به گزارش خبرگزاری حوزه، دکتر سید عباس صالحی عصر امروز طی سخنانی در مراسم اختتامیه سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی که به صورت مجازی برگزار شد، رسانه ها را بال توسعه دانست و گفت: در موضوع سواد رسانه ای، باید تفکر رسانه ای جایگزین مصرف رسانه ای شود.
وی افزود: وقتی صحبت از سواد رسانه ای می کنیم، سواد رسانه ای مبتنی بر تفکر رسانه ای است؛ در حقیقت ما دو تا فضا داریم که این دو متفاوت از هم هستند. فضایی که به مصرف رسانه ای فکر می کند و فضایی که به تفکر رسانه ای می اندیشد و در این جا تفکر رسانه ای را باید جایگزین مصرف رسانه ای کرد.
وی با اشاره به این که تفکر رسانه ای چند لایه دارد، گفت: لایه نخست، تفکر انتقادی است. تفکر انتقادی تفکری است که در هنگام مصرف رسانه به نقد و پالاش فکر می کند، این که این پیام از چه منبعی است و چه اتقان و چه صحتی را با خود به همراه دارد و نکاتی از این قبیل. این که هر پیامی را بدون این پالایش مورد توجه، پذیرش و نشر و بازنشر قرار نمی دهد.
صالحی تاکید کرد : لایه دومی از این تفکر، تفکر خلاقانه است؛ تفکر خلاقانه این است که هم در تولید و هم مصرف رسانه ای به جذب و رویش فکر کند، این که چگونه می توان پیام را از فضای بسیطی که دارد به فضای ترکیبی تر و تحلیلی تر پیش ببرد. کسانی که در مصرف رسانه ای و یا تولید رسانه ای صرفاً به آنچه دریافت کرده اند اکتفا می کنند و از خلاقیت بهره مند نیستند، طبیعتاً به واسطه فاصله داشتن از تفکر خلاقانه سهم مناسبی را سواد رسانه ای نخواهند داشت.
وی ادامه داد: نکته سومی که در ساحات تفکر رسانه ای اهمیت دارد، تفکر هنرمندان است. سواد رسانه ای وقتی شکل می گیرد از سطوح پایه تا سطوح عالی که این سواد رسانه ای با یک خلاقیت و تفکر خلاقانه قرین باشد. اینکه بتواند آرایش مناسب در انتقال پیام داشته باشد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین با تاکید بر این که تفکر رسانه ای مبتنی بر تفکر اجتماعی است، افزود: سواد رسانه ای وقتی شکل می گیرد که مصرف کننده رسانه و تولید کننده پیام رسانه ای به حقوق اجتماعی و اخلاق اجتماعی توجه کند، ضمن آن که حقوق اجتماعی را هم درتولید و توزیع و مصرف رسانه ای مورد توجه و تعلق خاطر خودش قرار بدهد. بنابر سواد رسانه ای جوهره آن تفکر است و تفکر وقتی شکل می گیرد که این ابعاد مختلف در حوزه رسانه هم در تولید و هم در مصرف به وجود بیاید.
وی با اشاره به این که تفکر رسانه ای و سواد رسانه ای در لایه های مختلف مطرح است، بیان داشت: از سواد پایه برای همه عامه مردم ایران و همه مخاطبان رسانه های جهان، از آن سطوح تفکر و سواد رسانه ای قابل طرح است تا نخبگان و افرادی که در حوزه رسانه های جدید به عنوان مولدان حوزه رسانه کار می کنند
صالحی اضافه کرد : رسانه در زندگی انسان ها همزاد با زیست اجتماعی بشر است و در طول دوره های مختلف زندگی اجتماعی انسان، ما دوره های مختلفی را در رسانه ها داشته ایم. رسانه های سنتی که تاریخ قدیمی تری دارند مشابه خطابه و کتاب و نیز رسانه های مدرن که نمونه هایی چون روزنامه، رادیو و تلویزیون و مواردی دیگر و ما اکنون در دوره رسانه های عصر جدید هستیم.
وی گفت: این دوره جدید یک زیست بوم تازه ای را به زندگی انسان داده و تفاوت مهمی رسانه های عصر جدید با رسانه های پیشین داشته و دارند. رسانه های عصر جدید رسانه هایی هستند که بیش از آن که مخاطب محور باشند، کاربر محورند و هر کاربر برای خودش یک رسانه است.
وزیر فرهنگ ارشاد اسلامی با تاکید بر این که ضریب نفوذ رسانه های جدید قابل مقایسه با رسانه های سنتی و حتی مدرن نیست، گفت: هم از زاویه زمان و هم در تولید شاهد این هستیم که در رسانه های عصر جدید برای خود زمان و موقعیت تعطیل و توقف در تولید نمی شناسند، همچنین رسانه های عصر جدید در حوزه مصرف هم تفاوت قابل توجهی با رسانه های ماقبل خود پیدا کرده اند.
