یادداشت | خودآگاهی اجتماعی مدیران

به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از اهواز، آیت الله عباس کعبی، عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری طی یادداشتی با عنوان «خودآگاهی اجتماعی مدیران»، گفت: در جامعه‌ی اسلامی، مدیریت فقط به معنای اداره‌ی امور نیست، بلکه تعهدی الهی و مسئولیتی اجتماعی است.

متن یادداشت به شرح زیر است؛

در جامعه‌ی اسلامی، مدیریت فقط به معنای اداره‌ی امور نیست، بلکه تعهدی الهی و مسئولیتی اجتماعی است. هر مدیر و کارگزار در حقیقت امانت‌دار مردم و پاسخگوی خداوند است و در این مسیر، خودفراموشی اجتماعی مدیران خطر بزرگی است. فاصله گرفتن مدیران از باورها و ارزش‌های متعالی و دور شدن ازمردم وفرهنگ خدمت، زنگ خطری جدی است که باید آن را با تحول در مدیریت به خود آگاهی و مسئولیت‌شناسی اجتماعی تبدیل نمود.

این بازگشت، همان احیای روح توبه در معنای اخلاقی و اجتماعی آن است؛ بازگشت از غفلت به بیداری، از خودخواهی به خداخواهی، و از قدرت‌طلبی به خدمت‌گرایی.

ماهیت خودفراموشی اجتماعی

خودفراموشی اجتماعی به معنای از دست دادن حس ارتباط و همدلی با جامعه است. مدیر خود را از مردم جدا می‌بیند و تصمیم‌هایش دیگر بر پایه‌ی عدالت، انصاف و نیاز واقعی جامعه نیست. این پدیده، پیامدهای منفی بسیاری دارد: کاهش اعتماد عمومی، تضعیف جایگاه مدیریتی ، افزایش فاصله با مردم و کاهش امید اجتماعی.

هر مدیر و جامعه‌ای می‌تواند با بازگشت به خودآگاهی و تقویت روح مسئولیت، مسیر اصلاح را در پیش گیرد.

ابعاد خودآگاهی و مسئولیت‌شناسی اجتماعی مدیران

• بعد اجتماعی:

مدیر آگاه می‌داند که قدرت او امانتی الهی برای خدمت به مردم است. او باید صدای جامعه را بشنود و از نیازهای واقعی غافل نماند. ارتباط مستمر با مردم، حضور در میان آنان و گوش دادن به مطالبات و پیشنهادها، نشانه‌ی بلوغ اجتماعی یک مدیر است.

• بعد سیاسی:

خودآگاهی سیاسی یعنی درک درست از جایگاه قدرت و مسئولیت وفلسفه جمهوری اسلامی ایران.

در اسلام، قدرت نه ابزار تسلط، بلکه وسیله‌ی خدمت و عدالت است. مدیرانی که با نگاه شفاف، پاسخگو و مردم‌مدار ؛ عمل می‌کنند، به استحکام جایگاه مدیریتی ؛ و اعتماد عمومی کمک می‌کنند.

• بعد اخلاقی:

غرور، دوری ازمردم ؛ و ریا از خطرات بزرگ مدیریت‌اند. خودآگاهی یعنی شناخت ضعف‌ها و اصلاح مستمر. مدیران باید به جای توجیه خطاها، آن‌ها را فرصتی برای رشد اخلاقی بدانند. صداقت، تواضع و شجاعت در پذیرش خطا، نشانه‌ی ایمان و بلوغ در مدیریت است.

• بعد اقتصادی و مدیریتی:

پاسداشت بیت‌المال، توزیع عادلانه‌ی فرصت‌ها و مبارزه با فساد از جلوه‌های مسئولیت‌شناسی است. مدیر آگاه می‌داند که هر تصمیم اقتصادی او اثر مستقیمی بر زندگی مردم دارد و باید با عدالت و انصاف تصمیم بگیرد.

• بعد فرهنگی و ارزشی:

مدیران، حاملان باورهای ایمانی و ارزش‌های اخلاقی وحقوقی وسیاسی و فرهنگی و کارگزار نظام جمهوری اسلامی ایران هستند . هر کردار؛ رفتار، گفتار و تصمیم آن‌ها بازتابی اجتماعی و فرهنگی دارد. مسئولیت‌شناسی یعنی تقویت دینداری ، اخلاق ؛ انصاف و کرامت انسانی در همه‌ی سطوح مدیریت.

بازگشت به مردم‌مداری: سطوح خودآگاهی مدیریتی

• آگاهی نسبت به حق‌الناس عمومی:

مدیران باید دریابند که بیت‌المال، فرصت‌های اجتماعی و اعتماد مردم، امانت‌های الهی‌اند. تضییع آن‌ها گناهی اجتماعی است و جبران آن، شرط عدالت و دیانت است.

• آگاهی نسبت به وظایف و مسئولیت‌ها:

هیچ لحظه‌ای از عمر مدیریتی نباید در غفلت بگذرد. یاد خدا، تفکر در وظیفه و حضور قلب در مسئولیت، نشانه‌ی بیداری و اخلاص است.

