به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه حجت‌الاسلام والمسلمین واحدی اعتقاد به کار جهادی دارد، موضوعی که همکاران وی نیز بر آن صحه می‌گذارند در این میان زمان مصاحبه هم خارج از زمان اداری تنظیم شده بود و در عصر یک روز زمستانی با معاون امور حوزه‌های علمیه خواهران کشور به گفت وگو نشستیم تا از آخرین تحولات و اقدامات صورت‌گرفته در این معاونت آگاه شویم، به‌هرحال این گفت و گو فرصت مغتنمی بود تا با سوابق علمی و مدیریتی ایشان نیز آشنا شویم. 

۳۸ حضور در حوزه‌های علمیه

سید محمد واحدی هستم، سال ۶۱ وارد حوزه علمیه شدم و تحصیلاتم را در مشهد و قم ادامه دادم.

حدود ۱۱ سال در درس خارج مراجع عظام شرکت کردم و همچنین در طول تحصیل و دوران مدیریت نیز دائماً مشغول تدریس بوده‌ام.

از سال سوم طلبگی (حدود سال ۶۵) تاکنون بیش از ۲۰ سال دروس سطح یک و ۱۵ سال دروس سطوح عالی را تدریس کردم و در سه سال اخیر نیز مشغول تدریس خارج بوده‌ام.

در کنار بحث‌های علمی اشتغال به امور اجرایی - تربیتی نیز داشته‌ام که در این زمینه می‌توان به مدیریت مدرسه حقانی که از سال ۸۱ شروع شد و ۱۶ سال ادامه داشت اشاره کرد.

نزدیک به سه سال است که در حوزه خواهران معاون امور حوزه‌ها هستم و البته علت جدا شدنم از مدرسه حقانی اشتغال در مدیریت امور مدارس حوزه‌های علمیه قم را بود که کمتر از دو سال به طول انجامید.

قبل از این‌که وارد فضای مدیریت شوم در زمینه پژوهش نیز اقداماتی را صورت دادم که ماحصل آن چاپ دو کتاب «فدک ذوالفقار فاطمه علیها السلام» و «الحسین علیه السلام فی القرآن» بود.

حوزه علمیه خواهران در یک برنامه کلان در حوزه علمیه دیده شده و ویژگی‌هایی دارد که مخصوص حوزه خواهران است.

حوزه خواهران در تمدن‌سازی نوین اسلامی ایفای نقش می‌کند

در کلان پروژه حوزه‌های علمیه، حوزه خواهران در ساخت تمدن نوین اسلامی ایفای نقش می‌کند و ضمن راهبری مخاطبان و جامعه هدف خود آن را به سامان می‌رساند.

وظیفه حوزه علمیه این است که تمدن اسلامی را روزآمد ارائه دهد و مستقر کند، به این معنی که دین در جامعه جریان پیدا کند و جامعه دین‌پذیر و بلکه دین طلب باشد.

این یک نگاه است که در این نگاه حوزه خواهران هم تولیدگر و هم مستقر کننده تمدن نوین اسلامی است.

حوزه خواهران از طرفی باید تمدن نوین اسلامی را تدبیر و راهبری کند و علاوه بر این باید پاسخگوی سؤالات و نیازهای تمدن اسلامی و همچنین پاسخگوی همه جهاتی که مربوط به زن و خانواده است باشد.

در مقام ارزیابی این‌که تاکنون حوزه خواهران تا چه اندازه توانسته است این مهم را محقق کند نیستیم؛ اما این‌که در اجرا وضعیت بهتر باشد، قطعاً شدنی است و ارزیابی ما هم این را نشان می‌دهد.

حوزه علمیه خواهران، آماده نظم‌پذیری و تحول است

به نظر می‌رسد حوزه خواهران اقتضائاتی دارد که کارکردن در آن بسیار سریع به نتیجه می‌رسد،  اول این‌که فضای حوزه خواهران دارای نظم مناسبی است که به برکت گذشتگان ایجاد شده است که آماده تحول، ارتقا و رشد است.

دوم اینکه برای حرکت و تحول در حوزه خواهران روحیه ویژه‌ای وجود دارد که می‌توان باتوجه‌به آن کارهای بزرگی انجام داد و سوم آن که سازمان طوری طراحی و سازمان‌دهی‌شده که تحول‌پذیر است و می‌شود تغییراتی را در آن ایجاد کرد.

حوزه خواهران نوبنیاد است

باید به این نکته هم اشاره کنم که حوزه خواهران نوبنیاد است و تقریباً ۳۰ سال است که تأسیس شده است و این ویژگی خود عاملی است برای شکل‌پذیری و آمادگی جهت ارتقا.

