حجت الاسلام والمسلمین محمدصابر جعفری، در گفتگو با مرکز خبر حوزه، در خصوص عوامل اصلی بروز انحرافات در حوزه مهدویت، اظهارداشت: در بحث مهدویت، شاهد بروز انحرافاتی بوده‌ایم؛ این انحرافات، انگیزه‌ها، عوامل و ریشه‌هایی دارد که هر کدام باید در جای خود مورد بحث قرار گیرد.
وی افزود: در بحث انحرافات جدیدی که در حوزه مهدویت بوجود آمده و یا در گذشته به وقوع پیوسته است، باید کار کارشناسی عمیقی صورت بگیرد و به هیچ عنوان پرونده این مباحث نباید بسته شود؛ زیرا اثرات مخرب این اتفاقات ممکن است در آینده به شکل دیگری به جامعه اسلامی و مکتب مهدوی و انتظار آسیب برساند، پس نباید پرونده این انحرافات را پس از دستگیری و دادگاه عوامل ظاهری آن بسته شود و باید همه این عوامل در جایگاه علمی به جامعه عرضه شود.
* علائم محوری، بجاي شرايط محوري
سردبیر مجله مهدوی امان در بیان عوامل اصلی ایجاد انحرافات در حوزه مهدویت، تصریح کرد:نخستین عامل، علائم محوری، بجاي شرايط محوري است؛ افرادی، به جاي اين که شرايط ظهور و قيام که تحقق آنها ظهور را در پي دارد، را دنبال و براي تحقق آن تلاش کنند، صرفاً به دنبال نشانه‌ها باشند، درست مثل کساني که به جاي دقت در برهان‌هاي حضرت موسي، به دنبال معجزه او بودند و در نتيجه با گوساله سامري هم از دين بيرون رفتند؛ در حقيقت، علائم محوران و دل در گرو نشانه دادگان، به جاي بصيرت و تحليل امور و شرايط، فقط مترصد نشانه‌هايند و تضميني هم بر عدم انحراف و يا گرفتار نشدن دوباره به مکر شيطان و ايادي سامري گونه‌اش، نيست چنان که وقتي شخصي از امام صادق عليه السلام در باره صيحه آسماني مي‌پرسد، ايشان از صيحه و نداي ديگري از شيطان، پس از اين صيحه نيز سخن مي‌گويد؛ البته امام درمان اين مسأله را تفقه در دين و بصيرت دانسته و راهکار نجات را مراجعه به فقيهان بيان مي‌دارد و مي‌فرمايد « يعرفه الذين كانوا يروون حديثنا و يقولون إنه يكون قبل أن يكون و يعلمون أنهم هم المحقّون الصادقون».
وی ادامه داد: آنچه در روايات ما، مورد تأکيد فراوان واقع شده، مسأله معرفت و شناخت به امام و يا معرفت به امر ولايت الهي است که در روايات، مساوي با فرج شمرده شده و طبق روايت، کسي که چنين است، نزديک بودن يا دوري ظهور به او هيچ ضرري نمي‌زند و اين يعني شناختی که انسان را به امام گره می‌زند.
حجت‌الاسلام جعفری اضافه کرد: این مساله یعنی این که فرد دريابد منتظر کيست و منتظر چه امري است، مبادا با ظهور امام زمان(عج)، خود در صف مقابل ايشان قرار گيرد؛ همچنين روايات، بر ياران تأکيد مي‌کند و مي‌گويد: ظهور مترتب بر تکميل کادر اصلي امام است:« لو کملت العدة»، کساني که علاوه بر بصيرت و شجاعت و شهادت طلبي، از غربال‌هاي مختلف گذشته باشند تا مبادا، چون برخي مجاهدان صدر اسلام براي منافع و شهوات، از امام فاصله گيرند، کساني که در غربال‌ها و امتحان‌هاي مختلف، چنان آزموده شده‌اند که حاکمان و مديران امام عصر(عج) در جهان قرار گيرند، نه صرفاً شهيدان والامقامي که دقيقه نود، بيايند و به سعادت برسند، چرا که قرار است بمانند و حاکمان جهان گردند .
این کارشناس مهدوی در ادامه با بیان این مطلب که تأکيد بر دين و همراهي با دين ، عمل نمودن به آن و در دوران غيبت به سراغ فقهاي دين شناس رفتن، تأکيد بر شرط ديگري از ظهور يعني مانيفست و نقشه و ايدئولوژي قيام حضرت است، خاطرنشان کرد: تا جامعه با دين مأنوس نباشد، پذيراي امامي که مي‌خواهد دين را قائم کند، نخواهد بود، لذا منتظران واقعي به تعبير امام سجاد عليه السلام کساني هستند که در پنهان و آشکارا، افراد را به دین خدا فرا مي‌خوانند:«الدعاة الي دين الله سراً و جهراً».
