به گزارش گروه ترجمۀ خبرگزاری حوزه، حجتالاسلام محمد یعقوب بشوی، پژوهشگر و مبلّغ پاکستانی، به مناسبت هفته وحدت در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با اشاره به جایگاه امت اسلامی در قرآن کریم اظهار داشت: خداوند مسلمانان را «خیر امت» نامیده است؛ امتی برگزیده که مسئولیت انسانسازی و ساماندهی جامعه را بر عهده دارد. همانگونه که در آیه ۱۱۰ سوره آلعمران آمده است:کُنتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ، تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّه». «شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدیدار شدهاید؛ امر به معروف میکنید و از منکر بازمیدارید و به خدا ایمان دارید». این جایگاه ویژه امت اسلامی نشاندهنده نقش مهم مسلمانان در هدایت جامعه و ترویج ارزشهای الهی است.
وی در تبیین این آیه شریفه گفت: نخستین اصل برای امت اسلامی، ایمان به خداوند و سپس خودسازی است. امت باید از درون ساخته شود و بر پایه تقوا، ایمان و فضیلت بنا گردد تا بتواند مسئولیتهای اجتماعی خود را بهدرستی انجام دهد.
این محقق پاکستانی افزود: دومین وظیفه بزرگ امت اسلامی، اصلاح جامعه است. قرآن کریم بر امر به معروف و نهی از منکر تأکید دارد، زیرا این دو اصل مهم ابزار هدایت جامعه و جلوگیری از انحرافات هستند. به همین دلیل، امت اسلام «خیر امت» نامیده شده است؛ چراکه بار سنگین هدایت انسانها را بر دوش دارد.
شرط دستیابی به جایگاه واقعی امت
حجتالاسلام یعقوب بشوی تأکید کرد: امت اسلامی زمانی شایسته عنوان «بهترین امت» خواهد بود که ایمان به خداوند را با خودسازی و تلاش برای نیکسازی دیگران همراه کند. تنها در این صورت است که میتواند مسیر هدایت را روشن کرده و الگویی برای دیگر ملتها باشد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: پیام اصلی قرآن کریم این است که امت اسلامی با پایبندی به ایمان، تهذیب نفس و اهتمام به اصلاح جامعه، جایگاه واقعی خود را باز مییابد و در پرتو این وظایف الهی، به «خیر امت» تبدیل میشود.
این مبلغ پاکستانی در ادامه سخنان خود، به تبیین معنای امت پرداخت و گفت: امت به گروهی گفته میشود که رهبر واحد دارند، هدفی مشترک را دنبال میکنند و در مسیر یک امام حرکت میکنند. چنین گروهی است که شایسته عنوان مقدس «امت» میگردد. به بیان دیگر، امت اسلامی بر اساس اصل وحدت آفریده شده است و هرگونه اختلاف فکری و عملی در حقیقت نوعی سرپیچی از فطرت انسانی به شمار میرود.
پیامدهای اختلاف در امت
وی افزود: اگر امت دچار اختلاف شود، از مقام «خیر امت» سقوط خواهد کرد و در نتیجه از مسیر خودسازی و جامعهسازی باز خواهد ماند. اختلاف، انسان را درگیر خود میکند و او را نسبت به دیگران نیز متزلزل میسازد. چنین انسانی از هدف والای خلقت که همانا توحیدمحوری و جامعهسازی بر اساس ایمان است، بازمیماند.
اتحاد؛ ضامن تعالی امت
حجتالاسلام یعقوب بشوی با تأکید بر ضرورت اتحاد گفت: هنگامی که ایمان جای خود را به کفر بدهد، نیکی با بدی جایگزین شود و زشتیها بهعنوان ارزش پذیرفته شوند، جامعه در مسیر سقوط و انحطاط قرار میگیرد. در چنین فضایی حرکت به سوی کمال متوقف میشود. از همین رو قرآن کریم برای پیشگیری از این خطر، فرمول وحدت را ارائه میدهد.
نسخه قرآنی برای وحدت امت
وی با استناد به آیه ۱۰۳ سوره آلعمران خاطرنشان کرد: خداوند متعال میفرماید: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وَاذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَکُنتُمْ عَلَیٰ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَکُم مِّنْهَا کَذَٰلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ».
این آیه شریفه بهروشنی نشان میدهد که رمز نجات و پیشرفت امت اسلامی، تمسک جمعی به ریسمان الهی و پرهیز از هرگونه تفرقه است.
امت اسلامی باید همواره به یاد داشته باشد که خداوند با نعمت وحدت، دلهای پراکنده آنان را به هم نزدیک ساخته و آنان را از لبه پرتگاه نابودی نجات داده است. پس رمز بقا و تعالی امت اسلامی چیزی جز ایمان، برادری و تمسک به حبلالله نیست.
امتسازی و نقش آن در اقتدار مسلمانان
این محقق پاکستانی در ادامه سخنان خود به تبیین آثار و پیامدهای امتسازی پرداخت و گفت: نتیجه امتسازی، قدرت و حاکمیت امت اسلامی بر جهان است. اگر خدای ناکرده این فرآیند متوقف شود، نه تنها امروز، بلکه نسلهای آینده نیز گرفتار نابودی و ضعف خواهند شد. به همین جهت خداوند متعال سفارش میکند که مسلمانان با «حبلالله» پیوندی استوار داشته باشند و بهطور جدی دستور میدهد که امت اسلامی حول یک مرکز گرد آیند و آن مرکز همان ریسمان الهی است.
