به گزارش خبرگزاری حوزه، نشست «شورای تخصصی خانواده» از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار شد و در این نشست آیت‌الله سید منذرحکیم، حجج‌اسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی‌نژاد، حسین بستان، امیر مهاجر میلانی، فرج‌الله هدایت‌نیا و خانم فریبا علاسوند به ارائه نظرات خود پرداختند.
خانم علاسوند به عنوان سخنران نخست با انتقاد از تألیف کتاب‌هایی با محتوای ثابت و یکسان در عرصه خانواده بیان داشت: موازی کاری یعنی مطلبی که قبلا به آن پرداخته شده را دوباره بپردازیم.
وی افزود: متأسفانه بیشتر کتاب‌ها و پژوهش‌هایی که در حوزه خانواده تهیه می‌شود، دارای محتوای یکسانی بوده و در آن شاهد نوآوری نیستیم، به همین دلیل در هیچکدام شاهد طرح مسأله جدید یا حل مسائل نیستیم.
عضو هیأت علمی پژوهشکده زن و خانواده با اشاره به این‌که در تألیف کتاب رویکردهای مختلفی وجود دارد، تصریح کرد: فردی که می‌خواهد در عرصه تألیف و پژوهش وارد شود نخست باید مشخص کند کتابش به چه رویکردی می‌پردازد.
در ادامه این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی‌نژاد، رئیس پژوهشکده زن و خانواده در سخنانی با تصریح این موضوع که پژوهش‌های عرصه خانواده باید دارای انسجام باشد، گفت: باید مشخص شود مثلا اگر گفته می‌شود از نظر هستی شناختی، خانواده وجود دارد یا وجود ندارد، اثرش در کجا معلوم می‌شود.
وی ادامه داد: وقتی گفته می‌شود از نظر شهید صدر خانواده نظام‌مند است، باید مشخص شود بین این آموزه‌های متکثر، چه پیوندی برقرار بوده و ذیل کدام هدف حرکت می‌کند.
رئیس پژوهشکده زن و خانواده تأکید کرد: در پژوهش باید مشخص شود نظام‌مندی همان نظریه سیستم‌هایی است که غربی‌ها می‌گویند یا این‌که یک بحث دیگری است. آیا نظام‌مندی برای رتبه‌ی احکام واقعیه است – احکام واقعیه یک نسبتی بینشان برقرار است – یا همان نظام‌مندی در احکام ظاهریه است؟
حجت‌الاسلام والمسلمین زیبایی‌نژاد با اشاره به این‌که شهید صدر فرزند زمانه هستند، گفت: مرحوم شهید صدر، بحث خانواده را تا کجا پیش بردند؟ گرچه در زمان خودشان از خیلی‌ها جلوتر بودند. ولی ما نباید در زمان شهید صدر بایستیم. بله باید از ایشان استفاده کنیم.
وی اضافه کرد: زمانی که می‌گوییم در اسلام، خانواده مهمترین بنیاد اجتماعی است، به وجود ذهنی خانواده اشاره می‌کنیم؟ به واقعیت‌های موجود اشاره می‌کنیم؟ قدر متیقن از این‌ها را می‌گوییم؟ خانواده آرمانی را می‌گوییم؟.
این استاد حوزه تأکید کرد: زمانی که از آسمان فاصله می‌گیریم و به زمین می‌آییم، می‌بینیم خانواده یک موجودیت دیگری دارد. همیشه خانواده از زمان خودش یک قدم عقب است. یعنی چه؟ یعنی موقعی که موج مدرنیته در حال وارد شدن به جامعه‌ی ما است، خانواده در مقابل موج مدرنیته می‌ایستد و ارزش‌های سنتی را باز تولید می‌کند.
وی یادآور شد: ولی در نسل بعد، بچه‌هایی که در فضای مدرن بزرگ شدند مثل پدر و مادرشان عمل نمی‌کنند. خانواده که تشکیل می‌دهند، موج پست مدرنیته در حال آمدن است که جلوی آن می‌ایستند و می‌خواهند ارزش‌های مدرن را باز تولید کنند.