وی افزود: ساعاتی که کاربران رسانه های عصر جدید در فضای این رسانه های می گذرانند قابل مقایسه با گذشته نیست، ضمن آن که ضریب نفوذ رسانه های جدید ضریب نفوذ قابل توجهی است هم از منظر زمان تولید و هم از زوایای مختلف دیگر.
صالحی گفت : اگر در رسانه های کلاسیک و رسانه های مدرن، متن و لایه های سفید و پنهان فاصله زیادی با هم داشتند و بخش قابل توجهی از پیام منتقل شده توسط متن اتفاق می افتاد، اکنون سفیدی های حوزه پیام در رسانه های جدید به اندازه نوشته های آن موثرند یعنی ما لایه های پنهان رسانه های جدید را به اندازه لایه های آشکار، صاحب تاثیر می دانیم.
وی بیان داشت: از سویی باید توجه داشت که رسانه های عصر جدید به جای رسانه های تک ارتباطی، رسانه های اشتراکی و تعاملی هستند. خود این اشتراکی بودن و تعاملی بودن رسانه های جدید طبعاً تفاوت قابل توجهی در نوع اثر گذاری و نفوذ این رسانه ها ایجاد کرده است.
وی با اشاره به این که ما یک در دوره جدید عصر رسانه ای هستیم که تفاوت زیادی با رسانه های کهن و مدرن دارد، گفت : امروز رسانه تنها در حاشیه زندگی انسانی نیست بلکه یک نهاد چند جانبه موثر است. از یک سو یک نهاد هویتی است، چه آن که امروز رسانه ها در بسیاری از جوامع مشابه خانواده، در برخی جاها همپای خانواده و در برخی جاها بیش از خانواده در هویت سازی فردی و جمعی موثرند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد : این نهاد رسانه دیگر یک نهاد در کنار دیگر نهادهای زندگی انسان نیست بلکه یک نهاد کانونی هویت ساز فردی و جمعی است. همچنین یک نهاد مهم و اساسی تمدنی است یعنی ما اگر بحث تعامل یا ستیز تمدن ها را با هم داریم بخش قابل توجهی از این تعامل یا درگیری و ستیز و جنگ بر دوش رسانه های عصر جدید است که هنجارها، باورها و رفتارهای خودشان را در تعامل یا تقابل مطرح می کنند؛ بنابر این رسانه در عصر جدید یک نهاد ملی نیست بلکه یک نهاد فراملی است که به نحوی در این تعامل تمدنی و تعامل بین ملل اثر گذار است.
وی افزود: همچنین رسانه های عصر جدید یک نهاد توسعه ای هستند به این معنا که توسعه های اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی و علمی و آموزشی و توسعه دولت ها و ملت ها بر دوش رسانه های عصر جدید است و رسانه بال توسعه و مبنای تحرک توسعه ای جامعه و یک دولت توسعه گرا است. بنابراین وقتی از رسانه های عصر جدید صحبت می کنیم صرفاً به یک حاشیه زندگی توجه نمی کنیم بلکه رسانه از این ابعاد نقش کانونی در شرایط جاری و آینده دارد.
صالحی با تاکید بر مسئولیت های دستگاه ها و نهادهای مختلف کشور در حوزه سواد رسانه ای اظهار داشت: این مسئولیت ها صرفاً بر دوش یک بخش یا یک نهاد یا یک وزارت خانه نیست. سواد رسانه ای را باید در فضاها و ابعاد مختلف مورد تعلق خاطر قرار داد. البته مسئولیت های حاکمیتی وجود دارد که نهادهای حاکمیتی به آن تعلق خاطر داشته و دارند، ضمن آن که مسئولیت های سازمانی وجود دارد که سازمان هایی مثل آموزش و پرورش، وزارت علوم و صدا و سیما باید به آن توجه کنند.
وی افزود: در کنار این ها، مسئولیت های جمعی و اجتماعی در سواد رسانه ای هم وجود دارد که هم نهاد خانواده و هم رسانه های جمعی عمومی ما این مسئولیت اجتماعی را دارند که در حوزه سواد رسانه ای بیش از گذشته فعال باشند.
گفتنی است: سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی، ۱۷ آبان سال جاری به میزبانی دانشگاه امام صادق (ع) و با همت مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال به صورت مجازی آغاز به کار کرد و طی ده روز گذشته، ۵ نشست تخصصی مرتبط با آن با حضور صدها متخصص و علاقه مند حوزه ارتباطات و سواد رسانه ای برگزار شد و در این نشست ها بیش از ۲۰ مقاله برگزیده همایش توسط پژوهشگران ارائه گردید.
۳۱۳/۸
