به گزارش خبرگزاری حوزه، امام محمد تقی(ع) در خانه امام رضا(ع) و بانو سبیکه در سال ۱۹۵ هجری قمری در مدینه منوره دیده به جهان گشود. نام مبارک این حضرت محمد و القاب و کنیه‌ های فراوانی از جمله جواد و ابوجعفر دارد.
مهمترین خصوصیت اخلاقی امام نهم (ع) که به همین نام نیز مشهور گشته‌اند، ‌لقب ‌جواد است چراکه حضرت، اهل ‌دهش ‌و بخشش‌ و به ‌سخاوت مشهور بوده اند. همچنین این حضرت در میان شیعیان و اهل سنت به لقب "باب المراد" مشهور بودند، زیرا حاجت های مردم را بسیار برآورده می ساخت و کرامتهای بی شماری از آن حضرت دیده شده است. 
تاریخ گواهی می دهدامام رضا (ع) باتوجه به ویژگی های فرزند گرامیشان فرموده است: این مولودی است که با برکت تر از او برای شیعیان ما به دنیا نیامده است. 
امام جواد (ع) شخصیتی بی نظیر و جامع کمالات و فضایل علمی و اخلاقی بود که دوست و دشمن را تحت تاثیر قرار داد، و به اعجاب و تحسین واداشت. این امام بزرگوار در مکتب علم الهی و در جوار پدر بزرگوارش امام رضا(ع) به درجه اعلای امامت و ولایت رسید و بعد از شهادت پدر مهربانش ثامن الحجج(ع) در سن هفت سالگی امام و پیشوای عاشقان و محبان اهل بیت(ع) شد و بر اساس مستندات تاریخی هفده سال رهبری شیعیان را برعهده گرفت.
این امام دوران خلفایی از جمله مامون و معتصم را درک کرد که سخت ترین شرایط را برای این امام همام ایجاد کردند با این حال جواد الائمه(ع) با تعیین نمایندگانی در سراسر جهان اسلام، ارتباط خود را با شیعیان حفظ کرد و کارگزارانی به منطقه های مختلف فرستاد و با ارشاد و روشنگری های گسترده از تجزیه و تفرقه مسلمانان جلوگیری کرد. ایشان با تربیت شاگردان و برگزاری جلسه های علمی و مناظره ای به هدایت پیروان خویش در برابر فرقه های انحرافی پرداخت و آنها را به طرف مسیر حق و حقیقت رهنمون ساخت.
امام محمد تقی(ع) یکی از عالمان زمانه خویش و ادامه دهنده مسیر علوم الهی و آسمانی سلسله امامت و ولایت بود که برپایه اندیشه ها و اعتقادها به پرسش های بزرگان دین پاسخ می داد و همیشه از مناظره های مختلف سربلند بیرون می آمد. امام در رویارویی با منحرفان، شیوه های مختلفی را برمی گزید. 
امام جواد(ع) با وجود کوتاهی دوران حیات و امامت، شاگردان بزرگی را تربیت می کنند؛ امثال «حضرت عبدالعظیم حسنی»، «جناب علی بن مهزیار اهوازی»، «فضل بن شاذان نیشابوری»، «محمد بن سنان زاهری»، «ابونصر بزنطی کوفی» و «دعبل خزاعی» از شاگردان آن حضرت هستند که نزد ایشان، رشد علمی یافته و تربیت شدند و یا از آن حضرت(ع) حدیث نقل کردند. 
امام جواد(ع) از عابدترین مردم بود، صبر و بردباری در مقابل مشکلات و گرفتاری ها، شجاعت در گفتار، جود و احسان، نیکوکاری، نیکو سخن گفتن، عابد و ایثار، پاسداری از حریم امامت، پارسایی، نبوغ در علم و دانش و سایر موارد از مهمترین ویژگی های اخلاقی و رفتاری این امام معصوم بود که زبانزد عام و خاص بود.

سرانجام امام جواد(ع) در آخر ماه ذی القعده سال ۲۲۰ هجری قمری به دست توطئه همسرش در سن حدود ۲۵ سالگی به شهادت رسید و در کنار بارگاه منور جد بزرگوارش امام موسی کاظم(ع) در کاظمین به خاک سپرده شد و ضریح و گنبد طلایی اش حرم عاشقان و دلسوختگان مکتب اهل بیت(ع) شد.
امروز تمام ایران از جمله شهرهای مشهد و قم مقدس به خاطر وجود بارگاه های ملکوتی ثامن الحجج(ع) و حضرت معصومه(س) در سالروز شهادت فرزند امام هشتم همنوا با ملکوتیان به سوگ و ماتم نشسته اند و سوگنامه و زیارت نامه بخوانند.