از سوی دیگر بزرگانی که درگذشته در این مرکز بودند، زحماتی کشیده‌اند که امروزه ثمره‌ای آن کاملاً مشهود است؛ علاوه‌برآن حجت‌الاسلام‌والمسلمین بهجت پور یک انسان تحول‌گرا و مدیر مدبری هستند که به دنبال تحول می‌باشند.

پشتیبانی، راهبری و نظارت از وظایف این معاونت است

این معاونت در حقیقت یک معاونت پشتیبان برای حوزه علمیه خواهران است، مدیریت و پشتیبانی به این معنا که ساماندهی استان‌ها و کشور از طریق نصب و عزل و تغییرات مدیران استان و مدیران مدارس برعهده این معاونت است.

راهبری و نظارت حوزه‌های کشور نیز در وظایف این معاونت تعریف شده است.

کاری که اینجا صورت می‌گیرد این است که برای تحول در کشور تیم‌ها پشتیبانی و حمایت می‌شوند.

براین‌اساس نصب مدیران استانی با نگاه تحولی یکی از راهبردهای معاونت در سال‌های اخیر بوده است که از ابتدای این دوره عزل و نصب‌هایی داشتیم که با نگاه تحول و ارتقای تمدن اسلامی بوده است.

بخش دیگر که در این معاونت مدیریت می‌شود راهبری مدیران و کادر کشور است؛ در این زمینه ارتباطات مؤثر با نگاه تحولی در دستور کار قرار گرفته است تا بتوان اهداف بلند در دستور کار نیروها قرار گیرد.

این معاونت ایجاد و ارتقای نگاه‌های تحولی در مدیران، پیگیری نگاه تحولی در کادر کشور را دنبال کرده است و هم چنین راهبری و جهت‌دهی و قراردادن تیم کشور در مسیر تحول اقدام دیگری بوده است که صورت پذیرفته است.

فعالیت بیش از ۵۰۰ مدرسه و واحد تربیتی در کشور

اصلی‌ترین رکن برای رسیدن به این اهداف بلند منابع انسانی ارزشمند حوزه خواهران است که لازم است داشته‌های مدیریتی مدیران دانش‌ها و مهارت‌های آنان روزبه‌روز افزایش پیدا کند و در این راستا برنامه‌ریزی‌شده آموزش‌های مختلفی در فضای حوزه خواهران انجام پذیرد.

مدیریت ۲۸ استان زیر نظر حوزه علمیه خواهران است. سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی زیر نظر این مرکز نیستند.

بیش از ۵۰۰ مدرسه و واحد تربیتی در کشور داریم که از این میان تعدادی در سطح ۳ و ۴ مشغول فعالیت هستند.

این‌که ماقبل از انقلاب چیزی به نام حوزه علمیه خواهران نداشتیم و نهایت این بود که مکتب‌خانه‌هایی بود که دوره‌های معارفی را برگزار می‌کردند اما در طی ۳۰ سال توانسته‌ایم ۵۰۰ مدرسه برای حوزه‌های علمیه خواهران داشته باشیم یک تحول بزرگ در تمدن‌سازی است.

در طی این سال‌ها تحولات خوبی صورت‌گرفته است به‌طوری‌که در ابتدای تأسیس حوزه‌های علمیه خواهران در سطح ۲ اساتید ما برادران بودند و شاید کمتر از ۱۰درصد اساتید از خواهران بودند اما هم‌اکنون بیش از ۹۵ درصد اساتید را خواهران تشکیل می‌دهند.

بیش از ۵۰ هزار دانش‌آموخته داریم

هم‌اکنون بیش از ۵۰ هزار دانش‌آموخته داریم و ۵۰ هزار طلبه در حال تحصیل داریم و در آینده این آمار قطعاً افزایش خواهد داشت که نشان می‌دهد کار بزرگی در جریان است.

طلاب خواهر در وضعیت مطلوبی قرار گرفته‌اند که می‌توانند نقش‌آفرینی خود را در فرهنگ کشور روزبه‌روز بیشتر کنند.

حوزه‌های استان‌ها با یکدیگر متفاوت هستند به‌طوری‌که در برخی از استان‌ها موجب مقاوم‌سازی فرهنگ اسلامی در استان خودشان شده‌اند یعنی سطحشان این بوده است که داشته‌های استان خود را حفظ کرده‌اند اما در برخی از استان‌ها به سمت تولید دانش، کتاب، مجلات و ... رفته‌اند و بیش از مقاوم‌سازی کارکرده‌اند و توانسته‌اند در فرهنگ اسلامی نقش‌آفرین و موجب ارتقای آن باشند.

