / ۲۲)

(با هر نوع) میوه و گوشتی که دلخواه آنهاست آنان را مدد (و پذیرائی) می‌کنیم.

۵ . نوشیدنی‌های گوارا افزون بر غذاهای مطبوع، انواع نوشیدنی‌های گوارا در بهشت وجود دارد که تازه، خالص و خوشبو و لذت‌بخش است.

یَسقُونَ من رحیقٍ مَختوُم  (سوره مطفقین / ۲۵)

از باده‌های مهر شده نوشانده می‌شوند.

بیضاء‌ لَذَةٍ لشّاربین لافیها غَولٌ و لاهم عنها یُنزَفون (صافات/ ۴۶ و ۴۷)

باده‌ای سخت سپید که نوشندگان را لذتی خاص دهد، نه در آن فساد عقل است و نه ایشان از آن به  مستی افتند.

۶ . لباس‌های فاخر و زینت های آراسته از دیگر نعمت‌های بهشتیان است که بر اندام آنان پوشاکی فاخر پوشانده می‌شود و به انواع زینت‌ها آراسته می‌گردند.

در آنجا با دست‌بندهایی از طلا آراسته می‌شوند و جامه‌هائی سبز از پرنیان نازک و حریر ستبر می‌پوشند. (سوره کهف/ ۳۱)

۷ . خادمان بهشتی علی‌رغم اینکه بهشتیان نیاز به خادم ندارند چرا که هرچه طلب کنند حاضر می‌شود ولی نوجوانانی زیباروی گرد آنان می‌چرخند و از آنان پذیرائی می‌کنند.

یطوف علیها ولدانٍ مُخَلَّدونَ باکوابٍ و اَباریقَ و کَأسٍ مِن مَعینٍ  (سوره واقعه/ ۱۷ و ۱۸)

بر گردشان پسرانی جاودان به خدمت، می‌گردند، با ‌جامها، آبریزها و کاسه‌هائی از باده ناب روان.

۸ . نعمت‌های بیکران، نعمت‌های بهشتیان در آنچه گفته شد محدود نمی‌گردند، زیرا اساساً نعمت‌ها و لذت‌های بهشت را حد و حصری نیست، از این رو، برخی آیات با تأکید بر نامحدود بودن مواهب بهشتی از جهت مقدار و کیفیت، بیان می‌دارد که بهره‌مندی از این نعمات تنها به خواست بهشتیان است:

و فیها ما تَشْتَهیه اِلاَنفُس و تلذ الاعین  (سوره زخرف/ ۷۱)

و در آنجا آنچه را دل آنها بخواهد و دیدگانشان را خوش آید وجود دارد.

افزون بر نعمتهای جسمانی، بهشتیان از لذت‌ها و مواهب معنوی و روحانی نیز برخوردارند که درک آن نیاز به وساطت بدن ندارد.

از جمله این نعمت‌ها:

۱ . درود خدا و فرشتگان، بهشتیان هنگام ورود به بهشت، مورد استقبال و خوش‌آمد گوئی فرشتگان بهشت قرار گرفته و همواره مورد درود الهی‌اند.

سلامٌ قولاً من ربٍّ رحیمٍ؛ از جانب پروردگار مهربان به آنان سلام می‌رسد.   (سوره یس/ ۵۸)

بی‌تردید دریافت سلام محبوب و شنیدن ندای محبت‌آمیز او، برای اهل بهشت چنان لذت‌بخش و روح‌پرور است که با هیچ نعمتی برابری نمی‌کند.

۲ . محیطی آکنده از امنیت و مسالمت: بهشتیان در محیطی سراسر امن و به دور از هر گونه ترس و واهمه و غم و اندوهی به سر می‌برند:

ادخُلو الجنة‌ لاخَوفٌ علیکُم و لا اَنتُم تَحزَنونَ  (سوره اعراف/ ۴۹)

به بهشت درآیید. نه بیمی بر شماست و نه اندوهگین می‌شوید.

۳ . همراهان و مصاحبان نیکو؛ یکی از نعمت‌های روحانی اهل بهشت مصاحبت با انسان‌های نیک و همدلان باصفاست، کسانی که هرگونه دشمنی و حسد و کینه‌توزی در میانشان وجود ندارد و روح صمیمیت و یکرنگی و برادری بر جمعشان حاکم است.

۴ .خشنودی خدا یکی از بزرگترین نعمت‌ها و لذت‌های بهشت ناشی از جلب رضایت و خشنودی الهی است.

و رضوانٌ مِنَ الله اَکبَر و هُو الفَوزُ العظیم  (سوره توبه/ ۷۲)

و خشنودی خدا بزرگتر است. این همان کامیابی بزرگ است.

۵ . شادی و نشاط معنوی، بهشتیان بر اثر بهره‌مندی از نعمت‌های گوناگون معنوی و جسمانی همواره غرق شادی و سرورند و در چهره‌شان آثار نشاط و طراوت موج می‌زند.

و بسیاری نعمت‌های دیگر... که با انگشتانه کلمات، آب دریاها را نمی‌توان پیمانه کرد.

----------------------------

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱. آیت الله عبدالله جوادی آملی، معاد در قرآن، ج ۵، نشر اسراء، قم.

۲. آیت الله محمدتقی مصباح یزدی، معارف قرآن، ج ۳، مؤسسه امام خمینی، قم.

۳. آیت الله جعفر سبحانی، منشور جاوید، ج ۹، انتشارات توحید، قم.

۴. دکتر محمد سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ج ۲، انتشارات طه، قم.

۵. علی ربانی گلپایگانی، عقائد استدلالی، ج ۲، انتشارات نصایح، قم.

۶. علامه شهید مرتضی مطهری، معاد، انتشارات صدرا، قم.

 ------------------

پی نوشت ها:

[۱]  . سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی، ج ۲، ص ۳۱۷ ـ ۳۱۸.

[۲]  . رعد/ ۳۵.