• آگاهی نسبت به انگیزه‌های درونی:

خدمت واقعی زمانی شکل می‌گیرد که نیت‌ها خالص و الهی باشند. بازنگری مداوم در انگیزه‌ها، انسان را از ریا و خودنمایی نجات می‌دهد.

• اخلاص و خدمت پاک:

مدیریت در نظام اسلامی عبادت است؛ اگر برای خدا و ودر خدمت مردم باشد، عبادتی عظیم است. کارآمدی حقیقی زمانی تحقق می‌یابد که انگیزه‌های مادی جای خود را به نیت‌های الهی بدهند.

• اصلاح ساختارها و بازسازی اعتماد عمومی:

اصلاح درونی مدیران، اصلاح ساختاری را نیز در پی دارد. وقتی نخبگان و کارگزاران خود را اصلاح کنند، جامعه در مسیر تغییر مثبت و تحول حرکت می‌کند.

آثار خودآگاهی و مسئولیت‌شناسی اجتماعی

• افزایش اعتماد و سرمایه‌ی اجتماعی

• استحکام مشروعیت نظام اسلامی

• رشد عدالت و کارآمدی در اداره‌ی کشور

• احیای فرهنگ گفت‌وگو، همدلی و مشارکت

• تقویت امید و انگیزه‌ی عمومی برای پیشرفت

راه‌های تقویت خودآگاهی و مسئولیت‌پذیری مدیران

• تعلیم و تربیت اخلاقی و اجتماعی: آموزش همدلی، گوش دادن فعال و مهارت‌های انسانی.

• گسترش ارتباط با مردم: حضور میدانی، گفت‌وگوی مستقیم، شنیدن مطالبات عمومی وتلاش برای جبران وجستجوی راه حل.

• ایجاد سازوکارهای شفافیت و پاسخگویی: شفافیت، زمینه‌ی عدالت و اعتماد است.

• بازنگری مداوم در نیت‌ها و اهداف: نیت‌های الهی باید چراغ راه تصمیمات باشند.

• ترویج فرهنگ همکاری و مشارکت: مردم، شرکای حقیقی مدیریت‌اند نه مخاطبان آن.

• الهام از قرآن و اموزه های اهل بیت علیهم السلام: یاد خدا، تلاش برای تحقق عدالت، و خدمت و رعایت حق‌الناس اساس حیات معنوی مدیریت است. خودآگاهی و مسئولیت‌شناسی اجتماعی، راهی برای تحول فردی و اجتماعی است.

هیچ مدیر یا نهادی از اصلاح و رشد بی‌نیاز نیست. هر گام کوچک در مسیر صداقت، عدالت و خدمت، نور امید را در دل جامعه زنده می کند.

مدیران آگاه، با مردم سخن می‌گویند، نه از جایگاه قدرت بلکه از جایگاه خدمت. آن‌ها می‌دانند که قدرت، اگر با عدالت و اخلاص همراه نباشد، از درون تهی می‌شود.

جامعه اسلامی اعم از مردم و مدیران، همه با هم چنانچه در پرتو خوداگاهی ومسئولیت شناسی اجتماعی در پرتو توحید ، عدالت و کرامت انسانی وبراساس رحمت ورافت ونرمخویی ومهر وهمدلی گام بردارند از رشد وپویایی واستحکام درونی برخوردار خواهد شد. انگاه ملت در مواجهه با دشمنان؛ با تولید قدرت نرم چون کوهی مستحکم ضد ضربه خواهد شد. جامعه‌ای که در آن آگاهی و مسئولیت زنده است، همواره امیدافرین والهام بخش وپویا وزنده وبا نشاط خواهد بود.

خود فراموشی اجتماعی از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی:

اگر چنانچه....، همان راهی را که مدیران دوران طاغوت انجام میدادند، ما هم بتدریج به همان سمت برویم، این جرمِ خیلی بزرگی است... خیلی مایه‌ی نگرانی است؛ خسارت بی‌نظیری است ..... خدای متعال، لطفش و فضلش و هدایتش نگذاشته .تاکنون جمهوری اسلامی به یک چنین وضعی دچار بشود، امّا باید بترسیم، باید مراقب باشیم. «خودفراموشی اجتماعی» یعنی این: هویّت خودمان را فراموش کنیم، فلسفه‌ی وجودی جمهوری اسلامی را فراموش کنیم. 18/۱۲/۱403

(کَالَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ کَانُوا أَشَدَّ مِنْکُمْ قُوَّةً وَأَکْثَرَ أَمْوَالًا وَأَوْلَادًا فَاسْتَمْتَعُوا بِخَلَاقِهِمْ فَاسْتَمْتَعْتُمْ بِخَلَاقِکُمْ کَمَا اسْتَمْتَعَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ بِخَلَاقِهِمْ وَخُضْتُمْ کَالَّذِی خَاضُوا أُولَئِکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ )(سوره توبه ٦٩)

انتهای پیام/