به گزارش خبرگزاری حوزه، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، نهادها و سازمانهایی مختلفی چون حوزه، وزارت ارشاد، صدا وسیما و... برای ارائه و نشر معارف دینی وارد میدان شده اند تا هر کدام به توان خود بتوانند عهده دار مباحث دینی و فرهنگی و نشر درست و به موقع آن در جامعه باشند، در این رابطه یکی از آن شبکه های معارفی که توانسته در پیش برد اهداف و برنامه انقلاب نقش مهمی ایفاء کند، «رادیو سراسری معارف» است که در بهمن ماه سال ۷۷ در سالروز  ولادت با سعادت حضرت فاطمه معصومه (س) در قم راه اندازی شده است، خبرنگار خبرگزاری حوزه، در ارتباط با فعالیت این رادیو گفت و گویی  با مسعود کاویانی، مدیر رادیو معارف انجام داده است که می خوانید:

لطفا بفرمائید رادیو معارف در چه سالی و با چه اهداف و برنامه هایی راه اندازی شده است؟

این رادیو در بهمن ماه سال ۷۷ و با هدف پاسخ گویی به نیازهای معرفتی و دینی مخاطبان در حوزه احکام، اعتقاد و اخلاق مخاطبان، تبیین، تحلیل و توصیف گفتمان های انقلاب و ارتقاء معرفت دینی، ترویج رفتار مؤمنانه و زندگی دینی در قم شهر کریمه حضرت فاطمه معصومه(س) راه اندازی شده است و برای پاسخ گویی به نیازهای مخاطبان سعی کرده برنامه های مختلف از گذشته تا کنون ارائه کند و برای همه مسائل و هجمه ها آرایش خاص رسانه ای داشته باشد.

رادیو معارف در چهار گروه قرآن و اهل بیت(ع)، فقه و اندیشه، فرهنگ و جامعه و خبر و اطلاع رسانی، اقدام به برنامه سازی می کند و تمام موضوعات براساس مأموریت های این چهار گروه در شورای طرح و برنامه، طراحی و هر گروهی عهده دار بخشی از برنامه های رادیو است.

این برنامه ها در حوزه قرآنی، سبک زندگی اسلامی، فقه، تاریخ و سیره و سیاسی با توجه به موضوعاتی که پیش می آید، به صورت متنوع تولید می شود. مثلا در حوزه شبهات و هجمه ها، قرآن و تفسیر، اعتقاد، سعی شده با تولید برنامه های چون «پرسمان» و با استفاده از کارشناسان خبره همان موضوع به سوالات قرآنی و تفسیری و... مخاطبین پاسخ دهد.

 این رادیو از اشکالات و پرسش هایی که در حوزه سیاسی، انقلاب و حکومت دینی، مردم سالاری دینی و ولایت فقیه مطرح می شود در غفلت نبوده و در این رابطه هم کارشناسی تعیین و سعی کرده در روزهای پنجشنبه هر هفته پاسخ گوی مخاطبین به سوالات سیاسی آنها از طریق پرسمان باشد.

زمزم احکام که عهده دار پاسخ گویی به استفتائات و سوالات دینی مردم است دیگر برنامه ای است که از این رادیو پخش می شود و فرصت خوبی برای مردم است تا سوالات خود را مطرح کنند. پاسخ گویی این سوالات هم یا به وسیله خود مراجع عظام تقلید و یا نمایندگان شان انجام می شود.

حوزه اخلاق با عنوان «مکارم خوبان» از دیگر برنامه های معارفی است در این بخش سعی شده مباحث اخلاقی آیات ناصری، مرحوم مشکینی،   شهید دستغیب، حائری شیرازی و... برای مخاطبین پخش شود.

مسئولین این رادیو از آسیب های اجتماعی جامعه به خوبی آگاهی داشته و سعی شده برنامه «رو به راه» با نگاه به آسیب های اجتماعی و با همکاری قوه قضاییه تولید و در روزهای شنبه تا دوشنبه از ساعت ۹.۳۰ تا ۱۱ از رادیو معارف پخش می شود، پرسمان تاریخی، خانواده و تربیت، برنامه «سلام زندگی با رویکرد معرفی خانواده تراز اسلامی به جامعه» و در بخش رفتار دینی و مؤمنانه برنامه عصر گاهی با رویکرد «رنگ خدا با بهره گیری از صحیفه سجادیه و نهج البلاغه در موضوعات مختلف با نگاه به زندگی رنگ خدایی» از جمله برنامه هایی است که از رادیو معارف پخش می شود. در این برنامه سعی شده کارشناسان توانمند پاسخ گویی سوالات تربیتی، خانوادگی با بهره گیری ازآموزه های دینی باشند. در همه برنامه ها مسئله معرفت افزایی و دینی مخاطب مورد توجه بوده است و با همین عنوان برنامه ها تولید می شده و می شود.

