به گزارش خبرگزاری حوزه، به مناسبت فرارسیدن میلاد باسعادت نبی مکرّم اسلام(ص)و همچنین امام جعفر صادق(ع) و گرامیداشت هفته وحدت،با حضور جمعی از فعّالین فرهنگی_مذهبی در عرصه رسانه و فضای مجازی، آثار اتحاد و اختلاف مسلمین با تکیه بر معارف نهج البلاغه تبیین شد. 

حجت الاسلام ایمان شکیبایی در ابتدا پس از تبریک دو میلاد پرخیر و برکت آسمان نبوت و امامت و همچنین گرامیداشت هفته وحدت گفت: نظریه وحدت و تقریب مذاهب یکی از ابتکارات راهبردی امام راحل و رهبر حکیم انقلاب اسلامی است که در نهج البلاغه هم به برکات وحدت و صدمات تفرقه به خوبی اشاره شده است. 

وی، در ادامه به اولین اثر از آثار وحدت اسلامی در نهج البلاغه اشاره کرد که در سایه وحدت، انسان به نعمت، آسایش و رفاه می رسد. 
حضرت علی(ع) بعثت رسول اکرم(ص) را بسیار پر خیر و برکت توصیف کرده است. ایشان «اتحاد و انسجام» را در شمار ره آوردهای بعثت دانسته و توجه مخاطبان را به دست آوردهای ارزشمند این ارزش اجتماعی جلب کرده و در فرازی از خطبه ١٩٢ فرموده است: فانظروا إلی مواقع نعم الله علیهم حین بعث الیهم رسولاً فعقد بملته طاعتهم ... ولا تقرع لهم صفاة بنگرید که در سایه وحدت، چگونه نعمتهای الهی، بالهای کرامت خود را بر آنان گستراند و جویبارهای آسایش و رفاه را برایشان روان ساخت! و تمام برکات آیین حق، آنها را دربر گرفت؛ در میان نعمتها غرق شدند و در خرمی زندگانی، شادمان گردیدند.

پژوهشگر حوزه و دانشگاه دومین اثر وحدت را برخورداری از عطیه نصرت الهی معرفی کرد و گفت: حضرت در خطبه ١٢٧ نهج البلاغه ـ آنجا که خوارج را نصیحت می فرماید و آنها را از هرگونه زیاده روی و کوتاهی منع می کند ـ می فرماید: «همواره با بزرگ ترین جمعیتها باشید، زیرا دست خدا با جماعت است.»

وی افزود: ناگفته پیداست، مراد حضرت از بیان «یدالله مع الجماعة» یَدِ قدرت پروردگار است که یاریگر مسلمانان متحد می باشد.

استاد علوم حدیث، سومین اثر وحدت را دستیابی به قله پیروزی بیان کرد و گفت: زمانی که امیرالمؤمنین(ع) در خصوص علل شکست کوفیان، سخنرانی می فرمود، ضمن نکوهش آنها در فرازی ازخطبه ٩٧فرمود: أَمَا وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لَیَظْهَرَنَّ هَؤُلَاءِ الْقَوْمُ عَلَیْکُمْ لَیْسَ لِأَنَّهُمْ أَوْلَی بِالْحَقِّ مِنْکُمْ وَ لَکِنْ لِإِسْرَاعِهِمْ إِلَی [بَاطِلِهِمْ] بَاطِلِ صَاحِبِهِمْ وَ إِبْطَائِکُمْ عَنْ حَقِّی، آگاه باشید! به خدایی که جانم در دست اوست، شامیان بر شما پیروز خواهند شد؛ نه از آن رو که از شما به حق سزاوارترند، بلکه از آن جهت که در راه باطلی که زمامدارشان می رود، شتابان فرمان بردارند.

وی افزود: از محتوای این عبارت استفاده می شود که حتی اگر غیر مسلمانان هم در راه باطل خود منسجم و متحد گردند، پیروز خواهند شد؛ چه رسد به مسلمانان که، مطابق فرمایش پیش گفته، خداوند به آنان وعده یاری داده است.

