رضا درستکار، منتقد سینما و تلویزیون در گفتوگو با خبرگزاری حوزه با بیان اینکه فیلم سینمایی «بچه مردم» به چند دلیل اثری قابل اعتنا محسوب میشود، اظهار کرد: من این فیلم را بسیار دوست داشتم و درباره آن نوشتهام. حتی چند روز پیش در یک گفتوگوی رسانهای مفصل درباره این اثر صحبت کردم و از جنبههای مختلف آن تعریف کردم. به نظر من «بچه مردم» فیلمی است که قابلیت توجه و تحلیل جدی را دارد و نمیتوان به راحتی از کنار آن عبور کرد. اولین نکتهای که فیلم را قابل اعتنا میکند، نوع مواجهه آن با موضوعاتی است که معمولاً تاریک، دشوار یا حساس هستند. فیلمساز توانسته از دل چنین موضوعی، روایتی شیرین، انسانی و قابل پذیرش خلق کند. بهطور خاص، تصویری که فیلم از مراکز نگهداری کودکان بیسرپرست ارائه میدهد، تصویری دوستداشتنی است. این تصویر به گونهای است که مخاطب، به جای حس ترحم یا نگرانی صرف، با حس دلنشینی نسبت به بچهها و فضای آن مرکز مواجه میشود.
درستکار ادامه داد: نکته دوم به روند روایت و ساخت فیلم بازمیگردد. فیلم تا مقطعی مشخص، داستان را به شیوهای پیش میبرد که مخاطب با اثری فرحناک، زنده و سرشار از روحیه مثبت مواجه میشود. این بخش از فیلم، فضایی شاداب و دلنشین دارد و مخاطب را با خود همراه میکند. چیزی که در سینمای ایران به ندرت دیده میشود، خلق چنین فضایی است که هم انسانی و هم زیبا باشد اما در بخش پایانی فیلم که مربوط به حضور شخصیتها در جبهه و جنگ است، فیلم از لطافت و ظرافت اولیه فاصله میگیرد. با اینکه فیلم به نقش کسانی که در مراکز نگهداری بزرگ شدهاند و بدون پشتوانه خانوادگی راهی جبهه شدهاند، پرداخته و به این موضوع حساس توجه کرده، اما اجرای این بخش نسبت به بدنه اصلی فیلم، شعاری و تا حدی کلیشهای شده است. این موضوع باعث میشود بخشی از جذابیت و تازگی فیلم کاهش یابد.
این منتقد سینما تصریح کرد: با وجود این ضعف، فیلم از نظر پرداخت کلی داستان همچنان ارزشمند است. فیلم به موضوعاتی پرداخته که کمتر به آنها پرداخته شده و همین جسارت، آن را به اثری قابل احترام تبدیل میکند. علاوه بر این، فیلم صحنههای درخشانی دارد که مخاطب را کاملاً درگیر میکند و نوع نگاه شاعرانه و انسانی آن در این صحنهها به وضوح دیده میشود. به طور مثال، صحنهای که کودک وارد عکاسی میشود و تصاویر زنان همچون بارانی بر سر او فرو میریزد، بسیار تأثیرگذار است. این صحنه به مخاطب منتقل میکند که کودک در جستوجوی یک مادر است، اما در نهایت درمییابد که همه مادران این سرزمین میتوانند در جایگاه مادر او قرار گیرند. این نوع پرداخت، نشاندهنده حساسیت و نگاه انسانی فیلمساز است و حس همدلی مخاطب با شخصیت اصلی را بهخوبی برمیانگیزد.
درستکار با اشاره به اجرای برخی صحنهها گفت: فیلم در بخشهایی دارای اجرای بسیار دلنشین و متفاوت است که تماشاگر را کاملاً درگیر میکند. این صحنهها بهدرستی نقش قلابهای احساسی را ایفا میکنند. تدوین منسجم، کارگردانی خوب و فضاسازی دلنشین نیز به کیفیت کلی اثر کمک کرده است و نشان میدهد فیلم در سطحی حرفهای ساخته شده است. بزرگترین ضعف فیلم در فصلبندی و اجرای بخش پایانی است. در قسمت مربوط به جنگ و جبهه، فیلم تا حدی به کلیشهها و رویکردهای استاندارد سینمای جنگ متکی شده و به نظر میرسد شتابزدگی یا محدودیتهای زمان در این بخش، باعث شده اجرای اثر به سطح پایینتری برسد. این مسئله باعث شده بخش نهایی نسبت به بخشهای ابتدایی و میانی فیلم، تأثیرگذاری و تازگی کمتری داشته باشد.
