به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه»، انجمن پاکسازی میراث علوم دینی توسط وزارت اوقاف مصر افتتاح شد. دخل و تصرف در متون دینی از مهمترین موضوعات در این مراسم بود که با موافقت ها و مخالفت های علمای مصر همراه بود.

دکتر محمد مختار جمعه وزیر اوقاف مصر در این مراسم تاکید کرد علمای الازهر از جمله دکتر علی جمعه مفتی سابق مصر و دکتر احمد عمر هاشم عضو شورای علمای بزرگ الازهر توان اصلاح کتب تراث را متناسب با زمان دارند.

وی افزود: این اصلاحات باید از داخل و بدون محاسبات علمی و سیاسی و غیره صورت بگیرد.

دکتر احمد علی عجیبه دبیرکل شورای عالی امور اسلامی نیز در جریان مدیریت این انجمن گفت: پاکسازی کتب تراث توسط وزارت اوقاف به معنای تنظیم کتب گذشتگان بدون دستبرد به مطالب وحیانی می باشد.

مفتی سابق: این روش منجر به جمود می شود

از سوی دیگر دکتر علی جمعه مفتی سابق مصر گفت: علمای الازهر کاملا به دور از خشونت آموزش دیده و تربیت شده اند، اما این روش موجود ممکن است گاهی منجر به جمود شود.

 وی افزود: اهل هر زمانی به وظیفه خود در زمان خویش عمل کرده اند و ما نیز نباید به بدگویی آنها بپردازیم، بلکه باید به بررسی روش تفکر آنها بپردازیم؛ چرا که آثار آنها خیره کننده است و تخریب این آثار تخریب امت اسلام را در پی خواهد داشت و از طرفی تعداد کتب تراث ما نیز به میلیون ها کتاب می رسد. دکتر علی جمعه مفتی سابق مصر افزود: تجدید و اصلاح با هم فرق دارند؛ تجدد زمانی لازم است که مقتضیات زمان و مکان و اشخاص و احوال فرق کند.

دکتر علی جمعه افزود: غربی ها هیچ گاه تراث خود را نابود نکرده اند، بلکه آن را حفظ کرده اند و دانشگاه های آنها این تراث را حفظ کرده و علوم خود را بر پایه آن بنا کرده اند. تراث اسلامی مجموعه ای از اخلاق و عبادات و علوم دنیوی است در حالی که علوم غرب از خداوند به دور است و رابطه خود با خداوند را نسبی و بنا به مصلحت می دانند.

وی گفت: به عنوان مثال امام قرطبی بیست جلد کتاب دارد که شامل احادیث غریب است، اما شایسته نیست که این کتاب عظیم او به سبب غریب بودن احادیث آن نابود شود، بلکه این کتاب ها نیازمند تحقیق است نه اینکه آنها را نابود کنیم؛ چرا که یک مجموعه علمی هیچ گاه کتب را نابود نمی کند بلکه آنها را نقد و بررسی می کند.

مفتی سابق مصر افزود: حذف بخش هایی از کتب قدیمی منجر به از بین رفتن اجتهاد ها و روش تفکر گذشتگان و این نیز به نابودی مذاهب فقهی منجر می شود و از سوی دیگر آیندگان نیز ما را به کوتاهی و خیانت در امانت و تحریف تراث متهم می کنند، چون همین کتاب ها هستند که روش فهم گذشتگان را به طلاب جدید منتقل می کنند.

وی افزود: علمای محدث الازهر کتب تراث ما را با نوشتن کتاب هایی به نام مختارات و تهذیب، پاکسازی و تنقیه کرده اند بدون اینکه در این کتاب ها دست ببرند تا بتوانیم به روش صحیح تفکر در تراث خود دست بیابیم و تمدنی را که برای آن تلاش زیادی صورت گرفته حفظ کنیم. انسان های نادانی که بیهوده از کتب تراث ما انتقاد می کنند سخن آنها بی ارزش است. وی در ادامه خاطرنشان کرد که الازهر علما و محدثان بزرگی دارد از جمله شیخ طنطاوی الجوهری که نامزد جایزه نوبل شد و قبل از دریافت این جایزه از دنیا رفت و خیلی ها به علم فراوان ایشان پی نبردند. وی از اعضای الازهر و مردم مصر خواست به تراث خود افتخار کنند و به نقدهای خارج از چهارچوب علمی و آکادمیک توجهی نکنند.

