به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه» به نقل از cosmosmagazine.com، در بحبوحه‌ی دنیای متمدن امروزی که گروه‌های افراط‌گرای داعشی با وحشیگری و خشونت به کشتار بی‌گناهان می‌پردازند، بسیاری مفسران غربی، قصد مرتبط ساختن این رفتارهای بی‌رحمانه و غیرانسانی را به اسلام قرون وسطا دارند. در حالی که اسلام دوره قرون وسطا سرمنشاء علم و تعقل بوده است.

عصر طلایی جهان اسلام مصادف با تاریکی غرب بود

اینکه غربیان از اسلام قرون وسطا ناآگاه باشند، قابل درک است زیرا دوره قرون وسطا برای اروپاییان عصر تاریکی بوده است، دوره‌ای که در آن فرهنگ غرب به عقب برگشت و آن‌ها اجازه یادگیری دانش و فناوری و هنر یونان و روم باستان را نداشتند. در چنین زمانه‌ای، دنیای اسلامی ارتقاء فرهنگی کاملا متفاوتی را تجربه می‌کرد. در سال‌هایی که اروپاییان در لجن، بیماری و نادانی غوطه‌ور بودند، سرزمین‌های اسلامی عصر طلایی را تجربه می‌کردند. در این دوره بیداری خارق العاده در دنیای اسلام، هنر و دانش رونق فراوانی داشت. مسلمانان نه تنها به حفظ و نگهداری از دانش باستانیان کمک کردند، بلکه دنیای غرب امروزی به کمک آن‌ها شکل گرفت که هنوز نیز این مشارکت اسلامی در دنیای امروز دیده می‌شود.

کتاب «آفتاب شرقی» نوشته فریلی، به زیبایی مقیاس این دستاوردها، منشاء آغاز این پیشرفت‌های علمی در بغداد را توضیح داده که در نهایت منجر به تولد علوم مدرن در دنیای غرب می‌شوند.

درباره نویسنده

جان فریلی، دارای مدرک دکترای فیزیک از دانشگاه نیویورک و پست دکترای مطالعات تاریخ علم از دانشگاه آکسفورد است و کتب متعددی در مقوله تاریخ و سفر به نگارش در آورده است. او در سال 1960 در دانشگاه بسفر استامبول نیز فیزیک تدریس می‌کرده است.

غرب بر سر سفره علوم دانشمندان مسلمان نشسته

فریلی در کتاب خود چگونگی تولد دانش اسلامی را با ترجمه کتب خطی یونانی به زبان عربی در قرن هشتم میلادی در بغداد تعریف کرده و اینکه چگونه این دانش بدست مردم بین‌البحرین، هند و چین توسعه یافت. او "جاده‌ها به سوی بغداد" را راه نفوذ متفکران اسلامی از آتن، اسکندریه، قسطنطنیه و خراسان به این شهر می‌داند. سپس چگونگی توسعه و ارتقاء این دانش به دست دانشمندان اسلامی را توصیف نموده، و درباره ستاره‌شناسان، پزشکان، فلاسفه، ریاضی‌دانان، منجمان و کیمیاگران و آنچه آنها از  سراسر جهان، از سمرقند و بغداد وکوردابا و فراتر کشف و آموزش دیده‌اند، می‌نویسد.

او با شوخ طبعی و گوش شنوا برای حکایات شگفت انگیز و شنیدنی، فهرستی از دستاوردهای این فرهنگ غنی را ارائه می‌دهد. نهادهایی مانند بیت الحکمه، کاخ بزرگ حکمت در بغداد که محققان مسلمان، مسیحی و یهودی را از قرن نهم تا سیزدهم کنار هم آورده و منجر به بنای ده ها کتابخانه در کوردوبا و نگارش کتب علمی فراوان در بغداد شده است.

به گفته فریلی، جبر، زمین شناسی، نجوم و پزشکی همه در این دوره به دنیا آمده اند و توسط برخی از بزرگترین متفکران علمی جهان رونق و پرورش یافته‌اند. خوارزمی، پدر علم جبر و هندسه است. ابوریحان بیرونی، پدر علم داروشناسی بوده و بیش از 700 ماده دارویی و خواص درمانی آنها را توصیف می‌کند. ابن سهل، قانون شکست نوری را کشف کرده و ابن سینا، کتاب قانون در پزشکی را به نگارش درآورده که به دستورالعمل ضروری برای پزشکان غربی تبدیل شده است.

وی همچنین این احتمال را مطرح می کند که با نگاهی به میراث دانش اسلامی و بدهی غرب به دنیای اسلام، شاید دانش بتواند بار دیگر در ایجاد نزدیکی دو دنیای اسلامی و غرب ایفای نقش نماید.