خبرگزاری حوزه – تبریز:

از کوچه های قدیمی و تنگ و باریک منطقه «راسته کوچه» تبریز که عبور می کنی، به کوچه باریکتر می رسی که انتهای آن بن بست است؛ تابلویی روی دیوار نگاهت را به خود جلب می کند: «موسسه علمی فرهنگی زنده یاد حضرت آیت الله بنی فضل(ره)» و تصویری از ایشان که روی تابلو حک شده است.

یک خانه قدیمی آجری با در کوچک و شاخه های درخت انگور که از بالای آن به بیرون آویزان شده؛ حیاط باصفایی دارد و درختی بزرگ با میوه های رسیده اش آن سوی حیاط؛ گوشه سمت راست حیاط، چند پله به طبقه زیرزمین می رسد که به عنوان دفتر موسسه علمی فرهنگی آیت الله بنی فضل(ره) استفاده می شود.

تصاویری از مرحوم آیت الله بنی فضل بر روی در و دیوار این خانه نصب شده، هر چند دیوارهای این خانه قدیمی بازسازی شده اما هنوز صفا و سادگی از آن می بارد.

آیت الله بنی فضل(ره) حدود ۲۰ سال از عمرشان را در این خانه سپری کرده اند، ایامی از سال که از قم به شهر تبریز مراجعت می کردند، این خانه، مأمن ایشان بود.

با حجت الاسلام والمسلمین حمید بنی فضل فرزند آیت الله مرتضی بنی فضل(ره) و رئیس این موسسه به گفتگو می نشینیم تا از این خانه برایمان بگویند و از فعالیت های موسسه که چندسالی می شود به نام این عالم فقید تبریزی راه اندازی شده است.

نماد ساده زیستی روحانیت

رئیس موسسه علمی فرهنگی آیت الله بنی فضل(ره) با اشاره به پیشینه منزل قدیمی ایشان در تبریز می گوید: حضرت آیت الله بنی فضل(ره) وقتی در برخی ایام سال مثل فصل تابستان یا ماه مبارک رمضان که به شهر تبریز سفر می کردند، در این بیت سکونت داشتند. در واقع این بیت به عنوان نماد ساده زیستی روحانیت مطرح است و سادگی این خانه بسیاری از ویژگی های زندگانی شان را نشان می دهد.

وی می افزاید: ایشان هم مجتهد بودند و از لحاظ علمی در بالاترین درجه قرار داشتند، حتی مرجعیت نیز داشتند اما رساله ای ننوشتند، از لحاظ سیاسی نیز نماینده امام خمینی(ره) در دو استان آذربایجان بودند با اینکه آیت الله شهید مدنی و شهید قاضی طباطبایی(ره) نیز در قید حیات بودند، ایشان همچنین کسوت نمایندگی مجلس خبرگان رهبری را نیز بر عهده داشتند.

حجت الاسلام والمسلمین بنی فضل ادامه می دهد: زندگی و عمر پربرکت آیت الله بنی فضل را می توان در این جمله خلاصه کرد: زندگانی و حال ایشان قبل و بعد از انقلاب چه از لحاظ معیشت و چه از لحاظ موضع گیری سیاسی تفاوتی نکرد، ایشان قبل از سال 1342 وفادار امام خمینی(ره) بود و بعد از انقلاب نیز اینگونه باقی ماند.

رئیس موسسه علمی فرهنگی آیت الله بنی فضل(ره) به پیام رهبر انقلاب به مناسبت رحلت ایشان اشاره کرده و تصریح می کند: رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی که به مناسبت رحلت ایشان صادر کردند با این عنوان از ایشان یاد کردند: «اولین پیوستگان به نهضت عظیم امام راحل»؛ بخشی از متن پیام رهبر انقلاب به این شرح است: «... آن عالم روشن‌بين از جمله‌ اولين پيوستگان به نهضت عظيم امام راحل و از وفاداران صميمی انقلاب و نظام جمهوری اسلامی بودند و خدمات علمی و اجتماعی ايشان در همه‌ اين دوران در نزد خدای متعال مأجور و مشكور است. انشاءالله.»

وی می گوید: همچنین در پیام جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که در سالگرد رحلت ایشان صادر شده از آیت الله بنی فضل با عناوین «عالمی فاضل، فاضلي جامع و فقیهی کامل» یاد شده است.

تبدیل خانه آیت الله بنی فضل به مرکز فرهنگی

وی در پاسخ به این سوال که چه اقدامی در جهت تبدیل خانه ایشان به یک موزه یا مرکز فرهنگی صورت گرفته است،‌عنوان می کند: شورای اسلامی شهر تبریز در سال ۱۳۸۷ و یک سال بعد از رحلت آیت الله بنی فضل(ره) تصویب کرد که بیت ایشان در تبریز تملک شده و به یک بنیاد یا مجموعه حفظ آثار ایشان و مرکز فعالیت های فرهنگی تبدیل شود که در سال 1390 با همراهی برخی از شاگردان ایشان، موسسه علمی فرهنگی آیت الله بنی فضل(ره) پایه گذاری شد و یک سال بعد از آن به صورت رسمی آغاز به کار کرد.