این برنامه ها به چند زبان و بر روی چه موجی قابل دریافت است؟

برنامه به صورت فارسی در ایران روی موج fm ۹۶ و فرکانس am۱۰۷۱  و از طریق اپلیکشن «ایران صدا» بر روی گوشی و سایت رادیو معارف هم قابل دریافت است و چون این رادیو در بستر اینترنت هم پخش می شود، قابل دریافت برای مخاطبین خارجی هم است و می توانند شنونده برنامه های رادیو معارفی باشند.

استقبال از برنامه های معارفی به چه صورتی است و چه سنینی وقت شان را به رادیو اختصاص می دهند؟

مخاطبین رادیو معارف ۱۵ سال به بالا هستند، ولی این گونه نیست که رادیو معارف به فکر کودکان، نوجوانان و جوانان نباشد در همین رابطه سعی شده برنامه هایی مانند پرسمان با نگاه به مسائل تربیتی کودکان با عنوان «سلام زندگی» از این رادیو پخش شود.

جنس مخاطبین این رادیو سنتی و عام می باشند و سعی شد طوری برنامه ریزی شود که همه برنامه ها قابل استفاده برای همه نوع مخاطب باشد و حتی برای استفاده بهتر ساعات تخصصی برای مخاطب خاص، نیمه تخصصی و عمومی طراحی شده که از جمله برنامه خانواده، و برنامه صبح گاهی با رودیکرد حدیث پایه، «برکرانه نور» با رویکرد تفسیری حضرت آیت الله جوادی است.

ارتباط رادیو معارف با حوزه  علمیه، مراجع، علما و مراکز علمی حوزه چگونه بوده است؟

از جمله اهداف راه اندازی رادیو معارف در قم، استفاده از ظرفیت علمی مراجع، علما، مراکز علمی و پژوهشی حوزوی است، این ظرفیت سرمایه و پشتوانه رادیو معارف به شمار می روند و استفاده و ارتباط با حوزه علمیه و مراکز علمی آن کاربردی است. معتقدیم برنامه های رادیو معارف باید مستند، قوی و متقن باشد و برای همین، داشتن ارتباط قوی از راهبردهای اساسی رادیو و سعی شده ارتباط با حوزه علمیه اصفهان و مشهد که تا کنون به دلیل طولانی بودن مسافت و وجود مشکلاتی، از ظرفیت علمی این دو حوزه غفلت شده بود برقرار و توسعه داده و به صورت تخصصی نیز در مسائل خاص فعالیت پی گیری شود.

رهبر انقلاب به مسئولین رادیو معارف در ارتباط با استفاده از کارشناسان و تولید برنامه ها چه توصیه هایی کرده اند؟

توصیه رهبر انقلاب به رادیو معارف این است که کارها و برنامه های این رادیو درجه یک و خاص باشد، برای همین سعی شده در حوزه های مختلف از کارشناسان خبره مانند بحث تفسیری حضرت آیت الله جوادی آملی، استاد قرائتی، آیت الله خاتمی، حجت الاسلام والمسلمین ملکی، در حوزه تاریخ حجج الاسلام والمسلمین پیشوایی، جباری، در حوزه تربیتی، تراشیون، در حوزه سیاسی، لک زایی، در حوزه مهدویت از کارشناسی استاد طبسی بهره گرفته شود.

ارتباط حوزه با کارشناسان این رادیو را چگونه ارزیابی می کنید؟

تلاش کردیم هر ساله به مناسبت سالگرد تأسیس این رادیو، دیدارهایی با کارشناسان این رادیو با هدف بهره وری از نظرات و راهنمایی این اساتید و برای رشد و بهتر فعالیت ها داشته باشیم، تا کنون این کارها صورت گرفته و از این به بعد هم این گونه خواهد بود.

در چه زمینه هایی خلأ و چالش وجود دارد و نقش حوزه در این موضوعات چگونه می تواند باشد؟

در بحث موضوع و انتخاب سوژه به دلیل وجود معارف غنی اهل بیت(ع) هیچ مشکلی نیست، اما بیشتر مشکلات و خلأها و دغدغه ها در نوع ارائه، کیفی بخشی و برنامه سازی هنرمندانه همراه با دوری از خام فروشی، استفاده از ساختار نوین و توجه به برگزاری کرسی های آزاد اندیشی و منازعات علمی از سوی مراکز علمی و پخش آن از سوی رادیو معارف است که سعی شده این نقائص در این موارد مطرح شده برطرف شود، اما با این حال دغدغه ها وجود دارد.

سیاست گذاری رادیو معارف درباره برنامه ها و پاسخ به شبهات از سوی کارشناسان مدعو چگونه می باشد؟

مسئله مهم در این رابطه چگونه گفتن، علمی گفتن، مستند صحبت کردن است؛   چرا که معتقدیم اعتبار و ارزش رادیو معارف بعد از ۲۲ سال به وجود جایگاه، تعریف و رضایت مندی امام خامنه ای و دیگر بزرگان حوزه است و این ارزش به این راحتی بدست نیامده که به سادگی از بین برود و برای همین تلاش است از کارشناسان خبره در موضوعات مختلف بهره گرفته شود و مباحثی که از این رادیو پخش می شود مستند، دقیق و قوی باشد. اگر کارشناسی به هر دلیلی در هر حوزه ای ضعیف باشد، از دستور العمل های جایگزین رادیو بهره گرفته می شود و در حوزه بهره گیری از فلان کارشناس در فلان موضوع تجدید نظر خواهد شد.

چه افرادی هر روز برنامه های شما را گوش می دهند؟

چون مخاطبین این رادیو افرادی  هستند که با قصد و نیت فرکانس این رادیو را برای شنیدن انتخاب می کنند، ما به این افراد می گوئیم مشتری هر روزه؛ افراد که گذری نیستند که یک روز فرکانس رادیو معارف را برای شنیدن انتخاب و روز دیگر انتخاب نکنند، دائمی هستند. این مخاطبان با دقت و حساسیت زیاد رادیو معارف را انتخاب می کنند.

آیا پاسخ های کارشناسان برنامه مورد رضایت مخاطبین است؟

معلم، دبیر، استاد دانشگاه و مسئولین، بازاری، مغازه دار وحتی راننده تاکسی مخاطب هر روزه ما هستند و اگر احساس کنند، فلان کارشناس در فلان مسئله، متقن ودقیق صحبت نمی کند، به روابط عمومی این رادیو متذکر می شوند. مثلا موضوع جمعیت یکی از مسائل حساس جامعه است. سال گذشته و امسال به این بحث پرداخته شده است. در این رابطه بعضی به زیاد شدن فرزند ایراداتی وارد می کنند و چالش هایی به پاسخ های ارائه شده از سوی کارشناسان داشته اند و مورد قبول شان نبوده است.

در بعضی از موضوعات سیاسی وقتی کارشناسی دعوت و پاسخ هایی می دهد، هم ممکن است مخاطب اقناع نشود و به ما هم متذکر می شوند.

آیا مخاطبین نقد و ایراداتی به پاسخ ها داشته اند؟

بر این باوریم که پاسخ ها متقن و دقیق و براساس شرایط روز است؛ اما بعضی از اشکالات مربوط به عملکرد کارگزاران نظام است. مسئله این است که اتفاقاتی که در بیرون از رسانه می افتد، مخاطب را گرفتار دوگانگی کرده است. پاسخ ها دقیق و مستند و علمی است، ولی چون در حوزه عمل از سوی مسئولین اتفاق نیفتاده، باعث ناراحتی و اعتراض هایی از سویی برای مردم شده است.

کارشناسان رادیو تنها حوزوی  هستند و یا از دانشگاهیان نیز می باشند؟

عمده کارشناسان ما حوزوی هستند، ولی دارای تحصیلات دانشگاهی می باشند و صرفا فقط تحصیلات دانشگاهی کم است.

