به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه»، نماز جمعه این هفته هامبورگ آلمان به امامت حجت الاسلام و المسلمین رمضانی برگزار شد. وی در ادامه مباحث خود در زمینه اسلام شناسی و تبیین ویژگی های حقوق بشر اسلامی به بیان ویژگی های نظام حقوق بشر کامل پرداخت.

حق محوری

حجت الاسلام رمضانی گفت: خداوند حق مطلق است و هر چیزی را بر پایه حق آفریده و در آفرینش آنها حکمتی قرار داده است. برای رسیدن به آن حکمت باید هدف هر موجودی را شناخت و در آن مسیر جهت داد. انسان نیز در این نظام حکیمانه و غایت مند آفریده شده و باید در همین مسیر جهت دهی شده و حرکت کند که مسیری حق و حکیمانه است. بدین منظور باید اوّلاً اهداف خلقت انسان را شناخت و ثانیاً قوانینی که برای وی تدوین می شود باید او را به این هدف که بر پایه حق است برساند.

در نظر گرفتن بعد مادی و معنوی انسان

وی افزود: انسان از دو بعد مادی و معنوی تشکیل شده است و حقیقت انسان بعد معنوی اوست. بنابراین مواد حقوق بشر باید ناظر به مصالح هر دو بعد مادی و معنوی باشد، گرچه مصالح معنوی را باید پایه و اصل قرار داد و مصالح مادّی باید در مسیر رشد ارزش­های انسانی باشد.

3توجّه به دو بعد فردی و اجتماعی انسان

خطیب جمعه هامبورگ گفت: انسان دارای دو جنبه فردی و اجتماعی است و هر کدام دارای حقوقی است که باید با توجه به شأن و جایگاه او به درستی آنها را شناخت و قوانین مناسب این دو جایگاه را تدوین کرد.  البته نباید هر جنبه را فدای دیگری نمود، بلکه باید مسئولیتهای هر دو جنبه را حفظ نمود.

* تنظیم راوبط بشری به شکل صحیح

وی افزود:  از ویژگیهای مهم مواد حقوق بشر این است که در مسیر تصحیح رابطه انسان با خدا، با سایر انسانها، با خود و با محیط زیست تنظیم شود. در حقیقت قوانین جامع مربوط به انسانها، هر آنچه که پیرامون انسان است را نیز مورد توجّه قرار می دهد.

* جامعیت قوانین حقوق بشر

 حجت‌الاسلام والمسلمین رمضانی درباره جامعیت حقوق بشر اسلامی گفت: قانونی که مربوط به انسان است نه تنها باید همه ابعاد وجودی انسان از تن و روح و فردی و اجتماعی را شامل گردد، بلکه باید تمام حقوق انسانی ـ از حق حیات و آزادی گرفته تا حق مالکیت و حق انتخاب ـ را نیز مورد توجّه قرار دهد.

*توجّه به حقّ آفریننده انسان

وی افزود: مناسب و بلکه ضروریست که حق آفرینندۀ انسان در رأس همه حقوق مورد توجه قرار گیرد. این پندار اشتباهی است که نقش خدا از زندگی انسان کنار گذاشته شود. به هر حال این خدای متعال است که چنین مخلوق برتری را آفریده و نسبت به همه نیازهای او شناخت دارد و به همین تناسب قانون متناسب با جایگاه انسان را لحاظ کرده است. لذا باید این حق به عنوان اولی‌ترین حق محفوظ بماند، مگر آنکه کسی وجود خدا را انکار کند و هیچ نقشی را برای او در زندگی روزانه باور نداشته باشد که در این صورت باید بر اساس مبانی، این حقیقت مطلق برای او اثبات گردد که این مجال دیگری را می‌طلبد.