تربیت یافته مکتب اهل بیت(ع)
استاد حوزه و دانشگاه درباره ویژگی های اخلاقی امام جوادالائمه(ع) گفت: این امام تربیت یافته مکتب الهی و امام رضا(ع) و مادرش خیزران (سبیکه)، از خاندان ماریه قبطیه همسر پیامبر گرامی اسلام (ص) بود.
انسیه یوسفیان افزود: امام رضا(ع) درباره ولادت این امام بزرگوار حدیث معروفی دارند که فرمودند مولودی با برکت تر از او در اسلام برای شیعیان زاده نشده است. چرا که در این باره دشمنان شبهاتی را نسبت به امام وارد می کردند که با تولد امام جواد(ع) این مباحث خاتمه یافت.
وی ادامه داد: امام رضا(ع) در سن ۴۸ سالگی صاحب این فرزند شد که پیش از این بسیاری از دشمنان به امام خرده می گرفتند که سلسله امامت استمرار نخواهد یافت و شما صاحب فرزند نیستید که با تولد این فرزند گشایشی برای شیعیان حاصل و باعث شد تا افرادی که امامت امام هشتم را قبول می کنند تا امامت امام زمان(عج) را بپذیرند.
استاد حوزه و دانشگاه خاطر نشان کرد: بعضی از دشمنان نیز درصدد بودند تا فرزند امام رضا(ع) را قبول نکنند از این طریق قیافه شناسان را دعوت می کردند تا ثابت کنند این فرزند امام نیست اما چهره شناسان با قطعیت اعلام می کرند که این فرزند جز از فرزندان رسول خدا نیست.
وی با اشاره به صفت بخشندگی امام جواد(ع) گفت: امام رضا(ع) در نامه ای به امام رضا به ایشان تاکید کرده اند که از اموالی که داری به نیازمندان ببخش و احدی از تو درخواست نکند مگر اینکه تواعطا کنی.
یوسفیان افزود: ایشان حوائج دنیوی را بر اساس اینکه مظهر جودالهی بر روی زمین بودند اجابت می کردند از این رو به لقب جواد مشهور بودند.
وی با بیان اینکه امام جواد(ع) جوانترین امام معصوم بودند که در دوران دو خلیفه عباسی از جمله مامون و معتصم زندگی کردند گفت: بر امامت این امام که در سن کودکی بود برخی خدشه وارد می کردند در حالی که حضرت عیسی(ع) نیز در کودکی به منصب امامت رسید.
استاد جامعه الزهرا(س) بیان داشت: خلفای عباسی برای اینکه در ظاهر به امام احترام بگذارند ایشان را ابن الرضا خطاب می کردند و با برگزاری جلسه های مناظره درصدد بودند تا توان علمی امام را تحت تاثیر قرار دهند که امام در این عرصه دانشمندان را متحیر می کرد.

پاسخی برای همه پرسش‌ها
وی تاکید کرد: امروزه که در فضای مجازی شبهات بسیاری مطرح است افراد می توانند با نگاهی و مطالعه ای در زندگانی این امام همام اشکالات را مورد بحث و نقد قرار دهند.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به مناظره امام با یکی از دانشمندان گفت: در تاریخ آمده است که یحیی بن أکثم گفت: ای زاده رسول خدا، نظر شما در باره این خبر چیست: «روزی جبرئیل بر رسول خدا(ص) فرود آمده و گفت: ای محمّد، خداوند عزّ و جلّ سلامت رسانده و می فرماید: از أبوبکر بپرس آیا از من راضی است چون من از او خشنودم؟»
وی افزود:امام جواد(ع) فرمودند: من منکر فضل أبو بکر نیستم، ولی بر راوی این خبر واجب است که حدیثش را با حدیث دیگری که از آن حضرت(ص) نقل شده مقابله کند که در آخرین سفر حجّ فرمود: «دروغ بر من بسیار شده، و پس از من نیز زیاد خواهد شد، پس هر که از روی عمد بر من دروغی ببندد باید جایگاه خود را در آتش قرار دهد، پس چون حدیثی از من به شما رسید آن را بر کتاب خدا و سنّت من عرضه کنید، پس هر چه موافق قرآن و سنّت من بود آن را برگیرید، و مخالف آن دو را نگیرید»، و این خبری که تو نقل کردی با قرآن نمی خواند، خداوند متعال فرموده: «و همانا ما آدمی را آفریده ایم و آنچه را نفس او وسوسه می کند می دانیم، و ما به او از رگ گردن نزدیکتریم».
یوسفیان به مناظره دیگری اشاره کرد و گفت: نقل شده که یحیی به امام گفت: حدیثی است که در آن گفته شده است که «فقط ابوبکر و عمر سیّد و سرور پیران أهل بهشتند» نظر شما در باره این حدیث چیست؟
وی خاطر نشان کرد:حضرت در این باره فرمودند: این حدیث نیز محال است، زیرا أهل بهشت همگی برنا و جوانند، و پیر و سالخورده ای میانشان نیست، و این خبر از جعلیات بنی امیّه در ضدّیت با حدیثی است که رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله در باره حسن و حسین علیهماالسّلام فرمودند: «که آن دو سرور و آقای جوانان أهل بهشت می باشند و پدرشان از آن دو بهتر است».
استاد حوزه و دانشگاه گفت: امام به درستی و به ظرافت از معارف اسلام و علم لدنی مسائل را مطرح می کردند و بر اساس روابط قضاوت نمی کردند چرا که دین اسلام دین رابطه ها نیست بلکه ضابطه است.
وی ادامه داد: امروزه که بحث مفسدان اقتصادی مطرح است امیدواریم که قضات بر اساس قانون و بدون در نظر گرفتن روابط و سمت افراد به پرونده ها رسیدگی کنند به گونه ای که در دین اسلام نیز به همسران پیامبر تاکید شده بود که اگر جرمی را مرتکب شوید دو برابر عذاب خواهید شد از این رو معافیت از عذاب و محاکمه نباید وجود داشته باشد.

