حجت الاسلام و المسلمین محمد ملک‌زاده در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، اظهار داشت: با گذشت چند هفته از شروع مذاکرات وین در خصوص بازگشت آمریکا به برجام، روند فعلی نشان می‌دهد مذاکره کنندگان با رفت و برگشت‌های متوالی به وین در یک دور باطل گرفتار شده و مذاکره را صرفاً برای مذاکره در دستور کار قرار داده‌اند، در حالی که دولت تلاش دارد مذاکرات را موفقیت آمیز نشان داده و آمریکا را توبه کرده و پشیمان معرفی کند.

وی افزود: از سوی دیگر اخبار واصله از سیاستمداران آمریکایی گویای آن است که دولت ایالات متحده آمریکا علاوه بر بیش از پانصد تحریمی که اعلام کرده حاضر به رفع آن نیست، قصد دارد برخی از تحریم های جزئی را نیز به طور موقت به حالت تعلیق درآورد تا در زمان مناسب همان تحریم ها بعلاوه تحریم های دیگر را به بهانه‌های مختلف بازگرداند. از این رو شرکت‌های بزرگ جهانی نیز اعلام کرده‌اند حتی اگر آمریکا به برجام بازگردد ترس از تحریم آمریکا باعث می‌شود تا دیگر آنها به ایران بازنگردند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی همچنین گفت: پرونده هسته‌ای ایران از ابتدا تاکنون، فراز و فرودهای مختلفی را تجربه کرده است. در مرحله نخست، مذاکرات هسته‌ای به ظرفیت ایران و تروئیکای اروپایی متشکل از آلمان، انگلیس و فرانسه انجام شد؛ ایران در این دور از مذاکرات، با در پیش گرفتن استراتژی "اعتمادسازی" ابتدا تلاش کرد اعتماد کامل کشورهای غربی را جلب نماید و لذا به خواسته آنان یعنی تعلیق غنی سازی تن داد.

وی افزود: مذاکرات در این برهه، به انعقاد توافقنامه‌های تهران، بروکسل و پاریس انجامید که به موجب آن ایران پروتکل الحاقی و نیز تعلیق غنی‌سازی اورانیوم را پذیرفت. با وجود اجرای کامل تعهدات توسط ایران کشورهای اروپایی به بهانه این که بدون هماهنگی آمریکا نمی‌توانند به تعهدات خود عمل کنند از عمل به تعهدات خود شانه خالی کردند؛ این عهدشکنی منجر به رفع تعلیق از غنی‌سازی هسته‌ای در واپسین روزهای دولت هشتم شد.

وی بیان داشت: در مرحله دوم، رویکرد مذاکراتی ایران بر استراتژی "غنی‌سازی همراه با اعتمادسازی" استوار شد که در نهایت به توافق‌نامه میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موسوم به "مُدالیته" منجر شد.

حجت الاسلام و المسلمین ملک زاده ادامه داد: در مرحله سوم و با آغاز به کار دولت یازدهم، مذاکره با آمریکا به عنوان کدخدای جهان، در دستور کار قرار گرفت تا شاید دیگربار، با مخالفت آمریکا، مذاکرات به ورطه شکست کشیده نشود. نتیجه این دور از مذاکرات توافقنامه برجام بود که مقرّر می‌کرد ایران سطح فعالیت‌های هسته‌ای خود را کاهش دهد و از دیگر سو، تحریم‌ها علیه ایران لغو و تحریم جدیدی نیز وضع نشود.

وی گفت: با این حال و برخلاف تصورات دولت یازدهم، با وجود ایفای تعهدات برجامی توسط ایران، آمریکا به تصویب تحریم‌های پی‌درپی و خروج از برجام روی آورد و بار دیگر بر همگان به ویژه طرفداران مذاکره با آمریکا آشکار ساخت که به هیچ عهد و پیمانی پایبند نیست، تا آن جا که حتی دولت آقای روحانی که از مدافعان نظریه مذاکره با آمریکا بود را نیز به این جمع‌بندی رساند که دولت آمریکا قابل اعتماد نیست و مذاکره با حاکمان آن کشور دیوانگی است.

عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم یادآور شد: در این مرحله نیز البته دولت آقای روحانی به اشتباه ادراکی دیگری دچار شد؛ زیرا پس از سلب اعتماد از ایالات متحده، با متفاوت‌انگاری اروپا و آمریکا و واقعی تلقی کردن دعوای زرگری آن دو، درصدد آغاز مذاکره با اروپا برآمد و همچنان امیدوار بود که اروپا راه خود را از آمریکا جدا خواهد ساخت و از منافع ایران حمایت خواهد کرد و حتی تا آنجا پیش رفت که بر خلاف تصریح مقام معظم رهبری مبنی بر غیر قابل مذاکره بودن سیاست دفاعی جمهوری اسلامی، یک گپ و گفتگوی موشکی نیز با وزیر امور خارجه فرانسه انجام داد!

وی افزود: اکنون نیز به نظر می‌رسد دولت در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در وین به دنبال توافقی با غرب بر سر پرونده هسته‌ای است؛ توافقی که می‌تواند نتایج ناخوشایندی حتی بدتر از برجام به دنبال داشته باشد.

وی ابراز داشت: در حالی که دولت مُدام از پیشرفت مذاکرات سخن می‌گوید، گزارشات متعدد تصریح می‌کنند که ایالات متحده قصد لغو کامل هیچ‌یک از تحریم‌های بانکی، مالی و انرژی را ندارد و دستورالعمل آمریکا صرفاً توقف موقت این تحریم‌ها است. طبق این گزارشات، آمریکا به هیچ وجه لغو تحریم‌های جمهوری اسلامی ایران را نپذیرفته است از جمله این تحریمها دستورات  اجرایی ۱۲۹۵۹ و  ۱۳۵۹۹ و  ۱۳۸۷۶ و  ۱۳۹۴۹ رئیس جمهور آمریکا و قوانین کاتسا، ISA  و ویزا و قانون میهن پرستی پاتریوت بخش ۳۱۱  و U Turn دلار است.

حجت الاسلام و المسلمین ملک زاده خاطرنشان کرد: همچنین ایالات متحده آمریکا تاکنون هیچ تعهدی هم به عدم تحریم مجدد و یا عدم خروج از برجام نداده است که در این صورت، ایران نه تنها هیچ سود اقتصادی از برجام نخواهد برد بلکه در صورت امضای توافق، زیان بیشتری نیز به ایران تحمیل خواهد شد.

وی افزود: همان گونه که گزارشات متعدد بر این امر صحه نهاده‌اند، قصد آمریکا در مرحله فعلی صرفاً بازگشت به برجام و امکان استفاده از مکانیزم بازگشت تحریم‌های بین‌المللی موسوم به مکانیسم ماشه است، چه آن که در صورت امضای توافق بدون عدم لغو کامل و راستی آزمایی شده تحریم‌ها و پذیرش بازگشت آمریکا به برجام و برخورداری آن از مکانیسم ماشه علاوه بر شرطی شدن اقتصاد ایران، آمریکا خواهد توانست با گروگان گرفتن انتظار تمدید موقت برخی تحریم‌ها، خواسته‌های دیگر خود موسوم به برجام ۲ و ۳ را به ایران تحمیل کند و این فاجعه‌ای است که باید از رخداد آن در این شرایط جلوگیری کرد.