*توجّه به منبع مشترک انسانها

خطیب جمعه هامبورگ تاکید کرد در تدوین حقوق بشر باید به منبع مشترک میان همۀ انسانها توجه گردد؛ یعنی آنچه که به انسانیت انسان مربوط می‌شود، نه به رنگ و نژاد و آداب و رسوم و قومیت و ملیت و مانند آنها. شناخت اصول مشترک میان همه انسانها می‌تواند زمینۀ قانونگذاری مربوط به همه انسانها را فراهم سازد. در واقع باید تلاش کرد تا به دقت مشترکات مربوط به همه انسانها شناخته شود که نتیجه آن درک صحیح حقوق و مسئولیت‌ها است.

* برهان پذیر

وی افزود: نظام حقوق بشر باید برهان‌پذیر و قابل دفاع عقلانی باشد؛ به این معنا که هر ماده‌ای از قانون مربوط به انسان باید با مقدمات پذیرفته شده و مستدل تنظیم و تدوین شود و نباید به امور تجربی اکتفاء نمود. پس باید بر اساس زیرساختار و حق محوری و غایت مندی آن را به دست آورد.  لذا اگر نظامی باشد که بر اساس واقعیت برتر و حقیقت مطلق نباشد برهان‌پذیر نخواهد بود.

* دارای ضمانت اجراء

رمضانی سپس گفت: بهترین نظام حقوق مربوط به انسان زمانی خواهد بود که ضمانت اجراء داشته باشد. پس نباید در شعار و نوشتار بماند و یا نسبت به همه انسانها ضمانت اجراء نداشته باشد. همچنین نباید به آن گزینشی عمل ‌شود. به این  معنا که اگر منافع و مصالح گروهی و یا حزبی را تأمین کرد، همه قوا بسیج شوند تا آن قانون اجراء شود. اما برای افرادی که قدرت دفاع از خود ندارند هیچ نوع ضمانت اجرائی نداشته باشد.

* توجّه به اخلاق

وی افزود: اخلاق و معنویت و به تعبیر دیگر مصالح معنوی انسان رابطه‌ای تنگاتنگ با حقوق بشر دارد، چه در مقام تدوین مواد و چه در مقام اجراء آن، اخلاق و ارزشهای انسانی باید مورد توجه قرار گیرد.

* هماهنگی میان مواد

این روحانی شیعه ایرانی گفت: نظام حقوق بشر در صورتی کامل خواهد بود که میان همۀ مواد آن سازگاری و هماهنگی وجود داشته باشد و این گونه نباشد که برخی از بندهای مواد با بندهای دیگر ناهماهنگ باشد. بلکه باید یک نظام به هم پیوسته باشد و آشفتگی و ناهمگونی در مجموعه مواد حقوق بشر مشاهده نگردد. به تعبیر دیگر هر کدام از مواد حقوق بشر باید تکمیل کننده دیگری باشد و هر کدام به بعدی از ابعاد جسمانی و روحانی و فردی و اجتماعی بپردازد.

* شفافیت و دوری از ابهام

وی افزود: بهترین نظام حقوق بشر زمانی تدوین خواهد شد که شفاف بوده و هیچگونه ابهام و دو پهلوئی نداشته باشد. پس باید از واژگان روشن و به دور از ابهام و اجمال استفاده کرد و نباید در تدوین چنین موادی از الفاظ پیچیده و دو پهلو استفاده کرد؛ بلکه همه آن باید شفاف و روشن باشد. این موضوع مهمی است؛ زیرا برخی برای رسیدن به مقاصد خود، مواد را بر اساس منافع گروهی خود تفسیر و معنا می‌کنند و حال آنکه در بحث حقوق بشر با توجه به اینکه باید از منبع مشترک گرفته شود، باید مواد به هم پیوسته‌ای تدوین گردد که ارتباط وثیق با انسان دارد و هر کدام نقش و توضیح نسبت به دیگری داشته باشد و مجموع مواد آنقدر شفاف و روشن باشد که برای کسی ابهامی نداشته باشد.