آیات زندگی | شهید نشی، می‌میری

خبرگزاری حوزه | خداوند متعال در قرآن کریم می‌‎فرماید:

«ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعَاسًا یَغْشَی طَائِفَةً مِنْکُمْ وَطَائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنْفُسُهُمْ یَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَیْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِیَّةِ یَقُولُونَ هَلْ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ مِنْ شَیْءٍ قُلْ إِنَّ الْأَمْرَ کُلَّهُ لِلَّهِ یُخْفُونَ فِی أَنْفُسِهِمْ مَا لَا یُبْدُونَ لَکَ یَقُولُونَ لَوْ کَانَ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ شَیْءٌ مَا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُلْ لَوْ کُنْتُمْ فِی بُیُوتِکُمْ لَبَرَزَ الَّذِینَ کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقَتْلُ إِلَی مَضَاجِعِهِمْ وَلِیَبْتَلِیَ اللَّهُ مَا فِی صُدُورِکُمْ وَلِیُمَحِّصَ مَا فِی قُلُوبِکُمْ وَاللَّهُ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ.»۱

سپس بدنبال این غم و اندوه، آرامشی بر شما فرستاد. این آرامش، بصورت خواب سبکی بود که (در شب بعد از حادثه احد،) گروهی از شما را فرا گرفت؛ اما گروه دیگری در فکر جان خویش بودند؛ (و خواب به چشمانشان نرفت.) آنها گمانهای نادرستی - همچون گمانهای دوران جاهلیت - درباره خدا داشتند؛ و می‌گفتند: «آیا چیزی از پیروزی نصیب ما می‌شود؟!» بگو: «همه کارها (و پیروزیها) به دست خداست!» آنها در دل خود، چیزی را پنهان می‌دارند که برای تو آشکار نمی‌سازند؛ می‌گویند: «اگر ما سهمی از پیروزی داشتیم، در این جا کشته نمی‌شدیم!» بگو: «اگر هم در خانه‌های خود بودید، آنهایی که کشته‌شدن بر آنها مقرر شده بود، قطعاً به سوی آرامگاه‌های خود، بیرون می‌آمدند (و آنها را به قتل می‌رساندند). و اینها برای این است که خداوند، آنچه در سینه‌هایتان پنهان دارید، بیازماید؛ و آنچه را در دلهای شما (از ایمان) است، خالص گرداند؛ و خداوند از آنچه در درون سینه‌هاست، با خبر است.

شرح:

رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم پیرامون عظمت مقام شهادت اینگونه می‌فرمایند که:

«فَوْقَ کُلِّ ذِی بِرٍّ بَرٌّ حَتَّی یُقْتَلَ اَلرَّجُلُ فِی سَبِیلِ اَللَّهِ فَإِذَا قُتِلَ فِی سَبِیلِ اَللَّهِ فَلَیْسَ فَوْقَهُ بِرٌّ.»۲

بالای نیکیِ هر نیکوکاری، نیکی است، تا آنکه انسان در راه خدا کشته شود، و چون در راه خدا کشته شد، دیگر بالای آن نیکی (و عملی بهتر) نیست.

انسان مؤمنِ متّقی، تمام تلاش خویش را برای بهتربودن و بهتر عمل‌کردن در جهت تقرّب به خداوند متعال به کار می‌گیرد. بنده نیکِ خدا، همواره به دنبال بهانه‌ای می‌گردد تا مسیر بندگیِ آن معبود بی‌همتا را برای خویش هموارتر نماید. چنین بنده‌ای، در مسیر بندگی، هر قدمی که رنگ و عطر الهی به خود گرفته باشد را ترک نگفته و همواره به دنبال قدمی پررنگ‌تر و نورانی‌تر است تا اینکه سرانجام در این تکاپوی معنوی، باب شهادت را در برابر خویش باز می‌بیند. اینجاست که آن بنده خدا، دیگر سر از پا نمی‌شناسد؛ لذاست که تمامی تعلّقات و زینت‌‎های دنیوی در برابر او رنگ باخته و حقیقتاً چیزی جز «صِبغَةالله»۳ برای او باقی نمی‌ماند.

از همین روست که باید عقل را به کار گرفت و زمینه‌های توفیقِ «جهاد با جان»، از جانب آن معبود حقیقی را در وجود خویش مهیّا نمود تا در پیشگاه الهی مصداقی برای «الأحیاء»۴ شویم.

مرگ، حقّی است که ناگزیر طعم آن را خواهیم چشید؛۵ چنانچه در آیه محل بحث نیز آمده است که خداوند متعال از طریق پیامبر خویش، عده‌ای را مورد خطاب قرار می‌دهد و می‌فرماید: «اگر هم در خانه‌های خود بودید، آنهایی که کشته‌شدن بر آنها مقرر شده بود، قطعاً به سوی آرامگاه‌های خود، بیرون می‌آمدند.»

لذاست که انسان مؤمن، از آنجایی که دائماً به دنبال بهترین است، بهترین نوع مرگ را نیز همواره از خداوند متعال طلب می‌کند؛ چراکه رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‌فرمایند:

«أشرَفُ المَوتِ قَتلُ الشهادَةِ.»۶

شریف‌ترین و بالاترین نوعِ مردن، شهادت است.

بنابراین یادمان باشد، «اگر شهید نشویم، می‌میریم.» و به راستی که چه تفاوت عظیمی است بین مردن و شهادت در راه خدا.

پی‌نوشت‌ها:

۱. آل‌عمران/ ۵۴.

۲. کافی، ج ۲، ص ۳۴۸.

۳. بقره/ ۱۳۸.

۴. آل‌عمران/ ۱۶۹؛ «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا ۚ بَلْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ؛ (ای پیامبر!) هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند! بلکه آنان زنده‌اند، و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.

۵. عنکبوت/ ۵۷؛ «کُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَیْنَا تُرْجَعُونَ؛ هر انسانی مرگ را می‌چشد، سپس شما را بسوی ما بازمی‌گردانند.»

۶. من لایحضره الفقیه، ج ۴، ص ۴۰۲.

تهیه شده در سرویس علمی-فرهنگی خبرگزاری حوزه