به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، دکتر محمدجواد توکلی در چهارمین نشست حلقههای علمی اقتصاد مقاومتی که با عنوان «بررسی ابعاد اقتصاد جمعیت» در دانشگاه قم برگزار شد، با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری بر حذف سیاست‌های کنترل جمعیت در کشور عنوان کرد: در صورت ادامه روند موجود در آینده با فاجعه‌ای برگشت ناپذیر روبرو خواهیم بود.
وی در ادامه با اشاره به آیه ۱۴۰ سوره انعام، عنوان کرد: خداوند متعال در این آیه به ۷ توبیخ شدید در موضوع کنترل جمعیت اشاره می‌کند؛ خسران، سفاهت، عدم آگاهی، حرام کردن روزی بر خود، افترا بستن به خدا و در گمراهی افتادن توبیخ کسانی است که فرزندان خود را می کشند، لکن علی‌رغم بیان صریح قرآن ما در ۳۰ سال اخیر اشتباه بزرگ کنترل جمعیت را مرتکب شدیم.
این عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: مقام معظم رهبری با ورود به مقوله کنترل جمعیت تصریح بر این دارند که باید گره‌های ذهنی موجود را باز کنیم؛ چرا که اقتصاد و فضای موجود در ایران ظرفیت جمعیت ۱۵۰ میلیون نفری را دارد.
وی با بیان اینکه در دانشگاه‌ها به دانشجویان اقتصاد، تاریخ عقاید و نظریه‌های جمعیتی بدبینانه تدریس می‌شود، عنوان کرد: امروز ادبیات جمعیتی تغییر کرده است و اقتصاددانان متأخر بر خلاف گذشتگان معتقدند که جمعیت، محرک رشد و اقتصاد است. همانگونه که در هند جمعیت زیاد، یک محرک است و در چین به همین منوال جمعیت در خدمت رشد اقتصادی است.
دکتر توکلی با تصریح بر اینکه مشکل اقتصاد، جمعیت نیست، گفت: کنترل جمعیت، متغیرهای اقتصادی را مختل می‌کند و مشکل در مدیریت اقتصادیست نه در جمعیت.
وی با بیان این پرسش که جمعیت مطلوب در اقتصاد چیست؟، افزود: در اقتصاد مسئله مهم، جمعیت فعال جوان در خدمت تولید است. در اقتصاد، جمعیت به سه دسته زیر ۱۵ سال، ۱۵ تا ۶۵ سال و بالای ۶۵ سال تقسیم می‌شود، بهترین وضعیت این است که ۷۰ درصد جمعیت در سن فعال یعنی ۱۵ تا ۶۵ سال باشند.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: جمعیت فعال ایران در حال کم شدن و جمعیت سالمند رو به افزایش است. در سی سال آینده جمعیت سالمندان کشور به سی درصد کل جمعیت می‌رسد که در این صورت ایران جزو ۴ کشور پیر جهان خواهد بود.
وی با بیان اینکه تا سال ۱۴۱۵ نرخ رشد جمعیت صفر و پس از آن منفی می‌شود، گفت: در این صورت کشور به شدت دچار پیری جمعیت می‌شود.
توکلی اظهار کرد: نرخ باروری حداقل باید ۱/۲ باشد؛ در سال ۶۵ این عدد در ایران ۴/۶ بوده است که برنامه ۲۵ ساله برای رسیدن این عدد به ۴ طرح و اجرا شد؛ اما در طی ۶ سال نرخ باروری به عدد ۴ رسید و با ادامه روند کنترل جمعیت در سال ۹۰ این عدد به ۶/۱ تقلیل یافت که تا امروز ثابت مانده است. در خوشبینانه ترین حالت اگر همین روند ادامه پیدا کند، در ۷۰ سال آینده جمعیت ایران به ۷۰ میلیون و نرخ سالمندی ۳۲ درصد خواهد شد.
نویسنده کتاب اقتصاد جمعیت ادامه داد: وقتی که با اجرای سیاست‌های کنترل جمعیت از سال ۶۵ تا ۷۰ نرخ باروری از ۴/۶ به ۴ رسید، باید سیاست‌ها در همان سال ۷۰ متوقف می‌شد؛ لکن در سال ۷۲ قانون تنظیم خانواده تصویب می‌شود و این روند منجر به کاهش نرخ باروری به عدد ۶/۱ می‌شود.
دکتر توکلی با بیان اینکه این روند مشکلات منطقه‌ای برای ایران به دنبال خواهد داشت، عنوان کرد: نرخ باروری در کشورهای همسایه ایران، نظیر عراق، پاکستان و افغانستان بسیار بالاست و این روند تبعات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را در آینده برای کشور رقم خواهد زد.
وی با بیان اینکه پیر شدن جمعیت هزینه‌های اقتصادی فردی و کلان دارد، گفت: شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر» منطق اقتصادی ندارد؛ چرا که در خانواده‌های تک فرزند و کم فرزند، از دست دادن فرزند هزینه‌های عاطفی و اقتصادی بالایی به همراه دارد، همچنین بالا رفتن هزینه تربیت از دیگر موارد کم فرزندی است و باید توجه داشت که به هیچ وجه هزینه افزایش یک فرزند به اندازه فرزند اول نیست.
این عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه کم فرزندی بیش از اینکه یک مسئله اقتصادی باشد، متأثر از سلایق فرهنگی و ذهنی است، عنوان کرد: برای مثال در تهران که رتبه دوم درآمد سرانه را دارد، نرخ باروری ۳/۱ و در سیستان و بلوچستان که رتبه سی و یکم در درآمد سرانه را دارد، نرخ باروری ۴/۲ است.
نویسنده کتاب اقتصاد جمعیت گفت: از جمله هزینه‌های کلان پیری جمعیت می‌توان به بالا رفتن هزینه‌های درمانی اشاره کرد. مصرف داروی سالمندان ده برابر جوانان است؛ لذا با روند جمعیتی حاکم در سی سال آینده سه برابر تخت بیمارستانی بیشتر، چهار برابر آزمایشگاه بیشتر و پنج برابر فیزیوتراپی نیاز خواهیم داشت. از دیگر موارد هزینه کلان پیری جمعیت، ورشکستگی صندوق‌های تأمین اجتماعی است.
وی با تصریح بر اینکه متاسفانه در ایران کنترل جمعیت تبدیل به یک فرهنگ و این فرهنگ نهادینه شده است، گفت: مهم‌ترین کار شبهه‌زدایی اقتصادیست و صداوسیما باید پای کار بیاید. متأسفانه امروز المان‌های ضدجمعیتی در فیلم‌ها و سریال‌ها دیده می‌شود؛ لذا رسانه ملی که باید در راستای سیاست‌های کلان نظام باشد، لازم است در این حوزه ورود جدی داشته باشد. آموزش و پرورش، آموزش عالی، حوزه‌های علمیه نیز باید پای کار بیایند.
توکلی راهبردها در این راستا را مورد توجه قرار داد و گفت: شبهه‌زدایی، آموزش سبک زندگی اسلامی، توانمندسازی اقتصادی، استفاده از ظرفیت‌های مردمی و استفاده از ظرفیت‌های دولت و نهادهای دولتی از جمله راهبردها است.
نویسنده کتاب اقتصاد جمعیت در پایان سیاست‌های پر تکرار تشویقی در جهان برای فرزندآوری را مرخصی فرزندآوری، کمک هزینه ماهانه، خدمات مراقبت از کودکان، پاداش خانواده پر جمعیت، پاداش تولد عنوان کرد.