وی افزود: قرآن کریم مسلمانان را بهطور جدی از تفرقه و اختلاف بازمیدارد؛ زیرا تفرقه موجب فروپاشی امت و غلبه دشمنان میشود. هنگامی که امت از درون متفرق گردد، دشمنان خارجی بر آن مسلط خواهند شد و عزت و اقتدار مسلمانان از میان خواهد رفت.
شرایط تحقق اتحاد و وحدت
وی با اشاره به شرایط تحقق اتحاد امت اسلامی اظهار داشت: نخستین شرط وحدت، الفت و پیوند دلهاست. دلها باید با یکدیگر مهربان، سرشار از محبت و همراه با همدلی باشند. همانگونه که قرآن میفرماید: «فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ...»؛ این الفت و همدلی، نعمتی الهی است. زمانی که دلها به هم نزدیک شوند، اختلاف در عمل نیز از میان خواهد رفت و دشمنیها جای خود را به محبت خواهد داد.
اخوت ایمانی؛ پیوندی مقدستر از نسب
حجتالاسلام یعقوب بشوی در ادامه گفت: وقتی الفت و همدلی در جامعه اسلامی شکل گیرد، اخوت و برادری ایمانی رواج خواهد یافت و این پیوند بیش از پیش استحکام مییابد. قرآن کریم در سوره حجرات، آیه ۱۰ میفرماید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ»؛ مؤمنان برادر یکدیگرند. این برادری ایمانی پیوندی مقدس است؛ چهبسا پیوندهای خونی گسسته شود، اما اخوت ایمانی قابل گسستن نیست.
اختلاف؛ عاملی برای فروپاشی عزت مسلمانان
وی هشدار داد: اختلاف همان عنصر نامطلوبی است که پیوند ایمانی را سست میکند، انسان را در برابر خداوند نافرمان میسازد و هیبت و عظمت اجتماعی مسلمانان را نابود میگرداند. از همین رو قرآن کریم هشدار میدهد:
«وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ» (انفال، ۴۶).
این آیه شریفه نشان میدهد که نافرمانی و نزاع داخلی، نتیجهای جز سستی، شکست و از دست رفتن عزت مسلمانان نخواهد داشت.
وی در پایان تأکید کرد: امتسازی زمانی ثمر میدهد که مسلمانان حول حبلالله گرد آیند، دلهایشان سرشار از محبت و اخوت گردد و از هرگونه نزاع و تفرقه بپرهیزند. تنها در این صورت است که امت اسلامی میتواند جایگاه حقیقی خود را بازیابد و در مسیر عزت، اقتدار و رهبری جهانی گام بردارد.
پیامدهای خطرناک اختلاف در امت اسلامی
حجتالاسلام محمد یعقوب بشوی در ادامه سخنان خود به تبیین آسیبها و پیامدهای اختلاف پرداخت و گفت: بزرگترین زیان اختلاف، گسستن پیوند با خداوند متعال و خروج از دایره اطاعت الهی است. انسانی که فرمانبردار خدا نباشد، ناخواسته در مسیر پیروی از شیطان قرار خواهد گرفت.
وی افزود: اختلاف تنها یک آسیب فردی نیست، بلکه پیامدهای اجتماعی سنگینی نیز به دنبال دارد. جامعهای که گرفتار اختلاف شود، اندیشه و اراده جمعی آن فلج میگردد و توان برداشتن گامهای بزرگ را از دست میدهد. چنین جامعهای در همه میدانها دچار شکست میشود، روحیه یأس و ناامیدی در میان افراد گسترش مییابد، و برای انجام کوچکترین امور چشم به دست بیگانگان خواهد دوخت. حسادت، کینهورزی، اندیشههای سطحی و ارادههای سست به ویژگیهای غالب آن جامعه تبدیل خواهد شد.
تعبیر قرآنی در مورد پیامد اختلاف
این استاد حوزه با اشاره به بیان قرآن گفت: خداوند در کلام خود از تعبیر عمیق «تَذْهَبَ رِیحُکُمْ» استفاده کرده است؛ عبارتی که میخواهد وجدانهای خفته را بیدار کند، ارادههای مرده را جان بخشد و امتهای سست و پراکنده را به حرکت درآورد.
قرآن کریم برای مقابله با اختلاف، صبر و بردباری را یک سلاح بزرگ معرفی میکند. خداوند نه تنها به صبر فرمان میدهد، بلکه ثمره و نتیجه آن را نیز بیان میفرماید؛ و آن چیزی جز همراهی، حمایت و عنایت الهی نیست.
وی در پایان خاطرنشان کرد: امروز بیش از هر زمان دیگر، امت اسلامی نیازمند کنار گذاشتن اختلافات و زنده کردن فضای وحدت است. تنها در سایه همبستگی، همدلی و اطاعت از خداوند است که مسلمانان میتوانند بار دیگر مصداق «خَیرُ اُمّة» شوند و جایگاه واقعی خود را در جهان بازیابند.
نظر شما