حجت‌الاسلام سیدعطاءالله ارکیان، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تهران، با بیان اینکه بعد از رحلت پیامبر(ص) شرایط خاصی بر مدینه حاکم شد، اظهار داشت: یکی از مشکلات پیش روی اهل‌بیت(علیهم‌السلام) بعد از شهادت رسول‌الله(ص) تشتط اوضاع بود. مادامی که رسول الله در قید حیات بودند، محوریت و فصل الخطاب از آن ایشان بود. یکی به مِهر، و یکی به قهر ایشان را قبول داشتند.

وی ادامه داد: آقا رسول الله(ص) نیز در طول حیات خود، سعی داشتند این محوریت را به اهل خود منتقل کنند. از این رو در هر مناسبت و فرصتی که پیش می‌آمد خلیفه و جانشین بعد خود را معرفی می کردند. اما بعد ایشان، یک نوع تشتط پیدا شد. عده‌ای به خاطر نومسلمان بودن و عده‌ای به خاطر ضعف تمییز اوضاع سیاسی، نتوانستند از آن امتحان سربلند بیرون بیایند و صراط حق را تشخیص دهند. خصوصا که برخی به عمد آب را گِل می‌کردند تا به اهداف خود برسند.

استاد حوزه علمیه تهران، چالش دوم اهل بیت(ع) را حفظ کیان اسلام دانست و افزود: وظیفه امام حفظ اصل اسلام است؛ چه در راس حکومت باشد یا نباشد. زیرا حفظ کیان اسلام برخی مواقع می‌طلبد صبر کنی و در خانه بشینی، بعضی وقت‌ها می‌طلبد قیام کنی و بعضی وقت‌ها می‌طلبد صلح کنی؛  بنا بر این حفظ تمامیت ارضی و جغرافیایی کشور اسلامی از وظایف امام است. خصوصاً آنکه در آن زمان روم و فُرس مسلمین را به عنوان رقیب جدید و جدی خود می‌دیدند.

این کارشناس دینی با بیان اینکه بازگشت اعراب به خصائص ماقبل بعثت، از دیگر چالش‌های اهل بیت(ع) بعد از رحلت پیامبر(ص) بود، یادآور شد: عناد دشمنان دوست نما کم کم آشکار شده و نقاب از چهره برکشیده بودند. و در حالی که رسول اکرم(ص) شعار «إن اکرمکم عندالله أتقاکم» را در جامعه نهادینه کرده بودند اما بعد وفات ایشان، ایمان ظاهری افراد به سرعت رنگ باخت و جنگ قدرت شروع شد. و انصار از ترس اینکه قدرت دست مهاجرین نیفتد سقیفه را تشکیل دادند و مجدداً نزاع قبیله‌های اوس و خزرج زبانه کشید. و این‌ها تنها بخشی از مشکلات و چالش‌های پیش روی اهل‌بیت(ع) بعد از وفات رسول مهر و رحمت بود.

وی به دلایل عدم بیعت مسلمین با حضرت علی(ع) اشاره کرد، و عنوان داشت: شواهد و قرائن نشان می‌دهد عدم بیعت با امیرمؤمنان رگه‌هایی از تعمد، اختیار و آگاهی داشت. و چطور ممکن است که مردم متوجه امتیاز و برتری امیرمؤمنان نشوند؟ با اینکه رسول الله به کرّات  این نکته را متذکر شده بودند.

این محقق حوزوی ادامه داد: این تعمد در عدم بیعت، خود ریشه‌های زیادی دارد. مثلا قوم گرایی یکی از این علل بود، زیرا نمی‌خواستند بنی‌هاشم در راس قدرت باشد. علت دیگر دنیاطلبی مردم بود. و نیز کینه برخی سران قبایل نسبت به عدالت و وجود مقدس امام علی(ع) یکی از اصلی‌ترین عوامل بود.

استاد حوزه علمیه تهران با بیان اینکه غصب فدک یکی دیگر از وقایع تلخ بعد از رحلت پیامبر(ص) بود، اظهار داشت: اهل بیت(علیهم‌السلام) و خصوصاً امیرمؤمنان و فاطمه الزهرا، طالب دنیا و مال نبودند. فدک که سهل است اگر تمام دنیا هم مال اهل‌بیت(علیهم‌السلام) بود، باز خوراکشان نان جو بود و پوشش‌شان صوف. ماجرای فدک جریان ملک و مال نبود بلکه مستمسکی برای افشای ماهیت خلافت خلفای وقت بود.

حجت‌الاسلام ارکیان با اشاره به خطبه فدکیه آن را حاوی پیام‌های مهمی برای مسلمین دانست، و خاطرنشان کرد: پیام اول این خطبه توحید است. و تحليل فشرده و عميقى پيرامون مسأله توحيد، صفات پروردگار، اسماء حسنى و هدف آفرينش دارد.

وی افزود: حضرت در این خطبه تلاش حزب منافقين براى محو اسلام را به خوبی بازگو كرده است و ضمن اتمام حجت با انصار و مهاجرین، سفارشات پیامبر(ص) در روز غدیرخم را به آنان یادآور شد ولی متاسفانه این‌ها نه تنها حضرت را یاری نکردند، بلکه نظاره‌گر ظلم و هتک حرمت پاره تن پیامبر(ص) بودند.

42/313