به گزارش خبرگزاری حوزه، بهمن ماه سال گذشته در ایام برپایی جشنواره فیلم فجر، پس از تماشای اثر گرانقدر"اشک هور" در یادداشتی بر این نکته تأکید کردم که مهدی جعفری در مقام کارگردان در این فیلم کوشیده تا با روایتی غیرخطی بین زمان مفقود شدن و در واقع هنگام شهادت سردار هاشمی تا زمان پیدا شدن پیکر مطهر ایشان، رفت و برگشتی تاریخی به قصه داشته باشد و در این میان با برجسته کردن نقش مادر این شهید والامقام، به اثر تِمی ملودرام بخشیده است.
در جای دیگری از آن یادداشت به این مساله اشاره شد که ریتم فیلم در برخی جاها مطلوب و توأم با تعلیق کافی است اما در برخی قسمتها تا حدودی کسلکننده و کُند می شود و این مسأله برای اثری که میخواهد فراتر از جشنواره با مردم ارتباط لازم را برقرار کند، نکتهای منفی محسوب میشود که به اعتقاد نگارنده، تدوین مجدد فیلم با حذف برخی پلانها و سکانسها چارۀ کار است.
سریال" پسرانهور" موفقتر از فیلم "اشکهور"
با این حال تماشای هفده قسمت سریال"پسرانهور" نشان داد که این محصول هنری و رسانهای در قامت یک سریال بیشتر از فیلم "اشکهور"توانسته با مخاطب عام ارتباط لازم را برقرار کند.
نقش آفرینی بازیگران اصلی سریال همچون رضا ثامری، سهند جاهد، مهدی کرنافی و باسط رضایی به گونه ای قابل قبول بوده که این ها توانستهاند با ورود عمیق به شخصیتهای تاریخی در سایه پژوهش گسترده، به ارایه تصویری پذیرفتنی از زندگی واقعی شهدای قهرمان بپردازند.
به هر صورت می توان این مجموعه را از جمله بهترین آثار دفاع مقدسی رسانه ملی در سالهای اخیر برشمرد که با محوریت روایت بخشی از زندگی و مجاهدت سردار شهید علی هاشمی و یارانش تلاش میکند به بازخوانی بخش مهمی از تاریخ جنگ ایران و عراق بپردازد که اتفاقاً پیش از این کمتر در آثار تصویری مورد توجه قرار گرفته، هر چند که سال گذشته فیلم خوب و ارزشمند"اسفند" نیز با محوریت شهید هاشمی ساخته شد که در جای خود مورد توجه و تقدیر کارشناسان و منتقدین هنر هفتمِ وطنی قرار گرفت.
پرداختن به ابعاد انسانی و معنوی رزمندگان دفاع مقدس
نکته حائز اهمیت درباره این مجموعه آن است که نه تنها وقایع جنگی در حد وُسع و توان سازندگان و حامیان آنها بازسازی شدهاند بلکه به خصوص ابعاد انسانی و معنوی رزمندگان مورد عنایت تیم سازنده قرار گرفته به نحوی که باید گفت محتوای این سریال صرفاً ناظر به تبیین و ترویج ارزشهای اخلاقی، همچنین شجاعت و برنامهریزی عملیاتی رزمندگان نبوده و درسهای تاریخی و فرهنگی نیز در آن به شکل قابل قبولی مورد عنایت و اهتمام بوده است.
نباید از نظر دور داشت که یکی از محاسن این سریال، دست گذاشتن بر روی شخصیتهای کمتر شناختهشده دوران دفاع مقدس است که گل سرسبد آن ها شهید علی هاشمی است که خود طراح عملیات خیبر و فرمانده قرارگاه سری نصرت بوده است.