وی با اشاره به این که زمينه‌هاي مردمي نيز از شرايط مهم ظهور است، گفت: مردمي که در عرصه‌هاي مختلف حضور يابند، آناني که حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام حضور افرادي تأثيرگذار را شرط قيام مي‌داند و فرض اتمام حجت، براي حرکت و تشکيل حکومت:« لَوْ لَا حُضُورُ الْحَاضِرِ وَ قِيَامُ الْحُجَّةِ بِوُجُودِ النَّاصِر...»، هر چند همه مردم در هيچ قيامي نبوده‌اند، اما قلب‌هايي بايد مجتمع گردند و دل‌هايي با هم بر مسيري گرد آيند و در ميدان‌هاي مختلف حضور يابند تا قيام و انقلاب به ثمر نشيند و منويات امام و حاکمان او به ظهور رسد.
* نگاه جامع نداشتن به امور و به يک روايت
سردبیر مجله امان دومين عامل ایجاد زمینه‌های انحراف در مساله مهدویت را نگاه جامع نداشتن به امور و به يک روايت بیان کرد و گفت: مراجعه قطعی به يک مطلب و عدم مراجعه به سایر منابع از مشخصه‌های این آسیب است، مثلاً وقتي رواياتي را ديدند که مي‌گويد: امام عالم را پر از عدل و داد مي کند چنان که از ظلم و چور پر شده است، بدون نگاه جامع به دين و تحليل درست از روايت، تمام آيات و رواياتي را که بر امر به معروف و نهي از منکر تأکيد کرده و مبارزه با ظلم و جور را فرمان مي‌دهد، مورد غفلت قرار داده و در مقابل بدي‌ها و ظلم و جور سر خم کرده، سکوت نموده و يا به آن دامن مي‌زنند، نگاه غير جامع يعني اين که چون در روايتي، کلمه روح الله است، بدون مراجعه به روايات مشابه و معناي کلمه، بدون استدلال و بدون توجه به اين که منظور از اين کلمه، رحمت خداست، آن را نام امام راحل رحمة الله عليه توهم مي‌کنند.
* بسنده کردن به منابع غیر اصلی
این کارشناس مباحث مهدویت، عدم مراجعه به منابع اصلي و بسنده نمودن به شنيده‌ها و يا منابع غير اصلي را از دیگر آسیب‌های این حوزه برشمرد و اظهارداشت: وقتی کسی بدون نظر کارشناسی و تشخیص روایات صحیح از سقیم، هر آنچه که دیده یا شنیده است و یا در کتابی مطالعه کرده است، را معتبر معرفی کند و به آن می‌پردازد این مشکل می‌تواند موجب انحراف در مساله مهدویت شود؛ زیرا با توجه به حساسیت‌های موجود در این بحث به هیچ وجه نباید بر روایات و منابع غیر متقن تکیه کرد.
* تحميل علاقه‌ها و فهم خود بر روايات و عدم پذيرش بي‌طرفانه دلالت روايات
وی چهارمين عامل انحراف در مساله مهدویت را تحميل علاقه‌ها و فهم خود بر روايات و عدم پذيرش بي‌طرفانه دلالت روايات ذکر کرد و گفت: تکیه بر این مسأله افراد را به بيراهه مي‌برد و یکی از علامت‌های تسليم نبودن در مقابل دين است؛ یعنی کساني به جاي اين که پيام دين را بپذيرند، خواسته و ميل خود را بر روايات تحميل مي‌کنند؛ روايتي که در وصف شيعيان است و مي‌گويد: آنان نه براي اموال و نسبت‌ها، بلکه براي خدا همديگر را دوست دارند و يا براي خدا دشمني مي‌ورزند، هيچ اشاره‌اي به آخرالزمان ندارد، اما عده‌اي بر او آخر الزمان را اضافه مي‌کنند؛ يا در توصيف سيد خراساني حتي در روايات ضعيف و غير قابل اعتنا، خلل و جراحت در دست مطرح نيست، اما برخي كلمه «خال» كه در روايات آمده را بي هيچ پشتوانه روايي، به خلل و نقص، معنا مي‌كنند.
* فهم اشتباه از آرزوي اتصال انقلاب به ظهور
حجت‌الاسلام جعفری در بیان پنجمين عامل انحراف در مساله مهدویت، آن را فهم اشتباه از آرزوي اتصال انقلاب به ظهور دانست و افزود: برداشت غلط اين است که افرادي آرزوي اتصال انقلاب به ظهور و اين دعا که انشاء الله، انقلاب اسلامي به ظهور متصل گردد و يا اين سخن كه انشاء الله بتوانيم پرچم انقلاب را به دست صاحب اصلي آن دهيم را محقق دانسته و پنداشته‌اند كه حتماً چنين خواهد شد؛ در حالي که سنت الهي اين است که اگر پيامبر اكرم(ص) را نيز براي غنايم مانند جنگ احد رها کنيم، ايشان تا مرز شهادت پيش خواهد رفت و دندان مقدس او شکسته خواهد شد، اگر ما نيز به دنبال غنيمت‌ها و دنيا‌طلبي‌هاي خويش بتازيم و از انقلاب و اهدافش غافل شويم، انقلاب به شکست خواهد انجاميد و قرن‌ها اسلام نمي‌تواند سر بلند کند.
