خبرگزاری حوزه | هر اندازه قدر و منزلت و پست و مقام کسی بالاتر می‌رود، ممکن است رفتارش نسبت به شأنیت افراد مختلف، متفاوت باشد.

شاید کمتر کسی باور کند که یک شخصیت بزرگ و والا مرتبه، نه تنها تفاوتی برای شأنیت افراد قائل نبود، بلکه همه‌ی افراد اعم از فقیر و غنی، پیر و جوان و به ویژه کودکان در نظر او ارزشمند بودند. از دید ایشان کودکان هرگز موجودات کوچک و حقیر به حساب نمی‌آمدند. آری این بزرگ‌مرد مهربان همان پیامبر گرامی(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) اسلام است که دشمنان هنوز هم دست از عداوت و دشمنی نسبت به ایشان بر نداشته‌اند.

در رابطه با رفتار و سیره‌ی حضرت محمد(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) نسبت به کودکان روایات بسیاری وارد شده است؛ که همه‌ی این روایت‌ها بر تکریم آن حضرت در برابر کودکان دلالت دارد.

از انس بن مالک نقل شده است: «انّ رسول‌اللَّه (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) مَرَّعَلی صِبْیانٍ فَسَلَّمَ عَلَیْهِم وَ هُوَ مُغِذٌّ، رسول‌خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) زمانی که از کنار کودکانی گذشت، به ایشان سلام کرده و غذا داد.» (ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ص۴۰۸)  بروز این گونه رفتارها از جانب یک فرد معمولی امری طبیعی جلوه می‌کند اما چنین حرکتی از سوی آن حضرت نشان دهنده‌ی توجه ویژه به حقوق کودکان است.

متأسفانه کودکان ما در اکثر مواقع مورد بی توجهی قرار می گیرند و یا حتی رفتار بزرگترها با آن‌ها به دور از رفتار انسانی است. ایشان عملاً و با رفتار مناسب خود خط بطلانی بر تمام سنت ها و رفتارهای غلط و غیرانسانی نسبت به کودکان کشیده اند؛ محمد بن علی بن الحسین می گوید: رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) توصیه می فرمود: «مَنْ کَانَ عِنْدَهُ صَبِیٌّ فَلْیَتَصَابَ لَهُ، کسی که در نزد وی کودکی است، باید کودکانه رفتار نماید» (شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۴۸۳، ح ۴۷۰۷) ایشان توصیه کرده است، مردم در صورت داشتن فرزند، رفتاری در خور فهم و درک کودک داشته و خود را با دنیای او هماهنگ نمایند. در علم روانشناسی امروز که داعیه دار تربیت کودک است؛ برخورد متناسب با فهم و سن کودک مورد توجه قرار گرفته است.

روایت دیگری از حضرت نقل شده است: «أَحِبُّوا اَلصِّبْیَانَ وَ اِرْحَمُوهُمْ وَ إِذَا وَعَدْتُمُوهُمْ شَیْئاً فَفُوا لَهُمْ فَإِنَّهُمْ لاَ یَدْرُونَ إِلاَّ أَنَّکُمْ تَرْزُقُونَهُمْ، کودکان را دوست بدارید، از روی محبت و مهربانی با آنان روبرو شوید و اگر وعده‌ای به آنها دادید، عمل کنید؛ چرا که آنان شما را روزی دهندگان خود تصور می‌کنند.» (ابن فهد حلی، عده الداعی، ص۷۸)این گونه روایت‌ها نشان دهنده‌ی ارزش و اهمیتی است که کودکان در نگاه رسول الله دارند.

کودکان هرجامعه،   مردان و زنان آینده و سازنده‌ی جامعه‌ی فردا هستند و تأثیر مستقیمی بر سرنوشت اجتماع خواهند داشت.

احترام گذاشتن به کودکان و تکریم ایشان از مهم‌ترین عواملی است که در سلامت روح و جسم آنان اثر می‌گذارد. پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) به عنوان رهبر یک مکتب که وظیفه‌ی هدایت انسان‌ها را در همه‌ی ابعاد به عهده داشت، الگو و اسوه ی ممتازی در این زمینه بوده اند و بر والدین نیز لازم است تا نسبت به این مسئله بیش از پیش اهتمام ورزند.

والدین می‌توانند با بهره گیری از روش‌های متنوع، به تکریم شخصیت کودک بپردازند و از این طریق زمینه‌ی تربیت صحیح و اعتلای صفات نیک را در وجود او فراهم سازند. مهم‌ترین مشکل کودکان و نوجوانان، احساس حقارت و عدم اتّکا به نفس است و انسان همان طور که به آب و غذا نیازمند است به تکریم و توجه دیگران نیز نیاز دارد، بلکه اهمیت نیازهای عاطفی و معنوی او به مراتب بیش‌تر از نیازهای جسمانی اوست. از این روست که عمده ترین دلیل ناسازگاری در فرزندان و علت بسیاری از ناهنجاری‌ها را باید در احساس حقارت کودکان و هم چنین کم توجهی والدین به فرزند جست وجو نمود. پدر و مادر نباید از طریق خدشه دار کردن کرامت کودک موجبات فقر روحی و روانی وی را فراهم آورند. در واقع تجربه نشان داده است که کودکانی که احترام بیشتری از ناحیه والدین دریافت کرده اند نسبت به والدین اعتماد بیشتری یافته‌اند و در نتیجه از گرفتار شدن به مشکلات و انحرافاتی که ممکن است در دوره نوجوانی و بزرگسالی گریبانگیر آن‌ها گردد، دورمانده‌اند.

فاطمه فرهادیان- عضو گروه نسیم هدایت وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی