به گزارش خبرگزاری «حوزه»،آیت الله مصباح یزدی رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در مراسمی با عنوان «محفل انس رجبیه» که با حضور جمعی از اساتید و دانش پژوهان رشته اخلاق برگزار شد، با بیان اینکه بازگشت همه مفاسد عالم به نوعی کمبود در اخلاق است، اظهار داشت: حتی چیزی که سبب رانده شدن شیطان شد، استکبار بود که یک رذیله اخلاقی است و البته همه ما نیز در معرض چنین کمبودهایی هستیم.
ایشان با اشاره به کم کاری در حوزه اخلاق اظهار داشت: امروز سؤالاتی در باب اخلاق مطرح می‌شود که پاسخ به هر کدام نیاز به معلوماتي در رشته‌های تخصصی دارد و پاسخ بسیاری از این سئوالات مبهم است.
همه ما در معرض کمبود‌های اخلاقی قرار داریم
عضو خبرگان رهبری با بیان اینکه ضرورت پرداختن به اخلاق امری روشن و واضح است، خاطر نشان کرد: هیچ کس مستغنی از تهذیب اخلاق نیست؛ چرا که همه ما در معرض کمبود‌های اخلاقی قرار داریم؛ اگر امروز به وضع کشور و مواضع برخی از افراد توجه کنیم، متوجه می‌شویم که حب دنیا و حسد تا چه میزان در آن‌ها اثر گذاشته ، به طوری که حاضرند خون صدها هزار شهید را برای رسیدن به کرسی ریاست، فدا کنند.
عضو خبرگان رهبری با اشاره به روایتی از پیامبر اکرم (ص) اظهار داشت: ضرر حب مال و ریاست برای دین، بیش از ضرری است که دو گرگ گرسنه به گله‌اي می‌رسانند در حالی که از دو طرف به گوسفندان حمله کرده و چوپانی هم از آن‌ها مراقبت نمی کند، حال آن که می‌دانیم، خصلت گرگ دریدن است و در چنین صورتی، گرگ‌ها همه گله را خواهند درید.
ایشان با اشاره به اینکه خودسازی دو شاخه دارد، خاطر نشان کرد: یک شاخه آن، سلسله دانش هایی است که باید آموخت و شاخه دیگر آن یک سلسله مهارت‌های عملی است که نیاز به تمرین و برنامه‌های عملی دارد.
عضو خبرگان رهبری ادامه داد: بحث‌های مفصلی در زمینه فلسفه اخلاق در دنیا مطرح شده و اینکه فضیلت‌ها کدام هستند و مکاتب مختلفی در این زمینه وجود دارد؛ البته بسیاری از چنین مسائلی به برکت وجود اهل بیت (ع) برای ما حل شده و می‌دانیم که فضائل را باید از آن‌ها آموخت؛ اما باید توجه داشت که این‌ها کلی بوده و در جزئیات بسیار باید تحقیق و پژوهش شود و مسائل اثبات شود؛ مخصوصاً اینکه امروز فرهنگ‌های بیگانه ترویج شده و شبهاتی نیز افکار و عقاید ما را مورد تهاجم قرار می‌دهد.
برای اخلاق هنوز کار درخوری انجام نگرفته است
آیت الله مصباح یزدی با اشاره به لزوم تلاش و تحقیق با توجه به نیاز روز با ذکر مثالی گفت: در زمانی کتاب « معالم » مهم ترین کتاب اصولی بود، اما امروز به قدری بحث‌ها پیشرفت کرده و مسائل مختلف مطرح شده که کتاب معالم جزء الفبای اصول است؛ یا زمانی به قدری فقه ساده و خودمانی بود که متن روایت، برای بیان حکم شرعی در کتاب آورده می‌شد، اما امروز با گسترش علم نمی توان چنین رفتار کرد؛ در زمینه اخلاق هم چنین است و متأسفانه در زمینه اخلاق هنوز کار درخوری انجام نگرفته است.
ایشان خاطر نشان کرد: حتی اگر در زمینه اخلاق از نظر علمی کار شده و متناسب با پیشرفت علم و نیاز بشر، کتب و تألیفات جدیدی ارائه شود، هنوز قدم اول برداشته شده؛ چرا که مرحله دوم کسب مهارت‌های عملی است. می‌توان عالم اخلاق را به پزشک تشبیه کرد که هر چند باید یک سری مطالب و کتب علمی پزشکی را مطالعه کند، اما این کافی نیست و برای مداوای بیمارها باید مهارت عملی نیز کسب کند.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به اینکه امروز دنیا همه هم و غم خود را برای پزشکی و معالجه جسم انسان گذاشته، اما نسبت به روح غافل است، خاطر نشان کرد: امور معنوی برای دنیا اهمیت چندانی ندارد و متأسفانه اين گرايش در ما نیز اثر گذاشته است، به گونه ای که می‌توان گفت بیش از 90 در صد از زندگی ما را کارهای مربوط به دنیا تشکیل می‌دهد.
