خبرگزاری حوزه | خداوند متعال در قرآن کریم پیرامون اهمیت دوستی اینگونه می فرماید:
«الْأَخِلَّاءُ یَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلَّا الْمُتَّقِینَ.» ۱
دوستان در آن روز (روز قیامت) دشمن یکدیگرند، مگر پرهیزگاران.
شرح:
از یک سو، انسان عاقل و اهل تفکر، آینده نگر است، از سوی دیگر، آینده ما به «خداوند» گره خورده است، «إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ»۲، آنچنان که گذشته ما نیز از خداوند متعال جدا نیست، «إِنَّا لِلَّهِ»۳؛ بنابراین معیارِ یک انسان عاقل و اهل تفکر در تمامی امور زندگی باید «تقوا» باشد؛ بدین معنا که خداوند را حاضر و ناظر دانسته و رضایت و خواسته او را معیار و ملاک انتخاب هایش قرار دهد.
در انتخاب دوست، رفیق و همراه زندگی نیز معیار مذکور باید مراعات گردد؛ یعنی دوستی برای خدا و دشمنی نیز برای خدا.
دوستی اگر در چارچوب اوامر و نواهی الهی نباشد، چیزی جز حسرت به بار نخواهد آورد؛ حسرتی که جبران ناپذیر است. لذاست که قرآن در اوصاف برخی افراد که ملاک و معیارشان در دوستی، تقوا نبوده، اینگونه بیان می فرماید:
«یا وَیْلَتی لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِیلًا.» ۴
ای وای بر من، کاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نکرده بودم.
با توجه به آنچه که بیان شد، باید در انتخاب دوست کمال دقّت را مبذول داشت تا دچار حسرت مطرح شده در قرآن نگردیم؛ از همین رو باید به دنبال رفیق و همراهی باشیم که بساطِ تقرّبِ ما به خداوند را هر چه بیشتر و بهتر فراهم آورد. لذاست که امیرالمؤمنین علیه اسلام می فرمایند:
«مَنْ أَحَبَّکَ نَهَاکَ.» ۵
دوست تو کسی است که تو را [از گناه] باز دارد.
و همچنین می فرمایند:
«اَلصَّدِیقُ اَلصَّدُوقُ مَنْ نَصَحَکَ فِی عَیْبِکَ.» ۶
دوست راستین، کسی است که تو را در [برطرف کردن] عیب هایت پند دهد.
و البته که این روایات، برای خود ما هم پیام دارد و آن هم این است که اگر می خواهیم برای دیگران دوست، رفیق و یا همراه خوبی باشیم، باید هم خودمان اهل تقوا باشیم و هم اینکه باعث تقرّب بیشتر و بهتر دوستانمان به خداوند شویم.
این نوع دوستی و رفاقت، هرگز پشیمانی به بار نخواهد آورد، زیرا هر آنچه که رنگ و بوی الهی به خود بگیرد، ماندگار است.
پی نوشت ها:
۱. سوره زخرف، آیه ۶۷.
۲. سوره بقره، آیه ۱۵۶.
۳. همان.
۴. سوره فرقان، آیه ۲۸.
۵. عیون الحکم، ج ۱، ص ۴۵۱.
۶. غررالحکم، ج۱، ص ۱۰۴.
تهیه شده در سرویس علمی-فرهنگی خبرگزاری حوزه
نظر شما