انتشار کتاب مدارک تحریرالوسیله

حجت الاسلام والمسلمین بنی فضل در ادامه از انتشار کتاب آی الله بنی فضل خبر می دهد و تصریح می کند: آثار آیت الله بنی فضل(ره) در پنج جلد با عنوان «مدارک تحریرالوسیله حضرت امام خمینی(ره)» بر پایه مبانی فقهی و اصولی امام خمینی(ره) در تحریرالوسیله به همت بنیاد حفظ و نشر آثار امام خمینی(ره) در سال ۱۳۸۱ منتشر شد؛ سه جلد با موضوع نماز، یک جلد با موضوع روزه و یک جلد نیز با موضوع خمس و زکات.

وی می افزاید: ایشان هشت سال از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی(ره) بودند و به مبانی ایشان آشنایی کامل داشتند.

ضرورت حمایت برای انتشار آثار آیت الله بنی فضل(ره)

رئیس موسسه علمی فرهنگی آیت الله بنی فضل(ره) همچنین با بیان اینکه کتاب «مدارک القضاء» آیت الله بنی فضل(ره) نیز آماده جاپ است، اظهار می دارد: اما به علت عدم تامین هزینه مالی منتشر نشده است، با توجه به اینکه این کتاب به زبان عربی و مربوط به حقوق و قضاء و قضاوت است، تصمیم گرفته شد که به زبان فارسی ترجمه شود تا مورد استفاده عموم نیز قرار بگیرد. ترجمه این کتاب سال گذشته به اتمام رسید که آماده انتشار است که امیدواریم دستگاه ها و  نهادهای مرتبط با حمایت از چاپ این کتاب، ما را یاری کنند.

وی با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب فرمودند: «در صورت توان برای چاپ کتاب ‌های خوب هزینه کنید و آن را به حساب "صدقه جاریه" بگذارید.»،تاکید می کند: صدقات چاپ و هدیه کتاب باید احیا شود، در گذشته شاهد بودیم که افراد کتاب صدقه می دادند و یا کتاب هایی را تهیه و به طلاب می دادند و نذر کتاب می کردند و یا حامی چاپ کتاب می شدند و این سنت حسنه باید احیا شود.

جمع آوری تاریخ شفاهی آیت الله بنی فضل(ره)

وی از جمع آوری خاطرات شفاهی آیت الله بنی فضل خبر داده و یادآوری می کند: دست نوشته های بسیاری از آیت الله بنی فضل(ره) به یادگار مانده که حاوی سخنرانی های ایشان در مسجد طفلان مسلم(ع) شهر مقدس قم و مسجد مقبره تبریز، نامه نگاری های محرمانه قبل از انقلاب با بسیاری از بزرگان، اجازه نامه علما و ائمه جمعه از ایشان و ... که جمع آوری شده است و می تواند به عنوان یک مجموعه مکتوب به چاپ برسد.

فرزند آیت الله بنی فضل(ره) می افزاید: البته بخش عظیمی از ناگفته ها درباره آیت الله بنی فضل(ره) مربوط به بخش تاریخ و خاطرات شفاهی درباره ایشان است که می تواند حاوی یک مجموعه عظیمی باشد که در حال جمع آوری آن هستیم.

حجت الاسلام والمسلمین بنی فضل عنوان می کند: جمع آوری و انتشار تاریخ شفاهی علما و بزرگان یک ضرورت است چرا که یک روش عملی برای طلاب و حوزویان و سیره و روشی برای برخورد با مردم است که می تواند هم مورد الگوی حوزویان و طلاب و هم مردم قرار بگیرد.

غفلت مسئولان از پایگاه فرهنگی تبریز ۲۰۱۸

رئیس موسسه علمی فرهنگی آیت الله بنی فضل(ره) در بخش دیگری از سخنان خود با انتقاد از عدم توجه کافی مسئولان به مفاخر معاصر شیعه تصریح می کند: این روزها شاهد مانور بر روی رخداد «تبریز ۲۰۱۸» هستیم و مطرح کردن تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری جهان اسلام و به دنبال آن اقدامات متعدد و متنوع فرهنگی هنری انجام شده که هر کدام در جای خود لازم الاجراست؛ اما پایه های فرهنگی این شهر که افتخار نه تنها آذربایجان بلکه ایران و جهان تشیع است، در طرح ها و بودجه های فرهنگی مورد غفلت واقع شده و آن توجه به علما و بزرگانی دینی دیار آذربایجان از جمله آیت الله بنی فضل که از مفاخر معاصر است.

خدمات و سوابق علمی و مبارزاتی آیت الله بنی فضل(ره)

گفتنی است، آيت الله مرتضی بنی فضل در سال ۱۳۱۲ شمسي در خانواده‌ ای مذهبی در شهر تبريز متولد شد، ايشان دروس اوليه حوزوی را در مدرسه طالبيه تبريز سپری و سپس برای تکميل تحصيلات خود به حوزه علميه قم عزيمت نمود و مدت هشت سال از محضر حضرت امام خمينی(ره) و پس از تبعيد معظم له از ايران از درس آيات عظام گلپايگانی و اراکی کسب فيض نمود.

اين عالم رباني در دوران تدريس خود نيز موفق به تدريس ۱۵ سال خارج فقه و اصول گرديده بودند؛ آيت الله مرتضي بني فضل در مبارزات عليه رژيم ستم شاهي حضوري جدی و فعال داشتند و در دوران بعد از پيروزی انقلاب اسلامی به عنوان نماينده مردم آذربايجان شرقی در مجلس خبرگان رهبری فعالیت کردند.

گزارش: بیت اله احمدی