به گزارش خبرنگار خبرگزاری«حوزه» آیت الله محمد جوادعلوی بروجردی امروز در دومین همایش نکوداشت آیت الله العظمی موسوی اردبیلی که در دانشگاه مفید برگزار شد، اظهار کرد: مرحوم آیت الله العظمی اردبیلی ورودشان به قم بعد از شهریور 1320 بوده، ایشان آنطور که خودشان نقل می‌فرمودند، محضر مرحوم آیت الله العظمی آقای حجت را زیاد درک کرده بودند و از افراد نزدیک به ایشان بودند.

وی  افزود: پس از ارتحال مرحوم آیت الله العظمی حائری یزدی پس از رفتن رضا خان، یکی از تندترین و بحرانی ترین روزگار حوزه بوده است و قبل از آن در دوران مرحوم آیت الله حائری سختی‌ها زیاد بود و توسط این شخصیت بزرگ در این حوزه کسانی تربیت شدند ولو محدود بودند ولی شاگردان آیت الله حائری هر جا که واقع شدند افرد مؤثری بودند.

استاد حوزه علمیه بیان کرد: یکی از این افراد، شیخ محمد عبده بود؛ ایشان با شارح مصری نهج البلاغه متفاوت است که شاگرد مرحوم شیخ بود؛ در آن زمان، شخصی به نام داور که سیستم قضایی رضاخان را پایه ریزی کرد ایشان را به دستگاه جلب کرد؛ مرحوم عبده که تربیت شده حوزه قم بود، در آن دستگاه اوج  گرفت و تا سطح رئیس دیوان عالی کشور پیش رفت؛ بارها گفته شده است که هنوز رویه قضایی ایشان مورد استفاده است؛ ایشان از معدود قضاتی بود که در آن زمان رأی به علیه رضاخان صادر کرد.

وی گفت: دوران مرحوم آیت الله حائری به شکل درست و دقیق مورد بررسی واقع نشده است؛ ایشان این حوزه بزرگ جهان اسلام را در آن شرایط سخت تاسیس کرد و طلاب در آن زمان برای تحصیل، سخت ترین شرایط را تحمل کردند لذا این شخصیت هایی که در پایه گذاری حوزه با خلوص تمام نقش داشتند باید مورد تجلیل واقع شوند.

آیت الله علوی بروجردی اظهار داشت: پس از آیت الله حائری، آیات خوانساری، صدر و حجت، راه حاج شیخ را ادامه دادند و  تا شهریور 20 که رضاخان از کشور رفت و وضع جدیدی ایجاد شد یکی از سخت ترین دوران حوزه علمیه قم بوده است.

وی بیان کرد: مرحوم آیت الله العظمی اردبیلی در این زمان به قم آمدند و آن شرایط را درک کردند و در آن زمان آیت الله العظمی ابولحسن اصفهانی مرجعیت عام را به عهده داشت و ایشان برای اداره حوزه علمیه قم اجازه تام به مقلدین داده بود که مردم وجوهات خود را به این مراجع ثلاثه بدهند تا حوزه قم اداره شود بنابراین اگر امروز حوزه ما چنین شان و منزلتی دارد مرهون همین ایثارها است.

استاد حوزه با بیان  اینکه  پس از رفتن رضاخان فضا برای حوزه قم باز شد و در این زمان طلاب قم از 300 نفر به 1000 نفر رسید و حوزه نیز رونقی گرفت عنوان کرد:  در آن زمان قم باید هویت و استقلال خود را می داشت و به همین دلیل دعوت از آیت الله العظمی بروجردی انجام شد؛ مرحوم موسوی اردبیلی نقل می کرد که در آن زمان اطبا حضور در نجف را برای مرحوم اصفهانی ممنوع کردند و شایع شد که سید قرار است به قم بیاید که علمای ثلاث مشورت کردند که چگونه از ایشان استقبال کنند و در نهایت مرحوم حجت فرمودند که در این زمینه با آیت الله العظمی بروجردی نیز این بحث را مطرح کنیم و مرحوم بروجردی بیان کرد که اگر قرار باشد که ایشان به ایران بیاید باید از مرز به استقبال ایشان برسیم.

وی با بیان اینکه مرحوم بروجردی از نظر رتبه نیز نسبت به مرحوم اصفهانی متاخر نبود و اساتید ایشان را نیز درک کرده بود گفت: ولی آیت الله العظمی بروجردی چنین خضوعی در خصوص مرحوم اصفهانی داشت.

آیت الله علوی بروجردی اظهارکرد: اگر از استقلال حوزه و مرجعیت سخن گفته می شود باید بدانیم که چه شخصیت هایی در این تاریخ کوتاه، با چه خلوص هایی در مقابل چه سختی هایی آن را حفظ کردند و اگر امروز نظام اسلامی به برکت حرکت یک مرجع تقلید ایجاد شده است باید همین ارزش ها را عرضه کند و قضای ما نیز باید همین مسایل را پیاده کند؛ در این 40 سال باید بدانیم که عمل ما است که شیعه را ترویج می کند و امروز در دنیا به عنوان نشان دهنده عدل علوی معرفی می شویم  به همین دلیل باید بدانیم که چه می کنیم و چگونه معرفی می شویم.

وی  گفت: حوزه، حوزه ایران نیست بلکه حوزه شیعه است و  برنامه ریزی و تربیت برای همه جمعیت شیعه وظیفه حوزه است و خوشبختانه امروز پای شیعه به دورترین نقاط دنیا رسیده است و حوزه باید این جمعیت عظیم شیعه را مدیریت کند.

این استاد حوزه افزود: نتیجه و روش ما باید نتیجه مند برای جمعیت 400 میلیونی حاضر باشد و محدوده ایران چارچوبی است که می توانیم این توان را پیاده کنیم.

وی با بیان اینکه مرحوم موسوی اردبیلی دغدغه های فراوانی داشت و این دانشگاه را نیز با اخلاص و برای همین هدف تاسیس کرد اظهار داشت: اقل وظیفه مااین است که این وظیفه را به نسل آینده منتقل کنیم و نیاز داریم که این حرکت مستقل ادامه پیاده کند و نباید این مستقل بودن را به عنوان فحش فرض کنیم.

آیت الله علوی بروجردی با بیان اینکه باید قداست این نظام را حفظ کرد و معایب آن را نیز برطرف کرد گفت: این قداست و رفع عیب باید توسط حوزه و مرجعیت انجام شود و ممکن است درک این مساله برای برخی سخت باشد، ولی باید این رسالت انجام شود و دچار روزمرگی فکری نشویم.