این منتقد سینما بیان کرد: با این حال، از نظر محتوایی، پایانبندی داستان قابل قبول است و میتواند با مفاهیم سینمای ملی همراستا باشد. فیلم در ارائه پیامهای انسانی، اجتماعی و فرهنگی خود موفق عمل کرده است. مشکل اصلی فیلم تغییر ناگهانی لحن و اجرای شعاری در بخش پایانی است که باعث کاهش هماهنگی کلی فیلم شده است. یکی از نکات قابل توجه درباره این اثر، این است که سینمای ایران سالهاست گرفتار کلیشهها و الگوهای محدود شده است. فیلمسازان به دلیل محدودیتهای تولید و فشارهای تهیهکنندهها، اغلب به سمت آثار تجاری و کمریسک سوق داده شدهاند. در چنین شرایطی، ساخته شدن فیلمی مانند «بچه مردم» که مسیری متفاوت را تجربه میکند، اهمیت ویژهای دارد و شایسته تقدیر است.
وی ادامه داد: فیلم فضایی باورپذیر، دلنشین و فرحناک دارد و مأموریت مهمی را نیز بر عهده گرفته است؛ مأموریت اصلاح تصویر ذهنی جامعه نسبت به کودکان بیسرپرست. این نگاه انسانی و دغدغه اجتماعی فیلم، ارزش آن را دوچندان میکند و نشان میدهد که سینما میتواند در خدمت تربیت فرهنگی و ارتقای حساسیتهای انسانی قرار گیرد.
درستکار درباره روایت داستان گفت: نگاه فیلم به تاریخ و جریانات قبل از انقلاب و همچنین مقطع حساس چریکیها، تازه و نو بود. پرداخت به این موضوعات با ظرافت انجام شده و باعث میشود مخاطب با روایتی متفاوت مواجه شود. البته همانطور که اشاره کردم، بخش مربوط به شهادت شخصیتها میتوانست با ظرافت بیشتری ارائه شود تا فیلم از شتابزدگی و کلیشهزدگی مصون بماند.
این منتقد سینمایی بیان کرد: با وجود همه نقدها، «بچه مردم» فیلمی قابل احترام و قابل اعتناست. این اثر توانسته راهی تازه برای حضور نیروهای جوان و نگاههای نو در سینمای ایران باز کند و نشان دهد که امکان تجربه روایتهای انسانی و دلنشین، حتی درباره موضوعات حساس و دشوار، وجود دارد. به نظر من این فیلم نمونهای از سینمای منظم، شستهرفته و انسانی است که شایسته دیده شدن و تحلیل دقیق است.
درستکار ادامه داد: یکی از نکات برجسته فیلم، توجه دقیق به پرداخت شخصیتهاست. هر کدام از کودکان و بزرگسالان حاضر در داستان، شخصیتپردازی مشخص و قابل درکی دارند و حتی شخصیتهای فرعی نیز با ظرافت ساخته شدهاند. این نگاه باعث میشود که مخاطب به جای دیدن صرف یک روایت کلیشهای، با افراد واقعی و ملموس درگیر شود و درک عمیقتری از موقعیت و چالشهای آنها پیدا کند. از نظر فضاسازی و طراحی صحنه، فیلم عملکرد بسیار خوبی دارد. محیط مراکز نگهداری کودکان، کلاسهای درس، کوچهها و فضاهای شهری با دقت و ظرافت طراحی شدهاند و حس واقعی زندگی روزمره و شرایط خاص این کودکان را منتقل میکنند. این توجه به جزئیات، باعث میشود فیلم هم از نظر بصری و هم از نظر روانی، تجربهای دلنشین و باورپذیر برای مخاطب فراهم کند.
این کارشناس در پایان گفت: در مجموع، «بچه مردم» نمونهای است از سینمای انسانی و اجتماعی که تلاش میکند نگاه تازهای به مسائلی ارائه دهد که معمولاً در سینما کمتر به آنها پرداخته شده است. با وجود برخی ضعفها در بخش پایانی، فیلم از نظر روایت، شخصیتپردازی، فضاسازی و پیامهای انسانی، اثری قابل اعتنا و ارزشمند است و میتواند الهامبخش آثار آینده در سینمای ایران باشد.
انتهای پیام
نظر شما