امام جوان

طاهره حیدری مجد نیز در ارتباط با سیره این امام بزرگوار در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه اظهار داشت: شخصیت این امام بزرگوار با همه امامان معصوم(ع) تفاوت بسیاری دارد به گونه ای که ایشان در سن کودکی به امامت رسیدند و سایر ائمه در دوران بلوغ به این درجه نائل شدند.
حیدری مجد افزود: امام جواد(ع) تنها فرزند امام رضا(ع) بودند که در سن ۴۷ سالگی پدرشان متولد شدند از این رو شبهه های زیادی به امر امامت امام هشتم شیعیان وارد شد ضمن اینکه برای مردم سوال پیش آمد که چطور کودکی در این سن می تواند به علم و درجه امامت برسد.
وی با اشاره به حوادث ناگوار زندگی امام جواد(ع) بیان داشت: مامون یکی از خلفای عباسی که امام رضا(ع) را به اجبار به ایران فراخوانده بود باعث جدایی زودهنگام پدر از فرزندش شد و این اولین آسیب و مشکلی بود که در سن کودکی به این امام معصوم وارد شد.
استاد جامعه الزهرا(س)  ادامه داد: ایشان در مدینه و سه سال دور از پدر زندگی کردند و بعد از شهادت پدر درگیر نابسامانی های حکومت خلفای عباسی شدند مامون یکی از این خلفا فردی سیاستمدار، سفاک، دنیاپرست و ظاهر ساز بود به دلیل اینکه امام رضا(ع) را به قتل رسانده بود و در معرض اتهام بسیاری از شیعیان قرار داشت، زیرکانه و حیله گرانه خود را دوستدار امام نهم جلوه می داد و سعی می کرد که بطور نامحسوس و غیرمستقیم به کنترل امام بپردازد.
وی خاطر نشان کرد: مامون به قدری ظاهر ساز و مکار بود که در زمان شهادت امام رضا(ع) به صورت سه شبانه روز خود را عزادار نشان می داد و اینگونه به صورت منافقانه علاقه خویش به اهل بیت را نشان می داد.
حیدری مجد گفت: مامون دختر خویش را به عقد حضرت جواد(ع) درآورد از این رو در داخل خانه نیز امام را تحت کنترل و حتی شهادت قرار دادند این امر در مقایسه با داستان زندگی امام حسن مجتبی(ع) که به دست همسر خویش به شهادت رسید یکسان است اما امام حسن(ع) در کنارش اهل بیتش حضور داشتند ولی امام محمدتقی(ع) تنها بودند.
وی به بعد علمی امام جواد(ع) اشاره کرد و گفت: این امام همام با سن کمی که داشتند استدلال های علمی دقیقی را به کار می بردند و این امر باعث می شد تا دانشمندان متحیر در جواب های امام باشند و نسبت به علم و برتری امام اعتراف کنند.
استاد جامعه الزهرا(س) ابراز داشت: امام به جهاد علمی و مناظره های مختلف پرداختند و از این طریق حوزه فکری و علمی را گسترش دادند از این رو اگر امروز جوانان بخش هایی از زندگانی امام جواد(ع) را مورد مطالعه قرار دهند به عنوان یک الگوی عملی کامل می توانند از ایشان درس زندگی بیاموزند.
وی خاطر نشان کرد: امام در دوران خانه ای که همسرش نااهل بود عمرش را سپری کردند و به هدف والای ترویج دین اسلام پرداختند و این امر نشان می دهد که امروزه نیز می توان در خانواده هایی که شرایط سختی دارند به درستی زندگی کرد.
حیدری مجد تاکید کرد: امام جواد(ع) با تمام ویژگی های اخلاقی وفردی مانند حضرت زهرا(س) در سن جوانی به صورت مظلومانه به شهادت رسدیند و شیعیان را از فیض وجود خویش محروم کردند.

۳۱۳/۶۱