حجت الاسلام والمسلمین نظری شاهرودی در گفت وگو با خبرگزاری حوزه، گفت: مکتب اقتصاد اسلامی را کسی می تواند مطرح کند و در خصوص کیفیت و تحقق آن در اسلام بحث کند که حد اقل یک مقاله علمی پژوهشی در این حوزه بنویسد.
وی افزود: یک شخصیت علمی زمانی که می خواهد در خصوص یک مکتب اقتصادی صحبت کند. از جمله مکتب اقتصاد اسلام، باید حتما مقاله ای در این حوزه داشته باشد یا استاد این مبحث باشد یا از طریق یک رساله علمی، علمیت خود را در این مساله به دیگران ثابت کند. مثلا اگر بنده نوعی بگویم که اقتصاد اسلامی وجود ندارد باید یک مقاله بنویسم و آن را در اختیار اقتصاددانان قرار دهم و نظر آنها را جویا شوم. در این زمینه هم باید توان استدلال داشت و با متخصصان به بحث نشست.
معاون جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اظهارکرد: تا زمانی که حداقل مقاله ای در خصوص مدعای خودم ارایه نکردم، صاحبان علم می گویند این اظهارنظر شما صرفا یک ادعا است. زمانی می توانیم در مجامع روی این گزاره که مکتب اقتصاد اسلامی وجود دارد یا ندارد، بحث کنیم که پژوهشی در باره این موضوع ارایه دهم.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: شهید صدر ۶۵ سال پیش کتابی به نام اقتصادنا نوشت که قسمت اول آن معرفی مکتب مارکسیسم و قسمت دوم نیز مرتبط به سرمایه داری و در بخش سوم مکتب اقتصادی اسلام را مد نظر قرارداده است.
حجت الاسلام والمسلمین نظری شاهرودی، اظهارکرد: شهید صدر در این کتاب نوشت که ما مکتب اقتصاد اسلامی را ایجاد نمی کنیم. مارکسیست ها این مکتب خود را ایجاد کردند و دانشمندان نظام سرمایه داری نیزانرا با پژوهش علمی خود انرا اریه و این نظام سرمایه گذاری را ایجاد کردند، ولی ما باید مکتب اقتصادی اسلامی را باید کشف کنیم و ایشان نیز روش کشف آن را بیان کردند.
وی گفت: شاید ایشان در همان زمان حس می کردند که آینده کسانی که می خواهند روی نظریات اقتصاد اسلامی کار کنند جزوه ای با عنوان "از اقتصاد اسلامی چه می دانیم" را نوشت. وی در این جزوه سه سوال مطرح کرد.
رئیس مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، اظهارکرد: شهید صدر در این جزوه سه سوال ساده را مطرح کرد در واقع وی همان مطالب علمی که در خصوص کشف اقتصاد اسلامی را مطرح کرده بود به زبان ساده به شکل یک جزوه مستقل بیان کرد سه سوال مطرح کرد که در این جزوه به آن جواب دهد.
وی گفت: سوال اول ایشان این است که آیا در اسلام اقتصاد وجود دار؟ سوا ل دوم اینکه این نوع این قتصاد چیست؟ وچه تفاوتهای اساسی با اقتصاد سرمای داری مارکسیسم دارد. در اقتصادنا این بحث را آورده است. وقتی کلمه اقتصاد اسلامی را به کار می برد به دنبال القای این مساله است که درفقه احکام مالی بحث شده ومیشود ولکن از این احکام میتوان مکتب اقتصاد اسلامی کشف کرد . ایشان در این کتاب به صورت تفصیلی به این مساله پرداخته است.
وی اظهارکرد: مرحله بعد اینکه از این احکام می توانیم به مکتب اسلامی برسیم. ایشان شیوه رسیدن به مکتب اقتصادی اسلامی را نیز ارایه کرده است. شهید صدر استدلال کرده است که چگونه می توان این احکام فقهی ودیگرمفاهیم اسلامی را منابع کشف مکتب اقتصاد اسلامی قرار دادو در نهایت به این مکتب رسید.