حوزه خواهران از جهت تربیت نیروی انسانی برای تمدن‌سازی اسلامی در سطح خوبی قرار گرفته و از حیث متون، اساتید و نیروهای پشتیبان در سطح خوبی قرار گرفته‌ایم.

شعار و اهداف اصلی مدیریت جدید

دوره جدید مدیریت حوزه خواهران در راستای تحول حوزه خواهران چند شعار و هدف اصلی دارد که از آن جمله می‌توان به مدرسه محوری اشاره کرد به این معنا که کار باید در دامنه و متن حوزه‌ها شکل بگیرد و کار در میدان عملیاتی شود آن چه نیاز مفید بودن مدارس کارآمد بودن مدارس است در اولویت قرار گیرد و همه ستاد تا صف تلاش کنند مدرسه تولیدات ارزشمندی داشته باشد.

راهبرد دیگر ایجاد فضا برای دیده‌شدن حوزه خواهران از طریق اثر گستری حوزه است.

ارتقای کارآمدی شعار دیگری است که در این دوره پیگیری می‌شود به این هدف که نیروها توانمند و کارآمد شوند. براین‌اساس درگذشته تصمیماتی گرفتیم و زیرساخت‌هایی را آماده کردیم و در این دوره با رویکرد جدید رشته‌هایی مانند روان‌شناسی اسلامی، روان‌شناسی کودک، تربیت کودک و مدیریت فرهنگی در دستور کار قرار خواهد گرفت و در واقع تلاش کردیم به‌گونه‌ای عمل کنیم که تربیت نیروها در حوزه علمیه خواهران هدفمند باشد. البته در این فضا دنبال رشته‌هایی هستیم که کاربردی‌تر و عملیاتی‌تر شود.

یکی از خصوصیات این دوره بیشتر بها دادن به خواهران در مدیریت است به‌نحوی‌که برای اولین‌بار مدیریت استانی به خواهران واگذار گردید و تاکنون در چهار استان مدیریت حوزه خواهران به خود خواهران واگذار شده است.

طرح ارتباط و ارتقا در دوره جدید عملیاتی شد

طرح ارتباط و ارتقا یکی دیگر از طرح‌هایی بود که در دوره جدید عملیاتی شد. این طرح را می‌توان یکی از ابداعات دوره اخیر برشمرد.

یکی از مؤلفه‌هایی که برای کار برتر وجود دارد این است که بتوانیم تمام کسانی که اضلاع یک کار علمی یا فرهنگی بزرگ هستند را وارد فضای اندیشه‌ورزی کنیم و جریان‌سازی کنیم تا آن‌ها اندیشه کنند و بتواند تصمیماتشان را بر اساس همفکری و خروجی همگانی تدبیر کند.

ابتدا برای تفکر و تولید ایده و طرح و برنامه تلاش کنند و در ادامه برای راهبری تفکرها گام بردارند و در نهایت این فکرها را زمینه تصمیم‌گیری در استان و ستاد کشوری قرار دهند.

در این طرح مدیران ۲۸ استان در جلسات ارتباط و ارتقا شرکت می‌کنند و برای این‌که هر مدیر استانی بتواند این جریان را در استان محل فعالیت خود مدیریت کند تلاش شد تا عقبه‌ای ایجاد بشود.

مدیر هر استان در جلسه‌ای که با مدیران، اساتید و طلاب مدارس تشکیل می‌دهد محورهایی که در جلسات کشوری طرح ارتباط و ارتقا موردبحث قرار می‌گیرد را در مقیاس استانی موردبحث قرار می‌دهد و با این کار اندیشه‌های هر استان جمع‌آوری و در جلسات کشوری بیان می‌شود.

یکی از راهبردهای اثرگذار این دوره این‌گونه هم‌اندیشی‌ها بوده است و غیر از این‌که نتیجه این طرح اندیشیدن و ایجاد زمینه برای تصمیم‌سازی است، فواید دیگری هم داشته است مانند ایجاد امید به آینده.

از سوی دیگر در بستر این گفتگوها به این دلیل که کادر استان‌ها نیز در جلسات استانی مباحث و نقطه نظراتشان را بیان می‌کنند هم‌افزایی‌هایی برای کادر استان شکل می‌گیرد.

طرحی دیگر که در زمینه تصمیم‌گیری مشارکتی در حال اجرا است چهار هیئت اندیشه‌ورز متشکل از مدیران استانی است.

در پایان نیز از خبرگزاری حوزه که این وقت را در اختیار ما قرار دادند کمال تشکر را دارم.