رشته اخلاق به صورت گسترده و منظم نبوده است
عضو خبرگان رهبری خاطر نشان کرد: امروز رشته‌های حقوق، سیاست، اقتصاد، مدیریت و نظایر آن طرفداران بیشتری دارد تا رشته اخلاق، چرا که آن‌ها اثر دنیایی بیشتری دارند تا اخلاق. این در حالی است که پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق»، اما متأسفانه در طول این 1400 سال بنده نشنیدم که مرکزی برای تربیت مربی اخلاق تأسیس شده باشد؛ هر چند گاه بحث اخلاق در گوشه و کنار، آن هم در قالب مرید و مرادی، وجود داشته، اما به صورت گسترده و منظم برای تربیت مربی اخلاق نبوده است.
اگر برای حل مفاسد جامعه کاری نکنیم هیچ عذری نخواهیم داست
وی با اشاره به ضرورت تأسیس مرکز تربیت مربی اخلاق با توجه به مفاسدی که در جوامع موج می‌زند، ادامه داد: واقعا با توجه به این نیاز جامعه و از آن جا که در پرتو انقلاب اسلامی زمینه انجام چنین کاری فراهم است، اگر در این زمینه کار نکنیم، هیچ عذری در پیشگاه خداوند متعال نخواهیم داشت.
آیت الله مصباح یزدی با بیان اینکه دو نراقی مرحوم با نوشتن کتاب‌های جامع السعادات و معراج السعاده به عنوان افتخار اخلاق در تشیع به شمار می‌روند، افزود: متأسفانه بعد از آن‌ها کار چندانی صورت نگرفته؛ این در حالی است که این دو کتاب نسبت به نیازهای امروز، مانند الفبا هستند؛ چرا که تا 50 سال پیش اصلا در عالم اسلام، فلسفه اخلاق نداشتیم، اما امروز با پیشرفت علم و احساس نیاز، این مطالب گسترش یافته است. از این رو احساس کردیم که باید رشته
ارزشمند اخلاق جای خود را باز کند تا بتواند به مرور پاسخگوی نیازهای فردی و اجتماعی باشد و لذا این مرکز تربیت مربی اخلاق تأسیس شد.
استاد اخلاق حوزه خاطر نشان کرد: البته آموختن تنها کافی نیست، چرا که ارزش اخلاق در صورتی مشخص می‌شود که در عمل متجلی شود.
عضو خبرگان رهبری با اشاره به اینکه پیامبر (ص) «طبیب دوّار بطبه» بود و خودش برای معالجه بیماری‌های روحی مردم به دنبال آن‌ها می‌رفت، خاطر نشان کرد: اگر باور داریم که علما جانشینان انبیاء هستند باید در خط آن‌ها حرکت کنیم و لازمه اش این است که درسش را بخوانیم و مهارت‌های عملی را نیز یاد بگیریم.
هنوز شاخه اول اخلاق است
ایشان با اشاره به اینکه استاد و متن کامل و قابل قبولی برای تحصیل و تدریس اخلاق وجود ندارد، اظهار داشت: این مرحله، مشکل ترین مرحله کار است که البته هنوز شاخه اول اخلاق است؛ عده ای می‌گویند تکلیف دائر مدار قدرت است و حال که متن و استاد نداریم، تکلیف ساقط است.
آیت الله مصباح افزود: در زمان پهلوی اول کتب حوزه بسیار کمیاب بود، به طوری که در هیچ کتاب فروشی کتاب اصول کافی و امالی صدوق و نظایر آن وجود نداشت؛ چرا که چنین اموری مشتری نداشت، اما امروز كه اين مطالب مورد نياز و مطالبه است، باید کسانی که آگاهی اخلاقی دارند – ولو استاد کامل اخلاق نیستند– را به کار گرفته و اختلافات را کنار گذاشته و در سایه همکاری و همفکری به تهیه برنامه و کتب پرداخت. در این صورت کم کم مطالب رشد کرده و مجتهدین اخلاق نیز پرورش می‌یابند و انشاء الله در يكي- دو نسل آینده، حوزه‌ها از این نظر غنی می‌شوند؛ اما اگر دست روی دست بگذاریم، هرگز حرکتی صورت نمی گیرد.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: تمام کتاب استصحاب برگرفته از چند روایت است که اگر آن را برداریم، چیزی برای استصحاب نمی ماند، اما علما با زحمت فراوان و کار بر روی روایات، این مباحث را استخراج کردند؛ باید در زمینه اخلاق نیز کار شده و مطالب پرورش داده شود تا اشتباهات کم شده و راه‌ها روشن شود و کتب تألیف شود.
برای رفع نیازها خالصانه تلاش کنیم
ایشان در پایان با اشاره به لزوم اخلاص و تلاش مخلصانه در این مسیر اظهار داشت: اگر واقعاً نسبت به این مسئله احساس نیاز کنیم و برای رفع نیازها، خالصانه تلاش کنیم، قطعاً خداوند هم به وعده اش عمل می‌کند و بیش از آنچه توقع داریم، ما را یاری کرده و نعماتش را از جایی که گمان نمی کنیم، بر ما ارزانی خواهد داشت.