حجت الاسلام شکیبایی چهارمین اثر وحدت را سیطره و حاکمیت مسلمین بر جهانیان دانست و گفت:امیرالمؤمنین(ع)در «خطبة القاصعة»، مخاطبان را به بازخوانی زندگانی گذشتگان توصیه کرده و فرموده است: به هنگام بازخوانی زندگانی گذشتگان اندیشه کنید که به چه جایگاهی رسیدند، آن گاه که وحدت اجتماعی داشتند؛ خواسته های آنان یکی، قلبهای آنها یکسان، دستهایشان مددکار یکدیگر، شمشیرهایشان یاری کننده، نگاهها به یک سو دوخته و اراده هایشان واحد و همسو بود! آیا در آن حال، مالک و سرپرست سراسر زمین نبودند و رهبر و پیشوای همه دنیا نشدند؟! حضرتش در ادامه تصریح می کنند:امّت نبی اکرم(ص)در سایه وحدت اسلامی امور اجتماعیشان استوار شد و در پرتو عزتی پایدار، آرام گرفتند و به حکومتی پایدار رسیدند؛ آن گاه آنان حاکم و زمامدار جهانیان شدند و سلاطینِ روی زمین گردیدند و فرمانروای کسانی شدند که در گذشته حاکم بودند و قوانین الهی را بر کسانی اجرا کردند که مجریان احکام بودند و در گذشته، کسی قدرت درهم شکستن نیروی آنان را نداشت و هیچ کس خیال مبارزه با آنان را در سر نمی پروراند.

استاد نهج البلاغه در ادامه به عواقب اختلاف و تفرقه مسلمین اشاره کرد و گفت:اولین اثر سوء تفرقه فقدان نعمت و کرامت است؛طبق معارف نهج‌البلاغه، زمانی که سنت الهی اقتضا می کند که مردمان، «گاهِ وحدت»، غرق در نعمتها و برکتها شوند و با بهره مندی از آنها قله های رفیع کرامت را فتح نمایند، اقتضای این سنتها چنین است که «هنگام تفرقه» نیز بساط نعمت و کرامت از حضورشان برچیده شود.به همین جهت امیرالمؤمنین (ع)بعداز آنکه «تنعّم و رفاه» را از جمله پیامدهای خوشایند اتّحاد و انسجام ذکر می فرماید،بی درنگ توجه مخاطبان را به عواقب ناگوار تفرقه در میان اقوام پیشین جلب می کند و در فرازی از خطبه ١٩٢(خطبه قاصعه) می فرماید:
آن هنگام که به تفرقه و پراکندگی روی آوردند و مهربانی و دوستی آنها از بین رفت و سخنان و دلهایشان گوناگون شد و از هم جدا شدند و به حزبها و گروهها تقسیم شدند، خداوند لباس کرامت خود را از تن آنها در آورد و طعم شیرین بهره مندی از نعمتهای فراوان را از آنها گرفت و داستان آنها در میان شما عبرت انگیز باقی ماند.
حجت الاسلام شکیبایی در ادامه دومین اثر سوء اختلاف را گمراهی معرفی کرد و گفت: یکی دیگر از عواقب تفرقه، خارج شدن از راه روشن هدایت و گمراه شدن در بیغوله های بی پایان است. شریف رضی(ره)وضعیت مردمان پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)را به نقل از امیرالمؤمنین(ع)در خطبه الوسیلة این گونه بازگو می کند: لئلاّ یضلّوا فیه من بعده، فیکون من هلک‌ أو ضل بعد وقوع الإعذار و الإنذار عن بیّنه و تعیین حجّه پس از آنکه در زمان حیات آن بزرگوار، به کوشش ایشان به وحدت رسیدند، با رحلت ایشان به راههای چپ و راست رفتند (=حزب گرایی) و راه ضلالت و گمراهی پیمودند و راه روشن هدایت را رها کردند.

حضرت این خطبه را ٧ روز بعد از رحلت نبی مکرّم اسلام ایراد فرمودند.  همچنین حضرتش در نکوهش فریب خوردگان از قدرت خوارج ـ که در آستانه کارزار نهروان در آتش تفرقه دمیدند و به سپاه کفر پیوستند ـ در فرازی از خطبه ١٨١می فرماید:فَحَسْبُهُمْ بِخُرُوجِهِمْ مِنَ الْهُدَی وَ ارْتِکَاسِهِمْ فِی الضَّلَالِ وَ الْعَمَی وَ صَدِّهِمْ عَنِ الْحَقِّ وَ جِمَاحِهِمْ فِی التِّیهِ «همین ننگ، آنها را کافی است که از هدایت گریختند و در گمراهی و کوری فرو رفتند؛ راه حق را بستند و در حیرت و سرگردانی ماندند.»