دکتر علی جمعه مفتی سابق مصر تاکید کرد دکتر طه حسین اولین مبتکر واژه تراث است و آنچه را که از گذشتگان به ما رسیده تراث نامید. وی افزود: اهل هر زمانی در همان زمان خود به وظیفه خود عمل کرده اند و امروز ما نباید از آنها بدگویی کنیم بلکه باید به بررسی شیوه تفکر و روش های علمی آنها بپردازیم؛ چرا که آثار آنها خیره کننده است و نابود ساختن این آثار همانند نابود ساختن امت است.

میراث دینی ما در معرض حمله دشمنان است

از سوی دیگر دکتر احمد عمر هاشم عضو شورای علمای بزرگ الازهر گفت: کتب تراث ما در معرض حمله بیرحمانه و مغرضانه دشمنان اسلام با تامین مالی برخی سازمان ها قرار دارند. وی از مسؤولان خواست برای جلوگیری از هجمه غیر عالمانه به دین خدا کاری انجام دهند. دکتر احمد عمر هاشم افزود: برخی دیدگاه ها که از گذشتگان به ما رسیده نیازمند تجدید نظر است و از سویی دست بردن در کتب تراث نیز باید در حواشی آنها باشد نه در متن آنها و در عین حال خواستار حفظ با ارزش ترین تراث جهان شد؛ چرا که این تراث در معرض حمله بیرحمانه دشمنان اسلام و سازمان های مزدور آنها قرار گرفته به گونه ای که برای 5 دقیقه حمله در این زمینه 2000 پوند می گیرند. وی در ادامه از مسؤولان خواست برای جلوگیری از حملات غیرعالمانه و مغرضانه به دین کاری انجام دهند.

دکتر احمد عمر هاشم گفت: در هر حال تراث از اهمیت زیادی برخوردار است و امتی که تراث نداشته باشد امتی بدون هویت است. وی افزود: تراث امت اسلامی موثق ترین تراث است و شایسته نیست که هیچ کس به تراث خود پشت کند و ما نیز نمی توانیم چنین کاری انجام دهیم، اما در عین حال باید به بازنگری آن بپردازیم و آن را از برخی مطالب نامناسب پاکسازی کنیم و این کار نیز اشکالی ندارد.

وی افزود: به عنوان مثال برخی احادیث ضعیف در کتاب احیاء علوم الدین وجود دارد و علما نیز به خاطر اینکه این کتاب را دوست داشته اند با یادگیری آن پرداخته اند. وی در ادامه خواستار کار حساب شده در این زمینه و پرهیز از عجله یا پاک کرده و محو بخشی از تراث شد.

عضو شورای علمای بزرگ الازهرافزود: برخی روات و نویسندگانِ میراث علمی، احادیث ضعیف را در کتب خود جمع کرده و توثیق کرده اند به این امید که شاید بعدها این احادیث از منابع دیگر تقویت شود و بدین ترتیب به احادیث رسول خدا بی توجهی نکرده باشند. وی از انتقاد برخی از این اقدام اظهار تعجب کرد و خاطر نشان کرد که روش علمی اروپا در برابر علم حدیث مسلمانان الکن است؛ چرا که مسلمانان هیچ خبری را جز با تحقیق دقیق نقل نمی کنند.

وی تاکید کرد که سنت کامل کننده و مفسر قرآن است و نمی توان قرآن را بدون سنت فهمید. و البته علمایی مانند امام بخاری و صحابه نیز معصوم نیستند.