به گزارش خبرگزاری حوزه از مشهد، جلسه دفاع پایان نامه سطح سه حجت الاسلام سیدجابر مهدوی با عنوان «بررسی تطبیقی مبانی فکری وهابیت با حنابله» با بررسی اساتید داور حجت الاسلام حسینی فقیه و حجت الاسلام فرمانیان، در مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی برگزار شد.

تدوینگر این پایان نامه با بیان اینکه وهابیت برای اثبات مشروعیت خویش خود را تابع احمد بن حنبل و مذهب حنبلی معرفی می کند و حال آنکه با حنابله در بسیاری از مبانی فکری اختلاف دارند به این موضوع پرداخته است و با بررسی مبانی در حوزه های معرفت شناسی، روش شناسی، هستی شناسی، معنی شناسی و انسان شناسی به نقاط اشتراک و اختلاف این دو گروه اشاره کرده است.

وی با بیان اینکه وهابیت در معرفت شناسی تنها راهی که می پذیرد، نقل است اما به شکل افراطی و جدید آن، افزود: در نگاه آنان گرچه ادله عقلی که در کتاب و سنت آمده، مورد قبول است، اما عقل و شهود به عنوان منبع معرفتی، جایگاه مستقلی نزد آنان در استنباط اندیشه های دینی ندارد به گونه‌ای که حق نظر و استدلال حتی در مباحثی مانند شناخت و معرفت خداوند و درک مفاهیمی مانند موجود و وجود را ندارد.

حجت الاسلام مهدوی با اشاره به اینکه حنابله نقل را مهمترین راه برای درک دین می‌دانند نه تنهاترین راه، بر همین اساس بزرگان حنبلی مذهب، استفاده از عقل، نظر و استدلال را در مسائلی مانند شناخت اولیه دین و خداوند متعال واجب می‌دانند، تشریح کرد: در روش شناسی نیز گرچه وهابیت مبانی مشترکی باحنابله در حوزه های نقل گرایی، ظاهرگرایی، تقدم فهم سلف بر خلف و دیگر حوزه ها دارد لکن به دلیل تأثرشان از افکار ابن تیمیه و سلفیان متقدم، اختلافات مبنایی مهمی نیز دیده می‌شود.

طلبه سطح سه حوزه علمیه خراسان در ادامه با بیان اینکه وهابیت علاوه بر انحصار هستی در محسوسات، موجودات مجرد و فراتر از ماده را نیز نفی می‌کنند، گفت: آنان تقسیم عالم به غیب و شهود را به دلیل اینکه در قرآن بعضی از امور غیبی نام برده شده است، می‌پذیرند لکن غیبی که در عالم آخرت به صورت محسوس دیده می‌شود.

وی با اشاره به اینکه مهمترین چالش هایی که وهابیت برای جهان اسلام رقم زده است را می‌توان در حوزه معناشناسی جست‌وجو کرد، افزود: آنان با مبانی جدید در مفاهیمی حساس و پرکاربرد مانند توحید و شرک و ایمان و کفر، تکفیر و مشرک خواندن مسلمانان را رقم زدند. از مهمترین مبانی تأثیرگذار آنان در این حوزه را می‌توان عدم اعتبار قید ضروری در نواقض توحید، اعتبار توجه به فعل مکلف در نواقض توحید، مساوی دانستن مفهوم عبادت با خضوع و خشوع جوارحی، مانعیت عذر به جهل از تکفیر در فروعات فقط نه در اصول، تحقق ابلاغ و از بین رفتن مانعیت عدم ابلاغ با کم ترین حد تبلیغ و مانعیت تأویل در حد موجبه جزئیه در مسأله تکفیر، برشمرد.

حجت الاسلام مهدوی در پایان گفت: از مقایسه مبانی این دو گروه در حوزه های مختلف روشن می شود که وهابیت و حنابله علی رغم ادعای وهابیت مبنی بر تبعیتشان از حنابله، اختلافات مبنایی فراوانی با هم دارند.

گفتنی است، تدوینگر این پایان نامه از هدایت و راهنمایی حجت الاسلام آل مجدد شیرازی در مقام استاد راهنما و حجت الاسلام افضل آبادی در مقام استاد مشاور، بهره برده است.

انتهای پیام/۳۱۳/۲۵