حجت الاسلام و المسلمین علی ربانی گلپایگانی از اساتید حوزه علمیه قم در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری، به سؤالاتی درباره چرایی طرح شبهات علیه اسلام، ضرورت پاسخ به آنها و نیز نگاه دینی به حوادث طبیعی پاسخ داد.
اسلام؛ گاوصندوقی که کلیدهای تقلبی نمیتوانند بازش کنند
استاد حوزه، در پاسخ به این پرسش که «اگر اسلام حق است، چرا این همه شبهه و انتقاد علیه آن وجود دارد؟» گفت: وجود شبهات فراوان، نشانه ضعف نیست، بلکه نشانه اهمیت و زنده بودن یک مکتب است. اسلام مانند گاوصندوق بسیار محکمی است که برایش هزاران کلید تقلبی میسازند، اما تا وقتی هیچیک نتوانند آن را باز کنند، این کثرت، بیاهمیت است. بلکه هر بار که این کلیدها ناکام میمانند، استحکام این صندوق بیشتر آشکار میشود.» وی افزود: «اسلام به دلیل جامعیت و درخشش ذاتی، بیش از سایر مکاتب مورد هجوم قرار گرفته و این، طبیعی است. این دین هم جاذبهای قدرتمند برای حقجویان دارد و هم دافعهای قوی برای مغرضان که همین، نشانه عظمت آن است.
چهار دلیل اصلی برای ضرورت پاسخگویی به شبهات
حجت الاسلام و المسلمین ربانی گلپایگانی در ادامه، به این استدلال که «چون مخالفان قانع نمیشوند، پاسخ دادن بیفایده است» پاسخ داد و چهار فایده مهم پاسخگویی را برشمرد:
۱. حمایت فکری از باورمندان: بسیاری از مؤمنان، به ویژه نسل جوان و خانوادهها، در مواجهه با شبهات آسیبپذیرند. پاسخهای مستدل به آنان آرامش و اطمینان خاطر میدهد و از ایمانشان دفاع میکند.
۲. نجات افراد مردد و در معرض خطر: عدهای در فضای کار یا تحصیل، در معرض شبهات قرار میگیرند و ایمانشان سست میشود. پاسخ به موقع میتواند مانع از انحراف قطعی آنان شود.
۳. روشننگری در فضای عمومی: پاسخ ندادن، این ذهنیت را ایجاد میکند که اسلام پاسخی برای انتقادات ندارد. پاسخگویی، حتی اگر طرف مقابل نپذیرد، نشان میدهد که اسلام از پشتوانههای منطقی برخوردار است و میدان گفتوگو یکسویه نیست.
۴. هدایت جویندگان بیغرض حقیقت: بسیاری در جهان به دنبال حقیقت میگردند و اگر در برخورد با اسلام، تنها انبوه شبهات را ببینند و پاسخی نیابند، دچار بدفهمی میشوند. پاسخهای منصفانه، راه را برای این گروه هموار میکند.
استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: پاسخ به شبهات فقط برای قانع کردن معاند نیست؛ بلکه وظیفهای علمی، اخلاقی و مسئولانه در قبال جامعه اسلامی و همه حقیقتجویان است. سکوت، تنها به گسترش شبهات و گمراهی دامن میزند.
زلزله؛ تلفیق علل طبیعی و معنوی
در بخش دیگری از این گفت وگو، حجت الاسلام و المسلمین ربانی گلپایگانی به سؤال درباره ارتباط بین گناهان و حوادث طبیعی مانند زلزله پرداخت و دیدگاه اسلامی را تبیین کرد. وی با تأکید بر اینکه «نگاه دینی، علل مادی را نفی نمیکند» تصریح کرد: به طور قطع، زلزله دارای علل طبیعی و فیزیکی شناخته شدهای است که علم زمینشناسی آن را بررسی میکند و ما موظف به استفاده از این دانش برای پیشگیری و کاهش خسارات هستیم.
استاد حوزه افزود: از منظر جهانبینی توحیدی، جهان تنها به علل مادی محدود نیست. یک سطح عمیقتر از علل و عوامل معنوی نیز وجود دارد که در شبکه علّی جهان تأثیر میگذارد. ممکن است گناهان جامعه، به گونهای نامحسوس، زمینهساز تشدید یا تسریع برخی فرآیندهای طبیعی شود، همانگونه که اعمال نیک میتواند مانع یا کاهنده باشد.»
استاد مؤسسه امام صادق (ع) قم در توضیح این علل معنوی اشاره کرد: بر اساس روایات، برخی بلایا میتواند «تذکر و هشدار» الهی برای بازگشت بندگان از غفلت و گناه، یا وسیلهای برای «آزمایش» و پرورش معنوی انسانها باشد. بنابراین، در مواجهه با حوادثی مانند زلزله، عاقلانه آن است که هم به دنبال علل طبیعی باشیم و هم به بعد معنوی و اخلاقی آن توجه کنیم؛ این دو نگاه، مکمل یکدیگرند و تعارضی بین آنها نیست.
حجت الاسلام و المسلمین ربانی گلپایگانی خاطرنشان کرد: «اسلام با ارائه پاسخی منطقی به شبهات و نیز با داشتن نگاهی جامع به پدیدههای جهان، نشان میدهد که میتواند همزمان با عقلانیت جدید و حقایق عمیق معنوی همراه باشد.
نظر شما