رئیس پژوهشکده زن و خانواده با اشاره به این‌که در پژوهش‌ها باید مشخص شود که خانواده به عنوان یک گروه بحث می‌شود یا به مثابه یک نهاد، گفت: آن کسی که وجود هستی شناسانه‌ی خانواده را نفی می‌کند، به معنای فلسفی آن نفی می‌کند؟
حجت الاسلام والمسلمین سید منذر حکیم، استاد حوزه علمیه به عنوان سخنران سوم، با بیان این‌که شهید صدر را کسی می‌شناسد که تمامی آثار او را به خوبی دیده باشد، تصریح کرد: خانواده تعاریف گوناگونی دارد و بر اساس هر تعریفی یک روندی طی خواهد شد.
وی ادامه داد: برای برخی از افراد نظام خانواده در حد فقه موروث است و هنوز حرکتی نکرده است. این افراد تنها تشکیل، حقوق و انحلال را در نظر می‌گیرند، در حالی که ابعاد خانواده بسیار فراتر از اینهاست و آیا این نظام را باید کشف کنیم یا بسازیم؟
حجت الاسلام والمسلمین حکیم تأکید کرد: اگر فردی می‌خواهد از منظومه فکری شهید صدر وام بگیرد، باید آثار ایشان را به خوبی مطالعه کرده باشد. شهید صدر تنها در اقتصادنا خلاصه نمی‌شود.
وی عنوان کرد: برای موفقیت در کار پژوهشی نیاز به رعایت سه معیار است؛ ۱. روش شناسی ۲. مبنا شناسی ۳. نگاه جامع. اسلام می‌فرماید: «اکملت لکم دینکم»؛ این اکمال دین در بخش خانواده چگونه است؟ این کمال را باید کجا پیدا کرد و چگونه به آن رسید؟
حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بستان، کارشناس امور خانواده سخنران دیگر نشست بود که ارزش شناختی را در واقع فلسفه ارزش‌ها دانست و اذعان کرد: ارزش شناختی بایدها و نبایدها نیست.
وی افزود: یک موضوع مهم در امر پژوهش، بحث روشمندی است. روش کار چیست؟ تا کار روش‌اش مشخص نباشد، نمی‌توان آن را ارزش گذاری کرد.
کارشناس امور خانواده اضافه کرد: زمانی که می‌خواهیم تبلیغ کنیم و بحث ترویج است، مشکلی ندارد به جمع آوری اطلاعات بپردازیم. ولی به عنوان یک کار پژوهشی، چنین روشی پذیرفتنی نیست.
حجت‌الاسلام والمسلمین فرج‌الله هدایت‌نیا، پژوهشگر حوزوی نیز سخنران دیگر نشست بود که بیان داشت: برخی درباره اصل تشکیل خانواده ایراد داشته و معتقدند این‌که گفته می‌شود ازدواج آرامش می‌آورد، اشتباه است، چون افرادی که ازدواج می‌کنند آرامش مختصرشان را هم از دست دادند.
وی ادامه داد: پژوهش‌های عرصه خانواده باید به گونه‌ای باشد که بتواند پاسخ پرسش‌های این افراد را بدهد. فقط مطالعه و پژوهش درون دینی آن هم برای کسی است که نسبت به تمام آیات و روایات تعبد دارند، مشکل را حل نمی‌کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین هدایت‌نیا، با اشاره به این‌که درباره دیدگاه رایج در مورد منشأ آفرینش زن و مرد و هدف آفرینش اختلاف نظرهای فراوانی وجود دارد، گفت: در پژوهش‌ها باید مطالب مبتلابه و کاربردی طرح شود، وگرنه پرداختن به چنین مباحثی خالی از اشکال نیست.
سخنران پایانی نشست حجت‌الاسلام والمسلمین امیر مهاجر میلانی، استاد حوزه و دانشگاه بود که در سخنانی تأکید کرد: نخستین قدم در امر پژوهش در عرصه خانواده این است که مشخص شود خانواده‌ای که بر آن تأکید می‌شود کدام خانواده است؟ اهدافی که برای خانواده گفته می‌شود، کدام خانواده است.
وی اظهار داشت: برخی پژوهش‌های عرصه خانواده تحت تأثیر عقلانیت خاصی است، به همین دلیل جامع و کامل نیست. مثلا عقلانیت اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم که خانواده‌گرایی بسیار رویکرد جدی تلقی می‌شده و وارد ایران نیز شد را طرح می‌کنند.
