به گزارش خبرگزاری حوزه، آیتالله تحریری در سومین جلسه درس اخلاق مدیران جامعه الزهرا سلاماللهعلیها که در سالن اجتماعات ساختمان شهید بهشتی(ره) برگزار شد، به موضوع «ایمان؛ ابعاد، ارکان و آثار آن» اشاره کرد.
وی با اشاره به حکمت سیویکم نهجالبلاغه درباره حقیقت ایمان و ارکان و متعلقات آن، عنوان کرد: بر اساس روایات، ایمان امری تکبعدی نیست، بلکه دارای ابعاد مختلفی است که هر یک در نفس انسان تحقق پیدا میکند و به متعلقات خاص خود وابسته است.
استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به جایگاه خاص ایمان در جنبه تکاملی انسان، اظهار کرد: در روایات متعددی، بهویژه در کتاب شریف اصول کافی، ابعاد گوناگون ایمان مورد توجه قرار گرفته است. مرحوم کلینی در اصول کافی، سیر تکاملی انسان را مدنظر داشته و ابتدا مباحث معرفتی، اعتقادی و شناختی را آورده و سپس به بحث ایمان پرداخته است. این چینش نشان میدهد که ایمان، مرحلهای فراتر از صرف دانستن و فهم ذهنی است و باید به جان و روح انسان راه یابد.
عقل، ابزار اصلی ورود به ایمان است
آیت الله تحریری با بیان اینکه عقل، ابزار اصلی ورود به ایمان است که به وسیله آن، بینشهایی را به دست میآوریم، گفت: مباحث اعتقادی اگر در جان انسان ننشیند، همچنان در سطح ذهن باقی میماند. ایمان زمانی تحقق مییابد که این معارف از ذهن عبور کرده و به قلب برسد.
وی به روایتی از امام صادق علیهالسلام در اصول کافی (باب ایمان) اشاره کرد و افزود: امام صادق (ع) فرمودند: «إنّ لِلایمانِ حالاتٌ و درجاتٌ و طبقاتٌ و منازلٌ فمنه التام المنتهی تمامه و منه الناقص المنتهی نقصانه و منه الزائد الراجح زیادته؛ ایمان حالات، درجات، طبقات و منازلی دارد یکی در اوج کمال و دیگری در نهایت نقصان و سومی در رجحان فزاینده». ایمان بر اعضا و جوارح انسان تقسیم شده است؛ هر عضوی بهرهای از ایمان و عملی متناسب با خود دارد. اما عمل شامل عمل کمی و کیفی است که عمل کمی مربوط به اعضا و جوارح است و عمل کیفی به قلب بازمی گردد.
استاد اخلاق حوزه علمیه قم ادامه داد: عمل قلبی، اساس ایمان است و با معرفت ارتباطی عمیق دارد. معرفت، عمل قلب است و سایر اعمال، تابع آن هستند. از همین رو، ایمان دارای مراتب، درجات و شدت و ضعف است؛ ایمان میتواند کامل یا ناقص باشد و افزایش و کاهش پیدا کند.
وی یادآور شد: روابط عمیق میان نفس و بدن، و میان قلب و اعضا و جوارح، در روایات و نیز در مباحث معرفتی و فلسفی مورد توجه قرار گرفته است. نفس انسان احاطه وجودی بر بدن دارد و این احاطه، منشأ صدور اعمال است. شناخت این ارتباط، یکی از شئون معرفت نفس است که در تعالیم دینی ما بهخوبی تبیین شده، هرچند در فلسفه و عرفان نظری بیشتر به بُعد وجودی آن پرداخته شده و جنبههای تربیتی آن عمدتاً در اخلاق و معارف دینی مطرح است.
پیوند عمیق ایمان با معرفت و عمل قلبی
آیت الله تحریری در ادامه، بیان داشت: امام صادق علیهالسلام ایمان را توصیف کرده و مراتب محبان اهلبیت علیهمالسلام را به سه گروه تقسیم میکنند، از جمله کسانی که آشکارا محبت دارند، اما در باطن نه؛ دوم کسانی که در باطن محبت دارند، اما آشکارا نه؛ و سوم کسانی که هم در باطن و هم در ظاهر، محب حقیقیاند که حضرت، گروه سوم را برترین مرتبه دانسته است.
وی اضافه کرد: این روایت، پیوند عمیق ایمان با معرفت، عمل قلبی، صبر، رضا و تسلیم را نشان میدهد. ایمان صرف ادعا نیست، بلکه حقیقتی است که با معرفت صحیح توحیدی آغاز میشود و در عمل، اخلاق، صبر در بلا و التزام عملی جلوه میکند.
استاد اخلاق حوزه علمیه قم عنوان کرد: با توجه به ورود به ماه رجب که از ماههای بزرگ الهی و مقدمهای برای شعبان و رمضان است، این ماه، فرصت ویژهای برای تقویت ایمان، استغفار، دعا، تفکر و توجه قلبی است. روایات فراوانی درباره فضیلت روزه، دعا و استغفار در این ماه وارد شده و نداهای ملک «داعی» در آسمان، دعوتی همیشگی به بازگشت، توبه و اتصال به خداوند است.
وی تصریح کرد: رسیدن به خداوند متعال، سفری است که امکان ندارد انسان به آن برسد، مگر اینکه سوار بر مرکب شب شود؛ بنابراین سعی کنیم که از این شب های طولانی استفاده کنیم.
آیت الله تحریری با بیان اینکه وادی دعا برای تحصیل معارف توحیدی، اخلاقی و غیره است، گفت: هر ذکری اثر خاصی می گذارد و عمده اعمال این ماه استغفار است که آثار عجیبی دارد.
وی با بیان اینکه ماه رجب، بهار سیر معنوی است، خاطرنشان کرد: شبهای این ایام که شبهای طولانی است، فرصتهایی گرانبها برای تهذیب نفس، تقویت ایمان و انس با دعا و ذکر الهی است که امیدواریم با برنامهریزی، توجه قلبی و استفاده از این فرصتها، ایمان ما از سطح ذهن به عمق جان منتقل شود و آثار آن در عمل و اخلاق ما نمایان گردد.
انتهای پیام
نظر شما