حجت الاسلام محمدسعید امیری محقق و پژوهشگر حوزوی، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تهران با تبریک سالروز ولادت حضرت امام حسن مجتبی(ع)، به تبیین شخصیت معنوی و اخلاقی ایشان پرداخت، و اظهار داشت: یکی از ویژگی های بارز آن امام بزرگوار(ع)، اخلاق زیبا و منش والای ایشان در برخورد با دیگران بود.  با مطالعه سیره و تاریخ زندگانی امام دوم شیعیان به این حقیقت پی می بریم که ایشان در زمینه تواضع، بخشندگی، شجاعت، بردباری، و دیگر شاخصه های والای اخلاق، در اوج کمال بودند.

وی ادامه داد: در زمینه تواضع آن حضرت به حکایتی مستند، به نقل از منابع معتبر تاریخی و روایی مانند تاریخ یعقوبی، و أعیان الشیعه اشاره می‌کنم «روزی امام مجتبی(ع) در خیابان، بر جمعی از تهیدستان و فقراء گذر کرد. آنان روی زمین نشسته بودند و مقداری نان خشکیده در پیش رو داشتند و از آن نان، تناول می کردند. با دیدن امام حسن(ع)، از ایشان دعوت کردند تا در کنار آنان بنشیند و غذا بخورد. امام مجتبی(علیه السلام) دعوت آنان را اجابت کرد و در کنار آنان نشست و با آنان به گفتگو پرداخت و از غذای آنان تناول فرمود. آنگاه آنها را برای صرف طعام، به منزل خود دعوت فرمود و مورد اکرام و احترام قرار داد».

این محقق حوزه با بیان اینکه امام حسن(ع) از حکومت و زمامداری، به خاطر حفظ مصلحت اسلام و مسلمانان چشم‌پوشی کرد، بیان داشت: اگر ایشان این صلح را انجام نمی داد، چیزی از آن اسلامِ ارزشی باقی نمی ماند و از بین می رفت. زیرا وضعیت سیاسی آن دوران، وضعیتی نبود که امکان داشته باشد تا امام حسن مجتبی(ع) غلبه پیدا کند. چون دستگاه تبلیغات حکومت در اختیار معاویه بود، و او غلبه پیدا می‌کرد.

وی با تاکید بر اینکه اقدام به صلح امام حسن(ع) با سیره امیرالمؤمنین(ع) و به عبارتی با سیره همه ائمه دارای یک مضمون و یک معنا بود، افزود: اگر امام حسن(ع) صلح نمی‌کرد، تمام ارکان خاندان پیامبر(ص) را از بین می‌بردند و کسی را باقی نمی‌گذاشتند که حافظ نظام ارزشی اصیل اسلام باشد. همه چیز بکلی از بین می رفت و حتی نوبت به جریان عاشورا هم نمی‌رسید.

محقق حوزه با اشاره به اینکه سبک زندگی اسلامی امام حسن مجتبی(ع) نمایشی از رحمت الهی بود، گفت: ایشان همانند جدّ بزرگوارش حضرت محمد(ص) نمونه بارز رحمت الهی بود که دل‌های ناامید و اندوهناک را پر از امید و نشاط می‌کرد. آن حضرت همواره به دیدار بیماران می رفت و از آنها عیادت می‌کرد، و دعوت مسلمانان را اجابت می‌نمود. و اهتمام ایشان بر این بود که مبادا کسی از او رنجیده خاطر شود. با فقیران همنشین می‌شد و بدی را با نیکی پاسخ می‌داد.

وی با تاکید بر اینکه صلح امام حسن(ع) اساس اسلام را حفظ کرد، خاطرنشان کرد: از آنجایی که امامان معصوم(ع) حجت خدا بر مردم هستند، فلذا رفتار و گفتارشان نیز حجت است. و بر این اساس، صلح امام حسن(ع) عملی است که از سوی حجت خدا انجام شد، و قطعاً دلایل بسیار مستحکمی داشت، گرچه دیگران آن را ندانند.

حجت الاسلام امیری ادامه داد: شیخ صدوق به سند خود از ابی سعید عقیصا روایت کرده که گفت «وقتی نزد امام حسن(ع) رفتم و به آن حضرت عرض کردم؛ ای فرزند رسول خدا! چرا با این که می دانستی حق با شماست، با معاویه گمراه و ستم‌گر صلح کردی؟!». امام فرمود «ای ابا سعید! آیا من حجت خدا بر خلق او نیستم؟». گفتم؛ چرا! فرمود «پس من اکنون امام و رهبرم، چه قیام کنم و چه نکنم». سپس فرمود «ای ابا سعید! وقتی من از جانب خدای متعال امام هستم، نمی توان مرا در کاری که کرده ام، چه جنگ و چه صلح، تخطئه کرد. اگر چه سرّ کاری را که کرده ام، برای دیگران روشن و آشکار نباشد».  42/313