به گزارش خبرگزاری حوزه، مجموعه مباحث مهدویت با عنوان «به سوی جامعه آرمانی»، با هدف نشر آموزهها و معارف مرتبط با امام زمان عجلاللهتعالیفرجهالشریف، تقدیم شما فرهیختگان گرامی میشود.
به رغم روشنی و قطعیت معنای راستین انتظار، تفاسیر و برداشتهای مختلفی از آن ارائه شده است. بخش عمده این برداشتها، مربوط به فهم اندیشوران و دانشمندان و بخش دیگر، مربوط به برداشت برخی شیعیان از مسأله انتظار است.
دو برداشت اصلی و عمده در این زمینه، عبارت است از:
۱. انتظار صحیح و سازنده
انتظار سازنده، تحرکبخش و تعهدآور، همان انتظار راستینی است که در روایات، آن را «با فضیلتترین عبادت» و «برترین جهاد امت پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم» دانستهاند.
مرحوم مظفر(۱) در گفتاری کوتاه و جامع، انتظار را اینگونه تفسیر کرده است که:
معنای انتظار ظهور مصلح حقیقی و نجات بخش الهی حضرت مهدی عجلاللهتعالیفرجهالشریف این نیست که مسلمانان در وظایف دینی خود دست روی دست گذاشته و در آنچه بر آن ها واجب است، مانند یاری حق، زندهکردن قوانین و دستورهای دینی، جهاد و امر به معروف و نهی از منکر کوتاهی کنند و به این امید که قائم آلمحمد عجلاللهتعالیفرجهالشریف بیاید و کارها را درست کند، از آنها دست بردارند. هر مسلمان، موظف است خود را به انجام دستورهای اسلام مکلف بداند؛ برای شناسایی دین از راه صحیح، از هیچ کوششی دریغ نکند و به توانایی خود از امر به معروف و نهی از منکر دست نکشد؛ همچنان که پیامبر بزرگوار صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمود:
«کُلُّکُمْ رَاعٍ وَ کُلُّکُمْ مسؤول عَنْ رَعِیَّتِهِ»؛ «همه شما رهبر یک دیگر و در راه اصلاح هم مسؤول هستید». (بحارالانوار, ج ۷۲, ص ۳۸)
بر این اساس، یک مسلمان نمیتواند به دلیل انتظار برای ظهور مهدی مصلح، از وظایف مسلّم و قطعی خود دست بکشد یا کوتاه بیاید؛ زیرا انتظار برای ظهور، نه اسقاط تکلیف میکند و نه مجوز تأخیرانداختن عمل را میدهد. سستی در وظایف دین و بیتفاوتی به آن به هیچ وجه جایز نیست. (عقاید الامامیة، ص ۱۱۸)
خلاصه اینکه، فرهنگ راستینِ انتظار با سه رکن اساسی استوار است:
الف. نارضایتی و یا قانعنبودن از وضع موجود؛
ب. امید داشتن به آینده بهتر؛
ج. حرکت و تلاش برای گذر از وضع موجود و قرارگرفتن در وضع مطلوب.
۲. انتظار غلط و ویرانگر
انتظار ویرانگر و باز دارنده که در واقع، نوعی «اباحیگری» است، همواره مورد مذمت و سرزنش بزرگان دین قرار گرفته است و این بزرگان، پیروان مکتب اهلبیت علیهمالسلام را از آن پرهیز دادهاند.
علامه مطهری قدسسرّه در این باره مینویسد:
[این نوع انتظار] برداشتِ سطحی مردم از مهدویّت و قیام و انقلاب مهدی موعود عجلاللهتعالیفرجهالشریف است که صرفاً ماهیت انفجاری دارد؛ فقط و فقط از گسترش و اشاعه و رواج ستمها، تبعیضها، اختناقها، حقکشیها و تباهیها ناشی میشود.
این نوع برداشت از ظهور و قیام مهدی موعود عجلاللهتعالیفرجهالشریف و این نوع انتظار فرج که به نوعی تعطیل در حدود و مقررات اسلامی منجر میشود و نوعی «اباحیگری» باید شمرده شود، به هیچ وجه با موازین اسلامی و قرآنی سازگاری ندارد.نمی دهد. (قیام و انقلاب مهدی علیهالسلام, ص ۵۴)
بنیانگذار نظام اسلامی جمهوری اسلامی ایران، در بیاناتی ارزشمند پس از بیان برداشتهای نادرست از انتظار، به شدت کسانی را که چنین تصوراتی دارند، مذمت کرده است. (صحیفه نور, ج ۲۱)
بنابراین، یک منتظر راستین، برای ظهور و قیام مهدی موعود عجلاللهتعالیفرجهالشریف، هرگز نمیتواند نقش تماشاگر را داشته باشد.
این بحث ادامه دارد...
برگرفته از کتاب «درسنامه مهدویت؛ نوشته خدامراد سلیمیان»، با اندکی تغییر
--------------------------------------------
(۱) محمدرضا مظفر (۱۳۲۲ - ۱۳۸۳ ق) مجتهد مشهور، فقیه، اصولی، متکلم، فیلسوف و از محققان شیعی در حوزه فقه و اصول، منطق، کلام و عقاید بود.
نظر شما