به گزارش خبرگزاری «حوزه» آیت الله سید عباس معصومی لاری، در سال ۱۲۶۹ق در گراش و در خاندانی علمی، پا به عرصه وجود نهاد. وی فرزند سید محمد بن سید معصوم جراشی موسوی بود و نسبش با چندین واسطه به امام هفتم شیعیان، حضرت امام موسی بن جعفر علیه السلام می رسد.
* میرزای شیرازی و توصیه به تحصیل علم
وی دوران طفولیت خود را با تربیتی دینی و مذهبی پشت سر گذارد و مراحل اولیه دانش اندوزی را نیز با آغاز خواندن و نوشتن، در زادگاه خویش آموخت. دوازده سال داشت که به همراه پدر که وکیل مطلق میرزای شیرازی بزرگ بود، روانه عراق شد.
در این سفر، آن ها به سامرا و نجف رفتند و پس از زیارت، پدر برای تحصیل فرزند خود با میرزای شیرازی مشورت کرد و از وی پرسید: «مرجعا! آیا این فرزند را به تحصیل بگمارم یا به کسب بپردازد؟» آیت الله شیرازی، جانب تحصیل را ترجیح داده، از او می خواهند فرزند خود را در راه دین و اسلام وقف کند و بدین ترتیب، سید عباس وارد حوزه علم و فقه شد و زیر نظر خود میرزای بزرگ، شروع به تحصیل کرد.
او که دارای استعدادی درخشان بود، به مدت چهل سال در نجف اشرف و سامرا و دیگر مراکز علمی عراق ساکن شد، با جدیت تمام، به تحصیل پرداخت و نزد اساتیدی همچون: میرزای شیرازی، آخوند خراسانی صاحب کفایه و آیت الله میرزا حبیب الله رشتی به تحصیل پرداخت.
صاحب «طبقات اعلام الشیعه» تصریح کرده که وی از شاگردان میرزای بزرگ بوده است: «سید عباس، فرزند سید محمد، فرزند سید معصوم لاری؛ پدرش که وکالت میرزای بزرگ را در لار داشت، در سال ۱۳۳۳ق در «گراش» از دنیا رفت. سید عباس از شاگردان میرزا بود».
آیت الله معصومی با عارف سالک، مرحوم سید مرتضی کشمیری معاشرت داشت و با آن عارف وارسته و پرهیزکار همنشین بود.
* مقام اجتهاد و تقریظ آخوند خراسانی به آیت الله معصومی
آیت الله معصومی به پاس مجاهدات علمی و عملی چهل ساله اش، به اجازه «اجتهاد مطلق» دست یافت و از استادش آیت الله خراسانی رتبه فقاهت والا را دریافت کرد. آخوند در تقریظی که بر یکی از آثار او نگاشت، مقام علمی سید عباس را مورد تأیید قرار داده، به بهترین نحو ممکن از وی تجلیل کرد.
آخوند خراسانی در این تقریظ می نویسند:
بسم الله الرحمن الرحیم. بحمدالله جناب نخبه العلماء العاملین و صفوه الفضلاء و سند المحصلین المجدین و سید المجتهدین، السید السند والمولی المعتمد، آقای سید عباس سلمه الله تعالی بکمال صلاح و تقوی آراسته و به لباس زهد و پرهیزکاری پیراسته و دارای جهات رشد و سداد است و بالغ مرتبه «اجتهاد» و قابل تصدی حسبیه و وظایف شرعیه از فتوی فرمودن و حکومت و فصل خصومت نمودن و امرش مطاع و حکمش لازم الاتباع. ارجوا من الله تبارک و تعالی ان یمتع المسلمین بطول بقاه.
* آیت الله معصومی از منظر آیت الله العظمی مرعشی نجفی
آیت الله معصومی با استفاده از خرمن علمی اساتید والامقام، به یکی از بزرگان علمی و فقهی نجف تبدیل شد و در بین اهل علم و دانایان قوم، به چهره ای شناخته شده تبدیل گردید. بسیاری از بزرگان، فقها و محدثین معاصر، از وی اجازه دریافت داشته اند که از جمله می توان به: آیت الله العظمی مرعشی و علامه سردار کابلی اشاره کرد. در این باره آمده است: «برای پایه عملیه و فقهی آقا سید عباس معصومی ، همین بس که از مشایخ اجازه علامه سردار کابلی بوده و همچنین صاحب رساله احکام علمیه مخطوط بوده است».
آیت الله العظمی مرعشی نجفی در نوشته ای منحصر به فرد، قائل است که مرحوم معصومی علاوه بر آخوند خراسانی، از مرحوم سید، «صاحب عروه» نیز استفاده نموده است. وی می نویسد: «علامه الزاهد السالک والسائر حجت الاسلام والمسلمین آیت الله السید عباس معصومی لاری قدس سره، از بزرگان علماء ارجمند بود. وی فقه و اصول را از دو مرجع بزرگ علمی، آیت الله الکاظمین، صاحب «کفایه» و صاحب «عروه» فراگرفت ـ اصول از مرحوم خراسانی و فقه را از مرحوم سید یزدی ـ و علاوه بر این، از انفاس قدسیه علامه جمال السالکین، سید مرتضی کشمیری نجفی به صورت مستمر بهره گرفت.
حضرت آیت الله مرعشی آن گاه چنین ادامه می دهد: «کسانی چند از آیت الله معصومی روایت می کنند که یکی از آن ها این نگارنده مسکین می باشد. این جانب دارای اجازه روایت از آن جناب می باشم؛ در تمام آنچه که از حضرات ائمه معصومین(ع) نقل می کند».
* ترک وطن و واکنش علما
وقتی آیت الله معصومی از نجف خارج شد، قصد داشت برای همیشه در زادگاهش اقامت نماید؛ اما به دنبال مخالفت وی با برخی ناآرامی ها در شهر لار، بعضی از افراد صاحب نام و بانفوذ محلی وی را تهدید کردند و او مجبور به ترک وطن گردید. این عمل واکنش عالمان، روحانیون و مراجع وقت را در پی داشت و از طرف شهید شیخ فضل الله نوری و افراد دیگری، تلگراف هایی در حمایت از آیت الله معصومی صادر شد.
با نظر به این که وی در نجف دارای مقامی علمی و نفوذی معنوی بود و نزد مراجع و فقهای نجف نیز شناخته شده بود، این تلگراف ها عمدتاً در جهت حفظ شخصیت علمی و اخلاقی و پاسداشت جایگاه اجتماعی وی صادر شده، دارای ارزشی تاریخی می باشند. هیچ کدام از این توثیق ها و سفارشات، در حفظ جان آیت الله معصومی موثر واقع نشد و سرانجام او گراش را به قصد نجف ترک کرد.
وی چند سال پس از اقامت در نجف اشرف، در زمان مرجعیت آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی، به کرمانشاه دعوت شد و به دستور آیت الله اصفهانی به آن جا رفت.
* رحلت
آیت الله معصومی در کرمانشاه شروع به تدریس و اقامه جماعت کرد؛ ولی اجل وی را مهلت نداد و در سال ۱۳۴۹ق دارفانی را وداع کرد. در برخی از منابع، تاریخ ارتحال و مدفن او این گونه ثبت شده است: «آقا سید عباس، پس از عمری تدریس و تبلیغ در کرمانشاه، در اردیبهشت ۱۳۰۹ شمسی درگذشت و در گورستان قبر آقا، به خاک سپرده شد».
منبع: گلشن ابرار، ج ۶، با تلخیص و ویراست