وی خاطرنشان کرد: ششمين عامل، توهم اين مطلب که علاوه بر اتصال انقلاب اسلامي به ظهور، فاصله اين اتفاق به مقدار عمر انسان است، در حالي که هيچ دليلي بر اين موضوع وجود ندارد .
* توهم لزوم وجود شخصيت‌ها و نقش آفرينان ظهور
سردبیر مجله امان در بیان هفتمين عامل انحراف، گفت: اين ادعاي بي دليل که همانا منطبق بر توهم لزوم وجود شخصیت‌ها و نقش آفرینان ظهور است نيز بر اساس توهم قبلي رخ نموده است، اينان چون پنداشته‌اند از انقلاب تا ظهور، عمر يک انسان است، پس نتيجه گرفته‌اند كه لابد شخصيت‌هاي مثبت و منفي ظهور، بايستي هم اکنون موجود باشند.
* شخصيت زدگي
حجت‌الاسلام جعفری، شخصیت زدگی را یکی از عوامل ایجاد انحراف در مساله مهدویت ذکر کرد وعنوان داشت: در قبل به علت بي‌نظير بودن شخصيت حضرت امام راحل، برخي تصور مي‌کردند ايشان سيد خراساني است و خراسان يعني ايران و يا هم اكنون، چون مقام معظم رهبري، شخصيت بي‌نظيري است پس لابد او سيد خراساني است یا چون آقاي‌هاشمي رفسنجاني در اوج محبوبيت بود و سردار سازندگي، پس او فرمانده حضرت مهدي(عج) است و شعيب بن صالح، چون آقاي احمدي نژاد، رييس جمهور اسلامی ایران، شعارهای انقلاب را زنده کرد و رای بالایی را به خود اختصاص داد و در بین مردم به محبوبیت دست یافت، پس او شعيب است؛ غافل از آن که امام عظيم الشأن ما با تمام حسرتي که بر دلها ماند، عمر محدودي داشت و با قلبي مطمئن رحلت نمود: با آمدن مقام معظم رهبري و مديريت دلسوزانه و آگاهانه ایشان، هر چند انسان آرزو مي‌کند که اي کاش سيد خراساني باشد و پيک ظهور، اما نه ما از آجال با خبريم و نه از ظهور امام زمان.
وی ادامه داد: درباره شخصيت‌هاي ديگر نيز هر کسي دوره‌اي دارد و زماني دوران رياست و مسئوليت او به سر مي‌رسد؛ گرچه همه ما آرزو مي‌کنيم که انشاء الله همه بتوانند بار امانت الهي و مسئوليت سنگين انقلاب را، با سلامت به ساحل برسانند، اما انسان، انسان است و امتحان‌ها فراوان؛ کم نبودند افرادي را که در امتحان‌هاي مختلف از انقلاب، امام و رهبري و مردم جداشده و خوراک تبليغاتي و جاده صاف کن راديوها و شبکه‌هاي مختلف تبليغاتي و عداوت نظام سلطه قرار گرفتند و پنجه به روي نظام و انقلاب و مردم کشيدند .
* مبهم‌گويي و سخنان دو پهلوي برخي گويندگان و نويسندگان و صاحبان تريبون و رسانه
این کارشناس مهدوی، در بیان انحراف مبهم گویی و سخنانی دوپلهوی صاحبان رسانه و تریبون به عنوان یکی از عوامل انحراف در مساله انتظار و مهدویت، تصریح کرد: افرادي که به هر دليلي، چون بهره‌اي از رسانه شنيداري ، ديداري يا مکتوب و ... دارند، بدون توجه به پيامدهاي سخنان خود، بي مهابا مي‌تازند و بدون توجه به نادرستي تعيين وقت، به گونه‌اي سخن مي‌گویند که گويي يا از زمان ظهور آگاهند و يا بدون توجه به دروغ بودن ارتباط ويژه و باب و رابط بودن در دوران غيبت طولاني مدت امام زمان(عج)، به گونه‌اي مشي مي‌کنند که گويي رابطه‌اي ويژه با امام عصر(عج) دارند و يا رابطان ويژه‌اي را مي‌شناسند و با آنان دم خورند. اين مطلب باعث مي‌شود مردم، دچار آسيب توقيت و تطبيق و بعد بي‌اعتقادي و بي‌ايماني گردند.
