به گزارش خبرگزاری حوزه، ۱۵ شوال به قولی روز شهادت حمزه بن عبدالمطلب، عموی بزرگوار حضرت رسول اکرم محمد مصطفی(صلی الله علیه وآله وسلم) است که در جنگ احد در سال سوم هجرت به شهادت رسید.
پیامبر اکرم و حمزه، برادر رضاعی بودند زیرا حضرت از ثویبه اسلمیه، قبل از حلیمه سعدیه شیر خورده بود و حمزه چهار سال از حضرتش بزرگتر بود،و در جنگ احد، ۶۰ ساله بود که به شهادت رسید. قاتل جناب حمزه سیدالشهداء علیه السلام، وحشی حبشی، غلام جبیر بن مطعم بود، او با تطمیع هند جگرخوار، دختر عتبه ابن ربیعه و مادر معاویه بن ابی سفیان، جناب حمزه (علیه السلام) را به شهادت رسانید و بدنش را مثله کرد.
خصوصیات حضرت حمزه
حمزه را به معنای شیر شجاع و دلاور یا تیزفهم و باهوش دانستهاند. او قوی اندام و چالاک بود و به سوارکاری و تیراندازی و مقابله با مبارزان و پهلوانان عصر خویش می پرداخت و زندگی خود را وقف مبارزه با دشمنان اسلام نمود.
روزی ابوجهل راه را بر رسول خدا(ص) بست و آن حضرت را اذیت نمود. وقتی حمزه از این کار با خبر شد،بسیار خشمگین گردید و به سوی ابوجهل رفته و چنان با کمان بر سرش زد که فرقش شکافت و خون چهرهاش را فرا گرفت. سپس او را بر زمین انداخت و پا بر گلویش گذاشت تا او را بکُشد ولی با میانجیگری مردم، ابوجهل نجات یافت.
حمزه در جنگ بدر فرماندهی سپاه را بر عهده داشت و نخستینسرداری بود که پرچم از دست پر افتخار رسول خدا(ص) گرفت و عازم نبرد با مشرکین شد. با حمله او چنان ترسی بر مشرکین چیره شد که باعث تحسین مسلمانان گردید. آن طور که علی(ع) درباره فداکاری وشجاعت حمزه چنین فرمود: «در حال تعقیب مشرکی بودم که دیدم مسلمانی بدست مشرکی شهید شد. آن مشرک وقتی مرا دید نعره زدکه: ای پسر ابیطالب! به میدان من بیا! سپس با شمشیر به من حمله نمود. بین من و او درگیری ایجاد شد و من ضربتی بر گردنش وارد کردم که زره محکمش مانع شد ولی ناگاه صدای گرم وآشنایی بلند شدکه:بگیر! این منم فرزند عبدالمطلب! و با ضربت شمشیر سر از تن مشرک جدا گردید! وقتی پشت سر خود را نگاه کردم جناب حمزه را چون کوه استوار مشاهده کردم.
در جنگ چنان یورش میبرد که شخصی از او پرسید: تو هنگامی کهجوان وقوی بودی این چنین خود را به خطر نمیانداختی؟ چگونه است که در حال پیری اینقدر بی باک شدهای؟ حمزه جواب داد:در جوانی ازحوادث و خطرات دوری میکردم چون سفر از این دنیا را مرگ می انگاشتم که البته همگان از مرگ پرهیز میکنند. ولی اکنون از برکت نور محمّد(ص) این سفر را مرگ نمیدانم و اعتنائی به این جهان فانی ندارم. و خدا را سپاسگزارم که مرا از خواب بیدار نمود تا با بصیرت بهدنیا بنگرم. من مرگ را نابودی نمی دانم و به همین خاطر به دشمنتاختن و جهاد شجاعانه را هلاکت نمیپندارم. البته هر که مردن راهلاکت بداند،مرگ برایش بد وناگوار است. امام کسی که مردن را دری به روی زندگی حقیقی و راستین بداند آرزو دارد که هر چه زودتر به بهشت خداوند وارد شود.
عاقبت او در جنگ اُحد به شهادت رسید و رسول خدا(ص) او را سیدالشهداء نامید و در عظمت مقامش فرمود: «روز قیامت چهار پرچم به من داده میشود: پرچم حمد را خود بدست میگیرم. پرچم لااله الاّالله را به علی می دهم و پرچم الله اکبر را به حمزه و پرچم سبحان الله را به جعفر طیار میسپارم. آنگاه در برابر امّت خود قرار می گیرم تا از آنان شفاعت کنم.
امام جعفر صادق(ع)در تفسیر آیة «من المؤمنین رجالٌ صدقوا ماعاهدوا الله علیه فمنهم مَن قضی' نحبه و منهم مَن ینتظر ومابدّلوا تبدیلاً»فرمود: آنانکه به عهد خود وفا کردند و شهید شدند،حمزه و جعفر بودند و آنکه به انتظار شهادت مقاومت کرد،جدمامیرالمؤمنین علی (ع) بود.
پس از شهادت حمزه، جبرئیل به پیامبر خبر داد که حمزه در آسمانها به این دو عنوان ملقب گشته است. یکی دیگر از القاب مهم حمزه، سیدالشهداء میباشد.
استاد شهید مرتضی مطهری لقب سیدالشهداء را برای حمزه، مقید و برای امام حسین(علیه السلام)، مطلق میشمارد و بر این نکته تاریخی تأکید میورزد که این لقب قبل از عاشورا مخصوص حمزه بود ولی بعد از عاشورا لقب امام حسین(ع) شد و حمزه، سیدالشهدای زمان خودش است ولی امام حسین(ع) سیدالشهدای همه زمان هاست همان طور که مریم، سرور بانوان دوران خودش است ولی فاطمه زهرا(س)، سرور زنان همه دورانها.
فرزندان حمزه، سه پسر به نامهای عمارة، یعلی و عامر بودند. عمارة (پسر بزرگ حمزه) در فتح عراق حضور داشت. یعلی پنج پسر داشت. با وجود تأکید منابع بر عدم تداوم نسل حمزه، در قرن دهم هجری، بعضی را از نسل او میدانستند
نامهای گوناگونی که برای دختران حمزه در منابع ذکر شده، به تصریح بیشتر منابع، همه به یک تن بازمی گردند که نام مرجَّح یا اُمامه است. نام امامه را در شمار راویان حدیث غدیرخم نیز درج کردهاند.
آگاهی ما از زندگی حمزه، پس از اسلام آوردن تا هجرت، ناچیز است. پس از آنکه پیامبر(ص) دعوت خود را آشکار ساخت، حمزه نیز به دعوت علنی پرداخت. وی در کنار پیامبر(ص) ماند و به حبشه مهاجرت نکرد. در سه سالی که مشرکان بنیهاشم را در شعب ابیطالب محاصره کردند، حمزه با مسلمانان همراه بود. در دومین بیعت عقبه، در سال دوازدهم بعثت، که جمعی از مردم مدینه با پیامبر(ص) پیمان بستند، حمزه همراه علی(ع) حاضر و مراقب بود تا مشرکان بدانجا نزدیک نشوند.
کتاب حمزه سیدالشهدا -هشتمین شماره از مجموعه آشنایی با اسوهها- نوشته استاد جواد محدثی که چاپ پنجم آن در سال ۱۳۹۴ شمسی از سوی انتشارات بوستان کتاب قم در ٩٠ص منتشر شده، گزارشی از زندگی حمزة بن عبدالمطلب ارائه کرده است.
منابع:
کتابخانه دیجیتال تبیان
سیره پیشوایان استاد پیشوایی
ویکی شیعه
نظر شما