به گزارش خبرگزاری حوزه از اصفهان، حجت الاسلام سید محمد حسین دهسرخی در یادداشتی به مناسبت فرارسیدن شهادت امام هادی به ابعاد زندگی آن امام همام اشاره و بردرس های شهادت اشاره داشت.
متن یادداشت به این شرح است:
در سوم رجب سال ۲۵۴ هجری قمری، امام علی بن محمد الهادی(ع)، دهمین اختر تابناک سپهر امامت، در سنین جوانی، مظلومانه و به دست عاملان خلافت عباسی در شهر نظامی سامرا به شهادت رسید. شهادت ایشان نقطه پایانی بر زندگی پربرکتی بود که در آن، حقیقت، در تنگنای زور و تزویر، بیهیاهو و استوار، به حیات خود ادامه داد. این واقعه، تنها یک رخداد تاریخی نیست؛ بلکه روایتی عمیق از غربت حقیقت در عصری است که حکومتها، تاب تحمل نور را نداشتند.
امامتی در محاصره
امام هادی(ع) در هشت سالگی مسئولیت سنگین هدایت امت را بر عهده گرفت و از همان آغاز، حکومت عباسی که با ترس از نفوذ معنوی اهل بیت(ع) میزیست، ایشان را زیر فشار و مراقبت دائم قرار داد. تصمیم خلیفه متوکل عباسی برای انتقال اجباری امام از مدینه به سامرا در سال ۲۴۳ قمری، اقدامی حسابشده بود: دور کردن امام از پایگاه مردمی و محاصره ایشان در پادگانی نظامی تا از هرگونه فعالیت اجتماعی و ارتباط گسترده با شیعیان جلوگیری شود. بدین ترتیب، تبعیدی طولانی و پررنج ۲۰ ساله در سامرا آغاز شد.
هدایت بیوقفه در قلب زندان
اما این محدودیتها، هرگز نتوانست چراغ هدایت امام هادی(ع) را خاموش کند. ایشان در آن فضای بسته و خفقانآور، با ابزارهای دیگری به تداوم خط امامت پرداخت:
تعالی بخشیدن به شبکه وکالت: امام با ایجاد و تقویت شبکه ارتباطی منظم و مخفی با وکلای خود در سراسر جهان اسلام، هم به مسائل شرعی شیعیان پاسخ میداد و هم به نیازهای مالی و اجتماعی آنان رسیدگی میکرد. این شبکه، ستون فقرات جامعه شیعه در آن عصر حساس بود.
تربیت شاگردان برجسته: با وجود همه محدودیتها، امام حلقهای از شاگردان فقیه و عالم را تربیت کرد که میراث علمی امامت را حفظ و منتقل کردند.
مبارزه فرهنگی و فکری: امام در مواجهه با جریانهای انحرافی فکری و مذهبی آن عصر، مانند غلات (غالیان) و نیز در پاسخ به شبهات کلامی و عقیدتی، موضعی قاطع و روشنگر داشت و خط اصیل اسلامی را تبیین میکرد.
کلام نورانی: چراغهای راه در تاریکی
سخنان گهربار امام هادی(ع) که در همان شرایط سخت صادر شده، چکیدهای از بینش و راهبرد ایشان برای زندگی فردی و اجتماعی است:
۱. دنیاشناسی حکیمانه: «الدُّنْیَا سُوقٌ، رَبِحَ فِیهَا قَوْمٌ وَخَسِرَ آخَرُونَ» (دنیا بازاری است؛ گروهی در آن سود میبرند و گروهی زیان میکنند). این کوتاهجمله، دنیا را صحنه انتخاب و مسئولیت انسان میداند، نه محل رفاه و آسایش مطلق.
۲. معیار حقیقی عزت: «مَنْ اتَّقَی اللَّهَ یُتَّقَی، وَمَنْ أَطَاعَ اللَّهَ یُطَاعُ» (هر کس تقوای الهی پیشه کند، مورد احترام قرار میگیرد و هر کس خدا را اطاعت کند، فرمانش پذیرفته میشود). پاسخی نافذ به فرهنگ مبتنی بر قدرت و ثروت عصر عباسی.
۳. اخلاق و حکمت عملی: «الْحِلْمُ زِینَةُ الْعَالِمِ، وَالسُّکُوتُ زِینَةُ الْعَاقِلِ» (بردباری، زینت دانشمند است و سکوت، زینت انسان خردمند). توصیه به مدیریت خشم و اندیشیدن قبل از سخن گفتن.
۴. سلاح پیروزی مؤمن: «الصَّبْرُ عَلَی الْمَکْرُوهِ نِعْمَةٌ مِنَ اللَّهِ» (شکیبایی در برابر سختیها، نعمتی از جانب خداوند است). این جمله، کلید فهم زندگی سراسر محنت و نیز پیروزی نهایی امام و مکتبش است.
شهادت و انتقال به ملکوت
نفوذ معنوی و محبوبیت خاموشناشدنی امام، ترس حکومت را بیشتر کرد. سرانجام، معتز عباسی، خلیفه وقت، با دسیسه و توسط مأمورانش، امام را با زهر مسموم کرد. امام در سوم رجب سال ۲۵۴ قمری، در سامرا به شهادت رسید. پیکر مطهر ایشان در خانه مسکونیاش در سامرا به خاک سپرده شد. پس از شهادت فرزند گرامیش، امام حسن عسکری(ع) در سال ۲۶۰ قمری و دفن پیکر مطهر ایشان در کنار پدر، این مکان به حرم مطهر عسکریین تبدیل شد. مکانی که روزی نماد محدودیت و تبعید بود، امروز به کعبه آمال و قلبی تپنده برای میلیونها شیعه در سراسر جهان تبدیل شده است.
پیام ماندگار برای امروز
شهادت امام هادی(ع) برای ما درسهایی بزرگ دارد:
· امامت، حضوری زنده و مؤثر است، حتی در سختترین شرایط سیاسی و اجتماعی.
· هدایت، تنها در صحنه سیاسی خلاصه نمیشود؛ بلکه در تربیت افراد، تقویت شبکههای اجتماعی مردمی و تولید اندیشه ناب جلوه میکند.
· صبر، به معنای سکون و تسلیم نیست، بلکه به معنای استقامت فعال، برنامهریزی هوشمندانه و حفظ روحیه امید و مبارزه است.
· عزت حقیقی، در گرو تقوا و اطاعت از خداست، نه در نزدیکی به قدرتهای مادی.
امام هادی(ع) به تاریخ آموخت که میتوان در محاصره بود، اما در اندیشه و عمل آزاد زیست؛ میتوان زیر فشار بود، اما راه حقیقت را برای همیشه ترسیم کرد. امروز، مرقد نورانیاش در سامرا و کلمات حکیمانهاش، گواه جاودان بر این حقیقت است: نور را نمیتوان در محاصره خاموش کرد.
نظر شما