به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا امروز در نشست علمی «بازخوانی و بازتعریف علوم اجتماعی از منظر حکمت صدرایی» که در مجمع عالی حکمت اسلامی قم برگزار شد، گفت: در هرمنوتیک و تفسیر، گاهی تفسیر متن است که این بحث در جهان اسلام مورد اهمیت واقع شده است.

وی افزود: برخی عقلانیت جهان اسلام را عقلانیت بیانی می‌دانند و همیشه می‌خواهند بدانند که متن چه می‌گوید که البته این نگاه درست نیست؛ رویکرد دیگر این است که آنچه در عرصه حیات است را شامل می‌شود.

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: رویکرد سوم در هرمنوتیک رویکردی فلسفی است که مختص به متن حیات نداشته و همه شاخه‌های مطالعاتی را در بر می‌گیرد؛ این سه رویکرد در خود کار می‌کنند و می‌توانند رویکردی دیگر را نیز به وجود بیاورند.

حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا اظهارکرد: در فلسفه مشایی بحث می‌شود که آیا عالم طبیعت هم دارای علم بوده یا خیر؟ در این بحث بیان می‌شود، صور مادی نمی‌توانند علم داشته باشند؛ از طرف دیگر، در بخشی از فرهنگ اسلامی این بحث به صورتی دیگر مطرح می‌شود، مثلاً در آیات قرآن بحث می‌شود که این عالم زنده است.

وی گفت: صدرالمتالهین به سریان حیات در عالم می‌پردازد؛ در اینجا اگر اقامه برهان شد، براهینی که مطرح گردیده و اثبات می‌کند که عالم طبیعت حیات ندارد، برهان، در مقابل برهان چیزی شبیه "نص" در مقابل برهان است.

عضو مجمع عالی حکمت اسلامی افزود: در برخی از مواردی که ایشان به این مساله در جلد 6و7 اسفار پرداخته، مطالبی بیان می‌کنند که حاکی از سریان علمی در عالم طبیعت است و این سوال مطرح می‌شود که چرا ما اینها را مرده می‌بینیم.

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: ایشان در اینجا به براهین اشاره نمی‌کند، بلکه این دلیل‌ها را می‌آورد، اول این که آنها در احتجاب هستند و دوم این‌که طبق عرف مردم اسم وجود را به اطلاق کرده و اسم علیم را به آنها بیان نمی‌کنند.

حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا اظهارکرد: صدرالمتالهین بیان می‌کند که گاهی این اشیاء به نام علیم نامیده نمی‌شود، دلیل این امر را ایشان در جای دیگری بیان عادت هم افق با عرف، اصطلاح(عرف خاص) و.... می‌داند.

وی گفت: در اینجا یک سخن مربوط به اشیاء است که آثارشان را اظهار نمی‌کنند؛ وی فاعلیتی را برای جهان مطرح می‌کند که خود را پنهان می‌کند؛ عالم دوم نیز حجابی است که خود انسان داشته و این علم را نمی‌بیند؛ لذا می‌توان گفت از این چهار عامل دو مورد در فرهنگ عام و خاص وجود دارد.

عضو مجمع عالی حکمت اسلامی افزود: زبان، اصطلاحات توسط انسان وضع می‌شود؛ تفسیری که ما از عالم بیان می‌کنیم، از خود انسان بوده و امر مشترک و مقبول بیان انسان‌ها شکل می‌گیرد، در همین راستا فرهنگ عمومی نیز شکل می‌گیرد که این برساخته‌ای که به اسم فرهنگ ساخته‌ایم، سبب می‌شود تا عالم بی جان و مرده دیده شود.

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: مکتب فرانکفورت بیان می‌کند آنچه به عنوان دانش تجربه پذیری برای کنترل عالم شکل گرفته، مبتنی بر عقلانیتی خاص است؛ آنها می‌گویند اینکه اگر عالم موجودی زنده بود، تمام کارهای انسان را گواهی می‌داد، این نوع نگاه، نظر شماست که این دیدگاه را نسبت به عالم به وجود آورد است.

حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا اظهارکرد: بیان ملاصدرا این است که فرهنگی که عادت و عرف است، باعث می‌شود تا ما جهان را مرده ببینیم، لذا آن چیزی که جهان را این گونه تفسیر می‌کند، فرهنگ خاص و اصطلاحات علمی است که این ذهنیت را نهادینه می‌کند.

وی گفت: ملاصدرا بیان می‌کند این القائات در فرهنگ علمی، همه حجاب بوده و در حجاب بودن انسان باعث شده تا ما این جهان را بی جان ببینیم.

وی افزود: نظریه پردازان مدرن بیان می‌کنند در این جهان مدرن، هیچ جایی برای حقیقت نیست؛ آنها معرفت را نیز به مفهوم علم دانسته و حتی معرفت را یک برساخته انسانی می‌دانند، به عبارت دیگر این بحث را بخشی از تصرف آدمی دانسته و علم را نیز زاییده تجربه و حس بیان می‌کنند که این نوع نگاه انسان دنیا را به سمت پوچی می‌برد.

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: نکته دیگر آن است که ممکن است انسان به لحاظ مبداء فاعلی و حضورش در حجاب و رویکرد هوایی خود، این بحث را بیان می‌کند که عالم زنده است، ولی انسان است که خود را در حجاب قرار داد، لذا وقتی انسان به سوی عالم نرفت، عالم نیز خود را از او پوشاند.

حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا اظهارکرد: انسانی که بر این فطرت آفریده شده و با این فرهنگی که ایجاد کرده، به خود آسیب می‌زند و این مسیر به شکل ممتد ادامه می‌یابد؛ بنابراین این همان فرهنگی است که حجاب ایجاد کرده، ولی اگر تمدنی الهی باشد، این عالم خود را به انسان نشان داده و تعامل عالم نیز با انسان عوض می‌شود.

وی در آخر افزود: بساط این عالم و این تعامل تا زمانی که ولایت خدا روی زمین ظهور نکند، همین‌گونه خواهد بود، و الا قیامتی رخ نخواهد داد؛ لذا ظرفیت‌های تعامل مثبت انسان با حقیقت عالم، در زمان ظهور ولی خدا، خود نمایی خواهد کرد.