در بحث پاسخ گویی و دعوت از کارشناسان، ازسیاست خاصی پیروی می شود؟

رادیو معارف چون نگاه تخصصی به موضوعات دارد و در عین حال از جایگاه والا و با ارزشی برخوردار و سیاست هایی هم برای آن تعریف شده است، هیچ گاه از سیاست های خود مانند بحث ولایت، نظام جمهوری اسلامی جایگاه ولایت فقیه کوتاه نخواهد آمد و برای همین سعی شده براساس سیاست های خاصی کارشناس تعیین شود.

برای بازاریان و کسبه هم برنامه ای دارید؟

بخش عمده شنوندگان راننده تاکسی، بین شهری، مغازه دار و بازاری می باشند که در این رابطه می توان به برنامه زمزم احکام به بخش استفتائات در مورد فقه بازار اشاره کرد و برای مخاطب عمومی هم مهمترین برنامه به رنگ خدا، مهربان باشیم  و... و. که باهدف معرفت افزایی و رفتار مؤمنانه پخش می شود.

ابراز رضایت مندی مردم از رادیو معارف چگونه می باشد؟

برای مخاطب بسیار ارزش قائل هستیم و دلیل آن این است یکی از شبکه های که هر هفته دیدگاه و نظرات مخاطبین را جمع آوری می کند و در شورای طرح و برنامه این نظرات مورد بحث و بررسی و مورد استفاده قرار می دهد رادیو معارف است. رضایت مندی مخاطبین از این رادیو ۹۸ درصدی است و پیشنهادهایی حتی برای استفاده از کارشناسان می دهند و نقد شان هم سازنده است. شنونده های رادیو معارف به این رادیو تعصب خاص دارند واگر مشکلی در پاسخ کارشناسی پیش بیاید و از جوابش قانع نشوند، از طریق تلفن و پیامک سریعا به این رادیو تذکر می  دهند.

با توجه به مدیریت جدید و حساس بودن فضای مجازی چه چشم انداز و افقی برای آینده رادیو معارف در بحث برنامه سازی ترسیم می کنید؟

یکی از مباحثی که باید بدان توجه شود، فضای مجازی است. غنی ترین آرشیو معارفی و گنجینه صوتی دینی در سطح جهان از آن رادیو معارف می باشد که قابلیت آماده سازی و مناسب سازی برای فضای مجازی را دارد و می تواند انقلاب جدی در این رابطه ایجاد کند. ولی به لحاظ بودجه نیاز به کار جدی دارد.

رادیو معارف کلا «قال الباقر علیه السلام» و «قال الصادق علیه السلام» است ولی باید با هنرمندی از این منابع استفاده کرد. برنامه های شاخصی تولید شود و به سمت جذب مخاطب پیش رفت. این کار شروع شده ولی کم است.

 سعی شده برنامه ها به سمت شاخصه سازی حرکت کند، در این رابطه برنامه فقه پویا قرار دارد. بعضی می گویند فقه، تنها متکفل برنامه فردی است ولی اعتقاد ما این نیست و برنامه فقه پویا هم که طراحی شده به خوبی توانسته پاسخ گوی این قبیل شبهات و سوالات باشد. در تلاش هستیم با استفاده از مراکز علمی موضوعات مورد نیاز و ابتلاء جامعه را به این برنامه بیاوریم و به تحلیل و بررسی زوایای مختلف آن بپردازیم و بگوییم که فقه پویا است و می تواند پاسخ گویی هر سوال جدیدی باشد.

آیا رادیو نسبت به منویات رهبری در ارتباط با اقتصاد مقاومتی و سیاست گذاری جمیعت دغدغه مند است؟

در بحث اقتصاد، هدف مان ارائه و تبیین بحث اقتصاد مقاومتی براساس نظریه رهبر معظم انقلاب است. در این رابطه سعی شده به ابعاد مختلف اقتصاد مقاومتی مانند بحث تولید،   توزیع، مصرف و استفاده از کالای داخلی برنامه های پرداخته و مشوق و ترغیب کننده اقتصاد مقاومتی و حتی تولید کننده ها باشد. نهایتا خط سیر اقتصاد در این رادیو اقتصاد مقاومتی و درون زا و تبیین این مسئله مهم در جامعه است.

۴۰/۳۱۳

گفت وگو: قربان اسلامی نژاد