* شتاب‌زدگي و عجولانه قضاوت کردن
سردبیر نشریه تخصصی و مهدوی امان، دهمين عامل زمینه ساز انحراف را شتاب‌زدگي و عجولانه قضاوت کردن ذکر کرد و گفت: افرادي با کمترين اتفاق، ظهور را توهم مي‌کنند، درست مانند كساني که پس از پايان دولت‌هايي که در ستيز با شيعه و مکتب اهل بيت(ع) بودند و با روي کار آمدن دولت شيعي صفويه و برداشته شدن تنگاهاي گذشته ( بدون اين که بخواهيم درباره اين دوران قضاوتي کنيم) آن را دولت ظهور ناميدند و پنداشتند تمام علائم محقق شده و يقيناً اين دولت به دولت کريمه امام، ملحق است؛ يا آناني که جنگ جهاني دوم را به خاطر درگير شدن بخش اعظم جهان، ظهور را توهم مي کردند و يا امروزه با ديدن بيداري‌هاي اسلامي رو به گسترش و يا اعتراضات مردمان کشورهاي اروپايي، بدون توجه به گردنه‌هاي فراوان پيش روي ملت‌ها، عجولانه، فرار رسيدن ظهور را نتيجه مي‌گيرند.
* انفعالي برخورد کردن در مقابل توقيت‌ها و علامت‌سازي غربي‌ها
این کارشناس مباحث مهدویت، برخورد انفعالی در مقابل توقیت‌ها و علامت سازی غربی‌ها را یازدهمین آسیب در عرصه مهدویت ذکر کرده و ابراز داشت: توضيح اين که چون نظام سلطه با دروغ پردازي‌هاي خود با استفاده از ابزارهاي مختلف، هر از چند گاهي را به عنوان پايان تاريخ و يا ظهور منجي، مطرح مي کند، چنان که سال 1994، 1999، 2000، 2004،2007، 2010 ، 2012 و سال‌هاي ديگر را تعيين نموده‌اند؛ وقتي كه نظام سلطه به علامت سازي رو مي‌آورد برخي براي آن که از آنان عقب نمانند، منفعلانه از کار آن تقليد مي‌کنند.
* عدم تشخيص مسائل حاشيه‌اي از اصلي
وی در بیان دوازدهمين عامل زمینه ساز انحراف در بحث مهدویت، عدم تشخيص مسائل حاشيه‌اي از اصلي را عنوان کرد و گفت: شکي نيست که ما صرفاً يک روايت معتبر درباره سيد خراساني داريم و آن هم مطرح مي‌نمايد که سيد خراساني امام را ياري مي‌کند، در مقابل، روايات معتبر فراواني داريم که بر جايگاه فقها و عالمان تأکيد کرده و آنان را راهنمايان و حجت ولي خدا در دوران غيبت و منجيان مردمان از چنگال ابليس مطرح مي‌کند.
حجت‌الاسلام جعفری اضافه کرد: اين فقيه است که در دوران غيبت، بر مردم ولايت دارد. اين مطلب بسيار مهمتر از سيد خراساني است؛ لذا چه مقام معظم رهبري سيد خراساني باشد و جه نباشد جايگاه ياري و سنگرباني او از دين و مکتب اهل بيت(ع)، مشخص و وظيفه جامعه در پيروي از او معلوم است، لذا طرح اين موضوع (سيد خراساني بودن يا نبودن)، مسأله‌اي حاشيه‌اي است که هيچ نتيجه‌اي در بر ندارد.
* سطحي نگري
سردبیر نشریه امان، سيزدهمين عامل را سطحي نگري عده ای از افراد در این مساله دانست و خاطرنشان کرد: چون همه آرزو مي‌کنند ظهور نزديک‌تر گردد، آيا لزوماً « ظهور بسيار نزديک است» و همين امروز و فرداست؟ آيا چون آقاي احمدي نژاد در لبنان مورد استقبال بي‌نظير قرار گرفته‌اند، پس لزوماً آنها پي برده‌اند که او شعيب است و ما نبايد از لبناني‌ها عقب بمانيم؟
وی در پایان گفت: البته برخي انگيزه‌ها و عوامل نيز ممکن است سياسي ، امنيتي و اطلاعاتي باشد كه در اينجا مراکز امنيتي بايد پاسخگو باشند و نتايح حاصله را با حفظ نکات امنيتي و البته نه وسواسانه و محتاطانه، در اختيار مراکز علمي قرار دهند تا مورد بررسي و تحليلي همه جانبه با راهكارهاي علمي و اعتقادي قرار گيرد، به هر حال توقع از مراکز علمي و پژوهشي، بررسي عالمانه و منصفانه اين موضوع است تا از تکرار مجدد اين مطلب و فريفتگي كاذب مجدد جامعه، پيشگيري شود.
