به گزارش خبرگزاری «حوزه»، مرحوم آیت الله آقا مجتبی تهرانی در گفتاری با موضوع تاثیر زمان براجابت دعا به تبیین تاثیرات ماه مبارک رمضان از منظر روایات پرداخته اند که در این فرصت برش هایی از آن را مرور می کنیم.
ماه مبارک رمضان، ماهی است که عبد کلام ربّش را بازگو می کند؛ یعنی ماهِ تلاوت قرآن است و ماهی است که عبد با ربّ خود سخن می گوید که از آن به دعا تعبیر می کنیم. دعا هم دو نوع مأثور و غیرمأثور دارد كه دارای آداب و شرایطی است. عواملی هستند که بر روی دعا اثر می گذارند. يعني هر چند كه دعا خودش کاربرد دارد ولی عواملی هستند که در سه رابطه بر روی دعا اثر می گذارند؛ اوّل تشدید مقتضی، دوم به فعلیت رساندن مقتضی، سوم تسریع در اجابت. اموری که در این سه رابطه بر روی دعا اثر می گذارد،یک بخش از آنها «اعمال» هستند، يك دسته «زمان ها» هستند و يك دسته هم «حالات» هستند.
یکی از زمان هایی که در اين سه رابطه بر روی دعا اثر می گذارد، ماه مبارک رمضان است. یعنی این ماه و این زمان، روی اجابت دعا اثر می گذارد. ما در روایات بسیار این معنا را داریم که این زمان بر دعا مؤثّر است. مثلاً در روایتی از پیغمبر اکرم(صلّی الله علیه وآله وسلّم) آمده است كه حضرت فرمودند: «ذِكْرُ اللهِ فِي رَمَضَانَ مَغْفُورٌ لَهُ وَ سَائِلُ اللهِ فِيهِ لَايَخِيبُ»[1]. به يادآورنده خدا در اين ماه آمرزيده است و سؤال كننده در این ماه، محروم نمی شود.
دریک روایت دیگر آمده است که پيغمبر اكرم(صلّی الله علیه وآله وسلّم) فرمودند: «یَقُولُ اللهُ تَبارَکَ وَ تَعالَی فِی کُلِّ لَیْلَۀٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ ثَلاثَ مَرَّاتٍ، هَلْ مِنْ سَائِلٍ فَأعْطِیَهُ سُؤْلهُ هَلْ مِنْ تَائِبٍ فَأتُوبَ عَلَیْهِ هَلْ مِنْ مُسْتَغْفِرٍ فَأغْفِرَ لَهُ»[2]. خداوند در هر شب از ماه مبارک رمضان سه مرتبه این جملات را می فرماید: آیا درخواست کننده ای هست، تا من درخواستش را به او عطا کنم؟ آیا کسی هست که توبه کند، تا من توبه او را بپذیرم؟ آیا کسی هست که از من طلب آمرزش کند، تا من او را بیامرزم؟
در ماه رمضان همه درب ها باز است و دربانی وجود ندارد
ما در روایات متعدد داریم که از ناحیه خداوند تمام درب های عِلوی و سماوی باز است و حتی در روایتی چنين آمده است كه در این ماه خداوند، دربانی برای خودش قرار نداده است. همه درب ها باز است و دربانی ندارد. «أتَاکُمْ رَمَضانُ شَهْرٌ مُبارَکٌ، فَرَضَ اللهُ عَلیْکُمْ صِیَامَهُ تُفْتَحُ فِیهِ أبْوَابَ السَّمَاءِ»[3]. ماه رمضان به سوي شما آمده است و ماهي پر بركت است كه خداوند روزه آن را بر شما واجب گردانيده و درب هاي آسمان در آن باز شده است.
ماه مبارک رمضان ماهي است که خودش بر روی دعای عبد اثر می گذارد و در این ماه هم، شب های قدر وجود دارد كه در آنها به طور خاص و ويژه اين تاثيرگذاري تشديد مي شود. به اين معنا كه اثر گذاري آن ها بر روي دعا خيلي زياد است؛ به نحوي که هیچ یک از زمان های سال، این اثر را بر روي «اجابت دعا» ندارد[4].
از مجموعه روايات راجع به شب قدر كه من به آنها مراجعه كرده ام، اين به دست می آید كه شب های قدر، شب هايي هستند که در آن ارزاق و عمرها و سایر امورِ خیر و شرّ سال آینده تقدیر می شود. شبي است كه در هر سال، قرآن بر قلب مقدّس ولیّ الله الأعظم نازل مي شود. شبی است که عبادت در آن، بهتر از عبادت هزار ماه است[5]. شبی است که فرشتگان نازل شده و پراكنده مي شوند؛ به مجالس مؤمنین مي روند ـ که امیدواریم إن شاءالله این مجالس ما هم محفوف به این فرشتگان باشدـ و بر آن ها سلام می کنند؛ يعني به آن ها و دعاهایشان تا طلوع فجر ایمنی می بخشند.
ثواب هر سجده و یک رکعت نمازدر شب قدر
شبی است که درب های آسمان ها در آن شب باز است و بر روی هیچ کس بسته نیست که من هم روایات آن را خوانده ام. شبی است که هر سجده در آن، اثرش این است که درختی در بهشت برای سجده کننده غَرس می شود. شبی است که هر رکعت نماز در آن شب، موجب می شود خانه ای در بهشت از یاقوت و زبرجد و لُؤلُؤ براي آن شخصي كه نماز خوانده است، تهیه شود. به ازاي هر آیه ای که تلاوت مي شود، تاجی از تاج های بهشتی به قاري آن داده می شود. شبی است که هر تسبیح براي گوينده اش پرنده و طائری در بهشت می شود. شبی است که هر چه در آن برای سال آینده تقدیر شود، تبدیل نمی شود مگر به مشیت حق تعالی. شبی است که دعای احدی در آن شب رد نمی شود[6].
پی نوشت :
[1] . كنز العماال، ج 8 ، ص 464.
[2] . بحارالانوار، ج 93، ص 337.
[3] . جامع الاصول،ج 9، ص258.
[4] . و البته اثر اين شب ها، تنها بر روي دعا نيست.
[5] . توجه داشته باشيد كه اينها همه برگرفته از آيات و روايات ما است.
[6] . البته چند استثنا هم دارد؛ كسي كه عاقّ والدين است، قاطع رحم است، شارب خمر است يا عداوت و كينه مؤمني را در دل دارد، دعايش مستجاب نمي شود.
پایگاه اطلاه رسانی آیت الله آقا مجتبی تهرانی
