به گزارش خبرگزاری حوزه، به مناسبت شهادت امام حسن عسگری علیه السلام، حجت الاسلام والمسلمین حسینی قمی به بیان «حیات نورانی حیات سیاسی، علمی، عبادی و اجتماعی امام عسکری علیهالسلام» پرداخته است که تقدیم شما فرهیختگان می شود.
بسم الله الرحمن الرحیم؛ همانطور که عزیزان میدانند، هشتم ماه ربیعالاول مصادف با شهادت آن حضرت است
چند جملهای درباره حیات نورانی امام عسکری علیهالسلام ارائه کنم، شامل حیات سیاسی، علمی، عبادی و اجتماعی ایشان.
* حیات سیاسی امام عسکری علیهالسلام
دوران امام عسکری علیهالسلام دوران اوج محاصره و فشار دشمن بود، اما در عین حال، دوران اوج عظمت و اقتدار شیعه نیز به شمار میرفت.
دلیل نامیدن امام هادی و امام عسکری علیهما السلام به این القاب، زندگی ایشان در مناطق نظامی و تحت نظارت مستقیم حکومت بود.
در این دوران، امام عسکری علیهالسلام غالب عمر کوتاه بیست و هشت ساله خود را در زندانها و تحت مراقبت شدید حکومت گذراندند.
ایشان در سن بیست و هشت سالگی به شهادت رسیدند و اگر توجه کنیم، امام جواد علیهالسلام در سن بیست و پنج سالگی به شهادت رسید.
بیشتر اوقات، امام یا در زندانهای عمومی و نظامی بودند یا در منزل خود حضور داشتند، اما مجبور بودند هر روز یا هفتهای یک تا دو بار به دارالخلافه رفته و حضور خود را اعلام کنند. گاهی نیز ایشان مستقیماً به زندان انداخته میشدند.
یکی از اصحاب برجسته امام، ابوهاشم جعفری، که محضر پنج امام را درک کرده بود، روایت میکند که حتی در زندان، امام عسکری علیهالسلام روزه میگرفتند و ایشان در هنگام افطار کنار سفره حضرت مینشستند.
شاهد دیگر از دوران محاصره، تدابیر حضرت در رساندن نامههایشان است.
یکی از اصحاب، داود بن اسود، مأمور رساندن تکه چوبی شد که امام از آن برای انتقال نامهها استفاده کرده بودند.
در مسیر، درگیری کوتاهی رخ داد و ناگهان نامههای امام در بازار پخش شد. این نشان میدهد که حتی در شرایط سخت، امام از تدابیر هوشمندانه و پوششهای ابتکاری برای مدیریت امور و ارتباط با یاران خود بهره میبردند.
شاهد دیگر، تعداد اندک روایات امام عسکری علیهالسلام است. با وجود اینکه از امام صادق علیهالسلام حدود سی و هشت هزار حدیث ثبت شده، اما از امام عسکری علیهالسلام تنها حدود پانصد و بیست حدیث در دسترس است.
این کمبود روایت نشاندهنده فشار شدید و محاصره طولانی دشمن است.
* شیعه در دوران امام عسکری علیهالسلام به اوج عظمت خود رسید
همچنین برخی اصحاب خاص حضرت، مانند ابوعمر عثمان بن سعید، نمایندگی و وکالت امام را با پوششهای مختلف انجام میدادند تا ارتباط مستقیم با امام تحت نظارت حکومت، خطرناک نشود.
حضرت مجبور بودند هفتهای دو بار، دوشنبهها و پنجشنبهها، در دارالخلافه حضور یافته و اعلام حضور کنند.
حتی اگر یار شیعهای در مسیر امام قرار میگرفت، نمیتوانست سلام یا اشاره کند؛ در غیر این صورت، خطر دستگیری وجود داشت.
دستگیری بسیاری از یاران امام و قرار گرفتن آنان در زندان نیز از دیگر جلوههای سختی دوران امام عسکری علیهالسلام بود.
حتی شبانه، حکومت عباسی خانه امام را مورد بازرسی قرار میداد تا بهانهای برای سرکوب ایشان بیابد.
در این دوران، چندین خلیفه عباسی از جمله متوکل، منتصر، المهتدی، معتمد و معتضد عباسی حکومت میکردند.
متوکل، یکی از ظالمترین خلفای عباسی، هفده بار فرمان ویرانی مزار امام حسین علیهالسلام را صادر کرده بود و خود در شرابخواری و شهوترانی غوطهور بود.
با وجود این فشارها، شیعه در دوران امام عسکری علیهالسلام به اوج عظمت خود رسید.
