به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام محمد فرقان گوهر از پژوهشگران غیرایرانی المصطفی در نشست علمی «موانع فکری و فرهنگی تحقق وحدت مسلمانان درعصر حاضر» که با همکاری مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی، گروه تاریخ تمدن اسلامی و انجمن دانش پژوهان تاریخ در این مجتمع برگزار شد، با تبیین اهمیت و ضرورت طرح مسئله وحدت با توجه به وضع کنونی جهان اسلام، اظهار کرد: وحدت، مسئله‌ای انسانی، عقلانی و اجتماعی است، نه تعبدی، ایدئولوژیک و فردی. نکته مقابل وحدت، تفرقه و گروه گروه شدن و ستیزهای گروهی است؛ چیزی که امروزه به وضوح در جهان اسلام شاهد هستیم؛ از این رو، لازم است وحدت در سطح کلان مدیریتی و نخبگانی مورد توجه قرار گیرد.

محقق و پژوهشگر تاریخ تمدن اسلامی با اشاره به موانع تحقق وحدت در جهان اسلام، موانع فکری- فرهنگی را به‌عنوان یکی از عوامل مهم برشمرد و افزود: خودحق پنداری انحصارگرایانه، یکی از انواع موانع فکری- فرهنگی به شمار می‌رود؛ این نگاه ستیزه‌های فرقه‌ای به وجود می‌آورد و هر فرقه می‌کوشد در جهان اسلام خود را برترین فرقه جلوه دهد و دیگران را در قعر جهنم به تصویر بکشد. این نگاه بسیاری از بدبینی‌ها را به وجود می‌آورد و تعاملات اجتماعی را به شدت خدشه‌دار می‌سازد.

حجت الاسلام گوهر ادامه داد: برتری جویی و نگاه‌های قومیتی(عرب و عجم) و ملیتی، سبب می‌شود جهان اسلام به واحدهای مجزا، استیلاگر و حتی تجاوزگر تبدیل شود که با دخالت قدرت‌های جهانی، علیه یکدیگر به ستیز ‌برمی‌خیزند.

استاد حوزه علمیه، با بیان اینکه حق باید مستقل از شخصیت‌ها تعریف شود، تصریح کرد: اگر دین حول محور شخصیت‌ها تعریف شود، حتماً نیاز به تقدیس آنها به وجود می‌آید و تلاش می‌شود تطهیر گردند. طیفی دیگر می‌کوشد آنها را برملا سازد، ولی همین مسئله منجر به نزاع می‌گردد. لازم است از کلیت تاریخ عبرت بگیریم و جزئیات را به ویژه اگر حل‌ناشدنی باشد، فقط در حد پژوهش در نظر داشته باشیم و بهانه‌ای برای نزاع نسازیم.

سخنران این نشست علمی خلط میان آموزه‌های اصیل و فرعی را یکی دیگر از آسیب‌های تحقق وحدت دانست و گفت: یکی دیگر از اشتباهات، خلط میان آموزه‌های راهبردی و تاکتیک‌ها و در نتیجه، مقدم شمردن تاکتیک‌ها بر اهداف و مقاصد کلی اسلام است. آنچه موضوعیت دارد، نفرت از ظلم است.

وی، ناهماهنگی و اختلاف میان نهادهای اجرایی و نهادهای دینی را چالش دیگری در این مسیر عنوان کرد و افزود: این چالش پس از سقوط نظام‌های سیاسی- سنتی در جهان اسلام رخ داده است؛ مدارس، علمای دینی و متولیان مذهب راه خود را از نظام اجرایی جدا کردند و از کارهای عملی و مدیریت جامعه و برقراری نظم و امنیت فاصله گرفتند. از سویی نیز وابسته به گروه‌های مردمی و فرقه‌ای خود شدند و بیشتر منفعت‌های گروهی را در نظر گرفتند. هنگامی که در منافع گروهی تضاد به وجود می‌آید، منجر به ایجاد تفرقه می‌شود.

حجت الاسلام گوهر، با بیان اینکه منبر و تریبون‌های فرقه‌ای، یکی از موانع جدی بر سر وحدت جمعی است، بیان کرد: در واقع این تریبون‌ها دروغ پراکنی می‌کنند. این تریبون‌ها باید ترویج آموزه‌های اخلاقی را هدف قرار دهند، برای اصلاح جمعی به کار گرفته شوند و ضابطه‌های اخلاقی، قوانین تربیتی و آموزشی برای آنها در نظر گرفته شود.

محقق و پژوهشگر تاریخ تمدن اسلامی، در بخش دیگری از سخنانش، با اشاره به موانع سیاسی تحقق وحدت، ابراز کرد: سیاست‌های بسیاری از کشورهای اسلامی، بر سر منافع فرقه‌ای و گروهی طراحی شده است و گروه‌های دیگر احساس محرومیت و اجحاف می‌کنند. این سیاست باید تغییر کند و از فرقه‌گرایی و قوم‌گرایی به سمت وحدت اسلامی سوق داده شود. از سوی دیگر، غرب و سیاست‌های استیلاجویانه غربی، یکی از موانع جدی وحدت در جهان اسلام است. به همین دلیل، باید آگاه بود و افکار، اندیشه‌ها و سیاست‌های خود را چنان مدیریت کرد که هیچ استیلاگری نتواند از آن سوءاستفاده کند.

وی، با اشاره به نقش رسانه‌ها در عملیاتی‌سازی وحدت در جهان اسلام، تصریح کرد: لازم است نقش رسانه‌های اجتماعی را در این زمینه جدی بگیریم، زیرا رسانه‌ها افکار را مدیریت می‌کنند. لازم است سواد رسانه‌ای را بالا ببریم و تحت تأثیر قرار نگیریم.

حجت الاسلام گوهر افزود: باید در سطح آکادمیک و حوزوی، نِصابی علمی تشکیل شود که بتواند به کمک ایجاد هماهنگی در جهان اسلام بیاید. لذا ضرورت دارد، کادری تربیت شود که آموزه‌های اسلامی را در سطح کلان چنان نظارت کند که همه پژوهش‌های علمی، پروژه‌های تبلیغی و خطابی به جای تفرقه و کینه پروری، به سمت وحدت سوق یابند.

وی محور تعیین هر گونه نِصابی را قرآن دانست و با تأکید بر بهره‌گیری از احادیث ائمه(ع) در این زمینه، خاطرنشان کرد: رویکردهای کلان جامعه باید عوض شود، نگرش کلی جامعه باید تغییر کند و از ستیزه، به الفت با یکدیگر تبدیل گردد.

استاد حوزه‌علمیه ادامه داد: تنها قرائتی از دین به کار کرامت انسانی می‌آید که گروه‌های اجتماعی، قبایل و شعوب را به یکدیگر نزدیک کند. بر این اساس قرآن کریم بر تعارف و شناخت متقابل تأکید دارد. باید معرفتی پدید آید که منجر به درک یکدیگر و شناختی همدلانه شود، نه برتری جویی، فرقه گرایی و خودحق پنداری جای آن را بگیرد.

حجت الاسلام گوهر بر تعریف سود و زیان مشترک بین مسلمانان جهان تأکید کرد و گفت: نباید هر گروهی برای خود منافعی را تعریف کند که در بسیاری از موارد، با منافع جهان اسلام در تقابل و تضاد باشد. این امر با مفهوم امت واحده سازگاری ندارد.

انتهای پیام ۳۱۳/۱۷