سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، در دومین بخش از مباحث جمعیتی به قلم حجت الاسلام فولادی به بررسی مباحث تحصیل بانوان از نگاه مراجع عظام تقلید و اینکه اولویت اول بانوان در زندگی، تحصیل است یا ازدواج پرداخته است.

عوامل کاهش جمعیت:

تحصیل و زندگی به سبک غربی باعث کاهش چشمگیر جمعیت شده و می شود. تحصیل بانوان به جهت کسب مدرک در رشته های غیرمتعارف و غیرمتناسب با شأن و جایگاه آنها و ارائه تحصیلات تا سطوح عالیه بدون هدف دقیق و برنامه ریزی مناسب، باعث افزایش سن ازدواج و کاهش باروری شده است.

اولویت اول از نظر اسلام:

از نظر اسلام اولویت اول با ازدواج بانوان است نه تحصیل. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: از سعادت زن آن است که جشن تکلیف (عادت زنانگی) خود را هم زمان با جشن ازدواج، در خانه شوهر برگزار نماید.

تحصیل واجب:

اگر در روایات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ»؛ در ادامه روایت هم فرمودند: چه علمی بر زن و مرد واجب است: «أَيْ عِلْمِ التَّقْوَى وَ الْيَقِينِ»؛ یعنی علم تقوی و یقین. (1) هم بر مرد و هم بر زن واجب است.

متأسفانه امروزه بر سردرِ دانشگاه ها قسمت اول حدیث را می نویسند و قسمت دوم را حذف می‌کنند.

اگر امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: «اطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصِّينِ»؛ علم را فراگیرید حتی اگر مستلزم سفر به کشور چین باشد، در ادامه هم نوع علم را نیز بیان نمودند: «وَ هُوَ عِلْمُ مَعْرِفَةِ النَّفْسِ وَ فِيهِ مَعْرِفَةُ الرَّبِّ عَزَّ وَ جَلّ». (2)

نظر مراجع تقلید:

*آیا تحصیل علم واجب عینی است، یا واجب کفایی و یا مستحب؟.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی:

نسبت به معارف و احکام مورد ابتلای دینی واجب عینی و نسبت به سایر احکام و همچنین علومی که بقای نظام جامعه اسلامی به آن نیاز دارد، واجب کفایی است و در غیر این موارد اگر علوم مفیدی است، مستحب می‌باشد. (3)

البته در خصوص برخی علوم مضرّ و غیر شرعی نیز تحصیلات حرام است مانند آموزش موسیقی مطرب و لهوی و رقص و شعبده بازی و ... .

تحصیلات امروزی:

امروزه تحصیل و کسب مدرک در اولویت اول زندگی بانوان قرار گرفته؛ فرقی هم نمی کند که تحصیل به درد دین و دنیای آنها بخورد یا خیر؛ تنها هدف، چشم و هم چشمی و کسب مدرک است. رشته هایی مانند راه و ساختمان، معماری، مهندسی، حفر چاه نفت، جنگل بانی، تعمیر کشتی و ... که همگی با روحیه زنان و توان جسمی آنها منافات دارد.گذشته از آن و بدتر از این مقدار قابل توجهی از 50 تا 100 درصد کلاس های دانشگاه ها را بانوان تشکیل می دهند.

بنابراین اولویت اول باید ازدواج باشد نه چنین تحصیلاتی؛ اما امروزه بسیاری از خواستگاران با جواب سربالای والدینِ دختر به ویژه پدران آن ها مواجه می شوند که می گویند: دختر ما قصد درس خواندن دارد نه ازدواج. پس از فارغ التحصیلی هم سن بالا می رود و خواستگار نمی آید.

تحصیل به صورت مختلط:

یکی از اشکالات بزرگ تحصیلات در دانشگاه ها اختلاط شدید دختر و پسر دانشجو می باشد. جای تعجب و تأسف است که در مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان تفکیک جنسیتی صورت می گیرد، اما در دانشگاه ها که اوج بیداری غریزه جنسی است، اختلاط به آسانی صورت می گیرد که همه آن حرام و معصیت کبیره است.

احکام اسلام بسیار آسان و سهل است اما در خصوص رعایت حریم محرم و نامحرم بسیار سخت گیر و حساس می باشد؛ چرا که شکسته شدن این حریم، اثرات بسیار نامطلوب و شومی را در سعادت انسان، خانواده و جامعه بر جای می گذارد که از آثار شوم آن ابتذال فرهنگی، بی بند و باری جنسی، افزایش آمار طلاق در خانواده ها و در نتیجه کاهش شدید جمعیت می باشد.

سؤال از حضرت امام خمینی (ره)

زنی که می خواهد درس بخواند اما مستلزم حضور در کلاسی است که با نامحرم روبرو می شود و استاد او هم مرد می باشد؛ آیا چنین تحصیلی جایز است؟.

حضرت امام خمینی (ره) می فرماید: ادامه تحصیل در رشته های حلال اشکال ندارد و لکن پوشش لازم از اجانب و خودداری از اختلاط با آنها لازم است و اگر ادامه تحصیل، مستلزم اختلاط با اجانب باشد و مفاسد دینی و اخلاقی در بر داشته باشد تحصیل را ترک کند. (4)

استاد بد حجاب:

سؤال 1: استاد، بد حجاب است و حجاب شرعی را رعایت نمی کند؛ تکلیف ما چیست؟.

آیات عظام امام، خامنه ای، صافی، فاضل، بهجت، نوری: نگاه به او هر چند بدون قصد لذت اشکال دارد و جایز نیست.

سؤال 2: تکلیف استادی که به عده ای از دختران درس می دهد ولی نمی تواند خود را از نگاه هوس آلود کنترل کند چیست؟.

همه مراجع: باید تدریس برای آنان را رها کند.

با کمال تأسف علاوه بر اختلاط و بیش از حد دانشجویان دختر و پسر، اختلاط بین اساتید و اختلاط بین استاد و دانشجو نیز صورت می گیرد؛ یعنی استادِ مرد برای دختران تدریس می کند و استادِ زن برای پسران که در بسیاری از مواقع موجبات حرام و یا مقدمه حرام صورت می گیرد.

همچنین لازم است مسئولین امر و مدیران آموزش عالی نسبت به تفکیک جنسیتی، اقدامات اساسی، جدی و لازم را انجام دهند و در این کار تعلّل نورزند که مسئولیت این همه گناه و معصیت دامن گیر آنها نیز خواهد بود.

پاورقی:

(1)- بحار الانوار ج 2 ص 32

(2)-همان

(3)- استفتائات جدید ج 1 ص 527

(4)- احکام بانوان، وحیدی ص 148