داستانهایی از کتب معتبر شیعه، مانند کافی شیخ کلینی و ارشاد شیخ مفید، نشان میدهد که حتی دشمنان و وزرای خلیفه عباسی به فضائل و جایگاه والای امام عسکری علیهالسلام اذعان داشتند.
برای مثال، عبیدالله بن خاقان، وزیر معتمد خلیفه، صریحاً اذعان میکرد که هیچ کسی جز امام عسکری علیهالسلام شایسته این مقام نبوده و قدرت حکومت، مشروعیت امامت را ایجاد نمیکند.
این موارد به وضوح نشان میدهد که دوران حیات سیاسی امام عسکری علیهالسلام، علیرغم فشار و محاصره شدید دشمن، دوران اوج عظمت شیعه بوده و امام در دل پیروان خود جایگاه والایی داشته است.
* حیات عبادی امام عسکری علیهالسلام
در کتاب کافی، مرحوم کلینی روایت کردهاند که زندانبان امام، صالح بن وصیف، مأمور سختگیری بر حضرت شد.
مأموران حکومتی به وی مراجعه کردند و خواستند که سختگیری شدید انجام دهد تا امام زنده از زندان خارج نشود.
صالح بن وصیف در پاسخ گفت: «ما از دست چه کاری برآییم؟» و دو نفر از بدترین مأموران خود را برای مراقبت از حضرت انتخاب کرد.
با وجود این، مأموران گزارش دادند که تحت تأثیر عبادت و زهد امام، خود نیز به نماز، روزه و شبزندهداری روی آوردند.
آنان گفتند: «هر شب تا سحر مشغول عبادت است و هیچ فعالیت دیگری ندارد.» این اثرگذاری، نمونهای از عظمت معنوی حضرت است که حتی مأموران دشمن را تحت تأثیر قرار میدهد.
خادم حضرت، نیز روایت میکند که امام هر شب به محراب عبادت میرفتند و ساعات طولانی در سجده میماندند.
خادم گاهی طاقت عبادت طولانی را نداشت و به خواب میرفت، اما وقتی بیدار میشد، هنوز امام عسکری در سجده بودند.
این عبادتهای شبانه و روزانه، به ویژه در شبهای بلند پاییزی و زمستان، اهمیت ویژهای دارد؛ همانگونه که امام صادق علیهالسلام فرمودند: «شبهای بلند، بهار مومن است.»
منظور آن است که شبهای طولانی فرصت مناسبی برای شبزندهداری و عبادت است.
* حیات علمی امام عسکری علیهالسلام
با وجود فشارهای سیاسی و زندانها، امام عسکری علیهالسلام در حیطه علمی نیز فعالیت گسترده داشتند و بیش از دویست شاگرد تربیت کردند.
این شاگردان در حفظ و نشر معارف اهل بیت نقش بسزایی داشتند و اسامی آنان در کتابهای رجالی ثبت شده است.
* حیات اجتماعی امام عسکری علیهالسلام
در زندگی اجتماعی، امام با مردم و خادمان خود با صبر، مهربانی و شفافیت برخورد میکردند.
نمونهای از این حیات، آخرین لحظات زندگی حضرت است. هنگام شهادت، اثرات زهر باعث شد تا توان وضو گرفتن و نوشیدن آب را نداشته باشند.
در این لحظات، امام زمان علیهالسلام کنار بستر پدر آمدند و به حضرت آب دادند تا وضو بگیرند.
این صحنه، جلوهای از ارتباط نزدیک و محبتآمیز پدر و فرزند در سلسله اهل بیت علیهم السلام است و اهمیت پیوند معنوی و خانوادگی در زندگی امامان معصوم را نشان میدهد.
* پیام و اهمیت حیات امام عسکری علیهالسلام
در مجموع، حیات امام عسکری علیهالسلام در ابعاد سیاسی، عبادی، علمی و اجتماعی، الگویی بینظیر برای شیعیان است.
با وجود محاصره شدید دشمن و فشارهای بیسابقه، ایشان نه تنها توانستند علم و عبادت را ترویج دهند، بلکه حتی دشمنان و مأموران زندان را تحت تأثیر قرار دادند.
این شرایط نشان میدهد که عظمت و اقتدار شیعه، ریشه در ایمان و فضائل امامان معصوم دارد و هیچ قدرت سیاسی نمیتواند آن را تعیین یا محدود کند.
روز هشتم ربیعالاول، یادآور شهادت امام عسکری علیهالسلام و آغاز امامت و ولایت حضرت ولیعصر ارواحنا فداه است.
این روز، فرصتی برای تامل در سیره اهل بیت و تقویت ایمان و عمل به آموزههای آنان است.
برای شنیدن و دانلود صوت اینجا را کلیک کنید
نظر شما