به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری «حوزه»، محقق هندی، سلطانالذاکرین، آیتالله سید حسین زیدی بارَهَوی، در روز جمعه ۱۳ رجب سال ۱۲۷۶ هجری قمری برابر ۱۲۹۶ شمسی در شهر لکهنو زاده شد.
ایشان عالمی دانشمند و فاضل بود و در محیطی علمی پرورش یافت. در آغاز نزد پدر خود و نیز استادان برجستهٔ زمان به تحصیل پرداخت و دانش فقه و اصول را در محضر علمایی چون آیتالله سید ابراهیم و آیتالله علیمحمد، معروف به تاجالعلماء، به پایان رساند.
در سال ۱۳۰۶ هجری قمری / ۱۲۶۷ شمسی برای زیارت عتبات عالیات به عراق رفت و در درس خارج علمای بزرگ نجف و کربلا شرکت کرد. وی از استادانی چون شیخ زینالعابدین مازندرانی، حجتالاسلام فضلالله و شیخ محمدحسین مازندرانی اجازهٔ اجتهاد دریافت نمود و در سال ۱۳۰۸ هجری قمری / ۱۲۶۹ شمسی رسماً به مقام اجتهاد نائل آمد.
در ششمین سفر خود به عراق، علمای آن سامان او را با لقب «محقق هندی» ستودند و احترام فراوانی برایش قائل شدند. حتی سید اسماعیل صدر اجازهٔ تقلید از وی را صادر کرد.
در شهر لکهنو، همانند نجف و قم، گروهی از علما و طلاب خواهان برگزاری درس خارج بودند. از جمله شیخ رضا حسین، قائممقام حاکم محلی، طی جلسهای از سید محمد حسین درخواست کرد که درس خارج فقه را آغاز کند. وی پذیرفت، اما چون زمینههای علمی و حوزوی در لکهنو مانند نجف آماده نبود، پس از مدتی کلاس تعطیل شد. گفتهاند اگر لکهنو حدود بیست سال دیگر از حوادث و آشوبها دور میماند، بیتردید در آنجا نیز درس خارج رایج میشد.
تعداد شاگردان ایشان بسیار زیاد بود. از میان آنان میتوان به حکیم سید محمد جواد، حکیم سید مظفر حسین، محدث خبیر سید مظفر حسین، سید علی مرزا و سید محمد حسین (نویسندهٔ تذکرهٔ بیبیها) اشاره کرد.
سید محمد حسین عالمی پرهیزگار، زاهد، باهوش و دارای قدرت بیان و نویسندگی شگفتانگیز بود. به تهیدستان بسیار یاری میرساند؛ تا آنجا که برای ازدواج دختر فقیری همهٔ وسایل خانهٔ خود را هدیه کرد. وی از دنیا دل بریده بود و هدیههای گرانبهایی را که ثروتمندان میدادند یا نمیپذیرفت یا بلافاصله میان نیازمندان تقسیم میکرد. هرگاه مالی به دستش میرسید، آن را صرف زیارت مینمود.
پیش از او خطیبی با آن خوشبیانی و صوت دلنشین در لکهنو دیده نشده بود. هزاران شنونده، چه شیعه و چه سنی، شیفتهٔ سخنان او بودند. کلماتش را با وقار علمی و فصاحت کامل بر زبان میآورد. در لکهنو، بمبئی و دیگر شهرها در مجالس بزرگ مذهبی سخنرانی میکرد و گفتارش مقبول همه بود. در آن زمان سه خطیب مشهور در لکهنو حضور داشتند: قاری محمدعلی، کهفالعلماء سید بن حسن و مولوی محمد عباس مجن، اما محقق هندی از همهٔ آنان برتر بود.
نواب مرزا محمد در یکی از مجالس بیستم صفر، از او برای سخنرانی دعوت کرد. در آن جلسه مولانا مقبول احمد – که در آغاز جوانی و تازه شیعه شده بود – پیش از محقق هندی سخن گفت. اما زمانی که محقق هندی بر منبر رفت، در آغاز سخن چنان توجه مردم را به خود جلب کرد که همهٔ حاضران شگفتزده شدند و خطیب پیشین از یادشان رفت.
محقق هندی مردی متواضع، مردمی و پرتلاش در تبلیغ بود. به شهرهای بزرگ هند سفر میکرد و مردم را به معارف اسلامی فرا میخواند. لکهنو و بمبئی از شهرهایی بودند که با کوشش او به مراکز تبلیغ شیعی بدل شدند. هیچگاه دعوتی برای سخنرانی را رد نمیکرد.
وی فردی حاضرجواب، روشننگر و بیباک بود و از کیان اسلام دفاع میکرد. هنگامی که تفسیر سید احمد خان شبهاتی را در ذهن جوانان برانگیخت، او با استدلالهای محکم پاسخ گفت. با علمای اهل سنت، مسیحیان و طبیعتگرایان مناظرههایی انجام داد. با وجود اشتغالات فراوان، آثار علمی او بسیار است، از جمله:
- تفسیر برهان (در بحث معراج)
- حواشی ذخیرهالمعاد (در فقه)
- تحقیق جدید (در اصول فقه)
- کتابالصلاة و توضیحالمسائل
- القول المفید فی مسائل الاجتهاد و التقلید (به عربی، چاپشده)
- رساله الجمعه (به عربی)
- رساله اصالة الطهارة (به عربی)
- آفتاب هدایت
- ترجمهٔ نهجالبلاغه (به فارسی)
- ترجمهٔ صحیفهٔ کاملهٔ سجادیه و دیگر آثار.
خداوند به ایشان شش فرزند عطا کرد: ظفرحسین، نظرحسین، محمدعابد، محمدباقر، محمدصادق و سکندرحسین.
سرانجام این خورشید دانش و هدایت در روز پنجشنبه ۲۸ ربیعالاول سال ۱۳۳۷ هجری قمری/ ۱۲۹۷ شمسی در خانهٔ اجدادی خود در محلهٔ دالمَندی لکهنو درگذشت و در قبرستان «باغ شیر جنگ» به خاک سپرده شد.
منابع: نجومالهدایه، تألیف و تحقیق: سید غافر رضوی فَلَک چُهُلسی و سید رضی زیدی فَندَروی، جلد ۵، صفحه ۸۹. دانشنامه اسلام، مرکز بینالمللی میکروفیلم نور، دهلی، (۱۴۰۱ هجری شمسی).
ارائه دهنده: دانشنامه اسلام، مرکز بین المللی میکروفیلم نور دهلی
نظر شما