استاد حوزه علمیه، گفت: جا دارد که محققان اقتصاد اسلامی بیایند بگویند که پس از همه این مباحث آیا علم اقتصاد اسلامی داریم یا خیر؟ با توجه به نظرات شهید صدر جواب این سوال کاملا آری است زیرا ایشان با توجه به مکتب اقتصاد اسلامی روش علمی این حوزه را بیان می کند و اشاره می کند که چه زمانی و چه گونه علم اقتصاد اسلامی بوجود می آید. سپس دوراه را مطرح کرده است که از این دوراه می توانیم علم اقتصاد اسلامی را ارایه دهیم.
رئیس سابق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، اظهار کرد: در تحقیقاتی که در پژوهشگاه حوزه ودانشگاه طی سالها انجام شد، راه رسیدن به علم اقتصاد اسلامی تبیین و مقالات زیادی نیز در این زمینه ارایه شده. از این روی است که عرض می کنیم کسی که می خواهد به علم اقتصاد اسلامی دسترسی پیدا کند باید شیوه تکوین علم اقتصاد اسلامی را بداند.
وی گفت: ما نمی توانیم بگوییم که بانکداری اسلامی نداریم اگر صد سال پیش می گفتیم که می گفتند بانکداری اسلامی چیست ولی امروز بانکداری اسلامی دربسیاری از کتابهای درسی دانشگاهای پیشرفته غرب موردبحث وتحقیق قرار گرفته پس بسیاری ازاقتصاد دانان پذیرفته اند که بانک اسلامی هم نوعی از بانکداری است و بانکدری اسلامی را فصلی از کتابهای درسی تدوین کرده اند.
استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: بانکداری اسلامی در بسیاری از کشورهای دنیا مورد اجرایی قرار گرفته برخی مثل پاکستان و عربستان هم بانک های ربوی دارند و هم بانک های اسلامی.
وی بیان کرد: در این میان اهل سنت با فقه خودشان و کسانی که با فقه امامیه بانکداری اسلامی را اجرا کردند با این شیوه به کار ادامه می دهند که البته هنوز در مسیر اجرا نیازمند رفع نقایص است. مثل ما که بانکداری اسلامی داریم که باید با تغییرات میدانی مشکلات آن را حل کنیم.
حجت الاسلام والمسلمین نظری شاهرودی با ذکر این مطلب که همانگونه که بانکداری اسلامی داریم مکتب اقتصادی اسلامی نیز داریم، گفت: هر کسی اقتصادنای شهید صدر را خوانده باشد قطعا دیگر نمی گوید که ما اصلا اقتصاد اسلامی نداریم. در بانک های غربی براساس بهره سپرده می گیرندو بر اساس بهره تخصیص میدهند درعملیات بانکداری رکن اول تجهیز منابع ورکن دوم تخصیص منابع است. تجهیز منابع بر اساس بهره است و تخصیص منابع هم بر اساس بهره است.
وی افزود: اگر ما در اسلام این مبنا را قبول نداریم باید تحقیق وپژوهش کنیم انطور که شهید صدر کتاب البنک اللاربوی را تدوین کرد درمورد عمل واجرای باکدری اسلای در میدان عمل مشکلاتی داریم زیرا کار علمی نکردیم که این خود، یک بحث دیگر است. وقتی جریان پول گسترش مییاید معاملات نیز توسعه وتمام روابط اقتصادی جامعه را تحت تاثیر چشمگیر قرار میدهد بامیدان روز که هما نند شهید صدر تلاش علمی بی ادعا کنیم
استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: اسلام از ما می خواهد که پول وارد جریان تولید کالا و خدمت شود و از این روی است که وقتی این پول به جریان پول سازی بدون استفاده از ابزارهای ذکر شده رسید جریان ربوی شکل می گیرد و اقتصاد ما را متاثر می کند و به سمت سود بیشتر و سود مبادلات حرام می رود تفاوت نظام اقتصادی اسلامی و نظام ربوی از زمین تا آسمان است.
وی گفت: با مراجعه به اقتصادهای لیبرالی مثل آمریکا این سوال مطرح شد که چرا همین بانک ها با همین شیوه تمام ثروت این کشور را در اختیار یک درصد قرارداده اند و شرکت های چند ملیتی چگونه سرمایه های مردم را درون خود هضم کردند.
انتهای پیام