سند تصویری شجاعت و هوشمندی جوانان مؤمن و انقلابی
این شهید والامقام سالها پس از جنگ نیز مظلوم باقی ماند و بسیاری از مردم نام او را نشنیدهاند و لذا باید گفت که پرداختن به چنین قهرمانانی، فرصت بازسازی دقیق وقایع عملیاتی جنوب را مهیا می سازد و بدین سان، امکان تحلیل پیچیدگیهای دفاع مقدس و نقش نیروهای میدانی در آن را فراهم میکند. از این منظر"پسران هور" یک اثر صرفاً داستانی نیست بلکه یک سند تصویری از شجاعت و ایثار نیروهای جوانی است که با هوش و نبوغ خود و البته شجاعتی برآمده از ایمان و معنویت به اجرای مأموریتهای کلیدی میپرداختند.
علاوه بر شهید هاشمی، دیگر شهدای والامقامی که در این مجموعه تلویزیونی به آن ها پرداخته شده همچون سیدناصر سیدنور و محسن نوذریان صرفاً در میدان نبرد شجاع نبودند، بلکه با ایمان، اخلاق و پایبندی به ارزشهای انسانی، حتی در شرایط جنگی، فرصت زیارت اماکن مقدس و رعایت اصول انسانی برای آنها اهمیت ویژه ای داشت و پرداختن به این جزییات برای مخاطبی که سال ها با دوران دفاع مقدس فاصله گرفته، بسیار ارزشمند و جذاب است.
فرصتی برای بازخوانی استراتژی های موفق نظامی
از منظر دیگر باید توجه داشت که این سریال تا حدود زیادی توانسته به شکل مؤثری استراتژیهای نظامی و مهارتهای شناسایی را مورد بازخوانی قرار دهد، به این معنا که نمونههایی همچون عملیات شناسایی هورالعظیم، جابجایی نیروها در شرایط سخت و همچنین همراهی رزمندگان مجروح، نشاندهنده پیچیدگی و خطر بالای چنین مأموریتهایی است. این بازنمایی دقیق، اهمیت نقش رزمندگان کمتر شناخته شده در موفقیتهای بزرگ دفاع مقدس را برجسته میکند و به مخاطب نشان میدهد که پشت هر عملیات موفق، گروهی از افراد متعهد و شجاع با فکر و برنامهریزی دقیق حضور داشته اند که نباید از آنها و نقش آفرینیشان غافل شد.
الگوی موفقی برای تحلیل دفاع مقدس
با وجود برخی ضعف ها و نقص ها از جمله ریتم نسبتاً کُند و نیز ضعف در برخی شخصیت پردازی ها، سریال پسران هور با تلفیق دقیق روایت تاریخی، ارزشهای انسانی و بازسازی واقعی عملیاتهای دفاع مقدس، توانسته الگویی موفق برای تحلیل دفاع مقدسی به مخاطب عام و خاص ارائه دهد.
به دیگر سخن، این مجموعه ضمن روایت داستانی جذاب، امکان شناخت عمیق از قهرمانان گمنام جنگ، شرایط دشوار عملیاتی و ارزشهای اخلاقی آنها را فراهم آورده به نحوی که نسل جدید ضمن تماشای این سریال میتواند هم درس شجاعت و ایثار بیاموزد و هم با وجوه انسانی و معنوی رزمندگان آشنا گردد.
دقت نظر در ایفای نقش قهرمان اصلی سریال
در بخش مربوط به بازی ها، توجه هنرپیشه ها و از سوی دیگر هدایت درست کارگردان، حائز اهمیت است چه آن که رضا ثامری، بازیگر نقش شهید علی هاشمی در مصاحبهای بیان داشته که پذیرفتن این نقش تجربهای دشوار و ارزشمند بوده و در توضیح این سخت گفته است : ایفای نقش یک قهرمان ملی با شخصیتی چندبُعدی، حتی برای بازیگری با تجربه، چالش بزرگی به حساب میآید.
او همچنین برای نزدیک شدن به شخصیت شهید هاشمی، مستندها و کتابهای مربوطه را مطالعه کرده و با اعضای خانواده او دیدار کرده است. وی در این مصاحبه به یادآوری لحظهای اشاره میکند که فرزندان شهید، او را در لباس فرماندهی دیدند و بغض کردند؛ لحظهای که برای ثامری «تکاندهنده» بود و حس موفقیت در بازسازی روح و منش شهید را به او منتقل کرد.
گزارش از: سید محمدمهدی موسوی
نظر شما