استاد حوزه سومین عقوبت تفرقه راعدم توفیق در تحقق عدالت اجتماعی دانست و گفت: امیرالمومنین(ع)در مذمّت کوفیان ـ که از حضرت فرمان نمی بردند و همواره به چپ و راست مشغول بودند ـ در فرازی از خطبه ١٣١چنین می فرماید:أَیَّتُهَا النُّفُوسُ الْمُخْتَلِفَةُ وَ الْقُلُوبُ الْمُتَشَتِّتَةُ، الشَّاهِدَةُ أَبْدَانُهُمْ وَ الْغَائِبَةُ عَنْهُمْ عُقُولُهُمْ. أَظْأَرُکُمْ عَلَی الْحَقِّ وَ أَنْتُمْ تَنْفِرُونَ عَنْهُ نُفُورَ الْمِعْزَی مِنْ وَعْوَعَةِ الْأَسَدِ. هَیْهَاتَ أَنْ أَطْلَعَ بِکُمْ سَرَارَ الْعَدْلِ أَوْ أُقِیمَ اعْوِجَاجَ الْحَقِّ «ای مردم رنگارنگ و دلهای پریشان و پراکنده!... هیهات! که با شما بتوانم تاریکی را از چهره عدالت بزدایم و کجیها را که در حق راه یافته، راست نمایم.»

حجت الاسلام شکیبایی در ذکر چهارمین اثر سوء اختلاف به شکست در میدان نبرداشاره کرد و گفت: بار دیگر حضرت، در ذم اهل کوفه در فرازی از خطبه ٣۴ این گونه می فرماید: مَا أَنْتُمْ إِلَّا کَإِبِلٍ ضَلَّ رُعَاتُهَا فَکُلَّمَا جُمِعَتْ مِنْ جَانِبٍ انْتَشَرَتْ مِنْ آخَرَ، شما به شتران بی ساربان می مانید که هر گاه از یک طرف، جمعتان کنند از سوی دیگر پراکنده می شوید؛ به خدا سوگند! شما بد وسیله ای برای افروختن آتش جنگ هستید، شما را فریب می دهند، اما فریب دادن نمی دانید؛ سرزمین شما را پیاپی می گیرند، در حالی که شما پروا ندارید؛ چشم دشمن نسبت به حمله شما خواب ندارد، ولی شما در غفلت به سر می برید؛ به خدا سوگند! شکست برای کسانی است که دست از یاری یکدیگر می کشند؛ به خدا سوگند! اگر جنگ سخت درگیر شود و حرارت و سوزش مرگ، شما را دربر گیرد، از اطراف فرزند ابوطالب، همانند جدا شدن سر از تن، جدا و پراکنده خواهید شد.

پژوهشگر حوزه و دانشگاه در باب ذکر پنجمین عقوبت تفرقه بین مسلمین به هلاکت اشاره کرد و گفت: از معارف نهج البلاغه این نکته برداشت می شود که میان میزان اشتعال آتش تفرقه در امت اسلامی و پیامد آن نسبت مستقیم وجود دارد؛بدین معنا که هر چه آتش تفرقه شعله ورتر باشد، نتیجه حاصل از آن نیز به همان اندازه ناگوارتر و زیان بارتر خواهد بود.به همین جهت، حضرت در فرازی از خطبه ١٢٧خطاب به خوارج ـ که بر عقیده باطل خود متعصبانه پافشاری می کردند و مُدام هیزم آتش تفرقه را زیادتر می کردندـ می فرماید: إِیَّاکُمْ وَ الْفُرْقَةَ فَإِنَّ الشَّاذَّ مِنَ النَّاسِ لِلشَّیْطَانِ کَمَا أَنَّ الشَّاذَّ مِنَ الْغَنَمِ لِلذِّئْبِ«از پراکندگی بپرهیزید؛ که انسان تنها، بهره شیطان است؛ آن گونه که گوسفند تنها، بهره گرگ می باشد.» بر این اساس، مطابق گزارشهای تاریخی، نبرد نهروان یکی از خونبارترین جنگهای زمان حکومت امیرالمؤمنین(ع) معرفی شده است.

حجت الاسلام شکیبایی در پایان گفت:آثار اتحاد و اختلاف مسلمین در نهج البلاغه به این ٩ مورد ختم نمی شود و می توان با مطالعه دقیق خطبه ها، نامه ها و حکمت ها آثار قابل توجه دیگری را به مخاطبان ارائه کرد.