بنت الهدی افشاری نژاد در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، ضمن تسلیت شهادت حضرت صدیقه طاهره، فاطمه زهرا(س) اظهار داشت: حضرت زهرا (س) به عنوان بانویی تراز اول در جهان آفرینش در همه جوانب و ساحت های زندگی، "اُسوه حسنه" هستند که مسلماً در همه عرصه ها و ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی، بهترین و کامل ترین الگو نه فقط برای زنان و دختران بلکه برای همه جامعه بشریت به شمار می روند.

اُسوه ای حسنه برای همه بشریت

وی افزود: در جایگاه هایی که یک زن می تواند تبلور داشته باشد مثل بنده ای وارسته برای پروردگار، دختری مهربان و مودب نسبت به پدر، همسری صبور و فداکار، مادری مهربان در عین حال عالمه و فاضله برای فرزندان و ...، سیره ایشان در مناسبات مختلف بهترین و کامل ترین راهنمای بشریت است، چه آن که در عرصه هایی چون ولایت مداری و دفاع از حریم ولایت و ایستادگی تا پای جان، همچنین در فرزند آوری و تربیت نسل تشیع، در صبر و فداکاری در شدائد و سختی ها نیز بهترین و کامل ترین الگو هستند.

عضو انجمن نظام روانشناسی و مشاوره ایران ادامه داد: با این حال اگر بخواهیم با رویکردی تربیتی به سیره و سبک زندگی این بانوی عالمه و فاضله، نگاهی گذرا داشته باشیم که الگوی عملی مادران جامعه امروز باشد با اشاره به چند سیره ایشان، نکات تربیتی اقتباسی قابل توجه است، از جمله این که همگی می دانیم که کودک از زمانی که پا به عرصه وجود می‌گذارد، روح او آمادگی پذیرش هر نقشی را دارد و اولین نقاشی که شخصیت او را جزء به جزء ترسیم می‌کند، مادر است.

الگوی تربیت فرزند در کلام و سیره فاطمی

وی گفت: حضرت زهرا(س) که بهترین و برترین زنان و مادران عالم است، از آغازین لحظات زندگی فرزندانشان، آنان را بزرگ و گرامی داشته و درصدد تربیت آن‌ها برآمدند. امام صادق (ع) به نقل از حضرت فاطمه(س) می فرمایند: "نزدیک ترین حالات یک زن به خداوند متعال زمانی است که در منزل می‌ماند و به امور خانه‌داری و تربیت فرزند می‌پردازد، ضمن آن که کارهای درون خانه و چیزهایی از قبیـل بارداری و وضع حمل و شیردهی و به خصوص تربیت فرزندان، اجر و پاداشی همچون جهاد در راه خدا دارد.

وی ابراز داشت: حضرت زهرا(س) به عنوان بانوی تراز اول آفرینش چنین سیره ای را الگودهی نموده اند، برخلاف آنچه امروزه در دنیای غرب و بر اساس اصل لذت گرایی، الگودهی می شود. همچنین در تعاملات و رفتارهایی که با فرزندانشان داشته اند الگوسازی نموده که از آن جمله باید به مقوله احترام و محبت کلامی و عملی به فرزندان اشاره کرد.

تربیت عاطفی و محبت آمیز فرزندان

افشاری نژاد در توضیح این مطلب گفت: به هر حال باید توجه داشت که هر انسانی تشنه‌ی محبت و احساس ارزشمندی است. حضرت فاطمه(س) همواره رفتار و کلامی محبت‌آمیز با کودکان داشته که نمونه رفتاری آن را در حدیث شریف کساء به تصویر کشیده‌اند. آن حضرت به فرزندان خود از عبارات زیبایی چون " یا قرة عینی" و "ثمرة فؤادی" استفاده می کنند که بهترین الگو و درس برای ماست تا با فرزندان خود به نیکی و توأم با محبت سخن بگوییم.

وی ادامه داد: بازی یکی از اساسی ترین نیازهای کودکان است که می‌توان در آن بالاترین مفاهیم آموزشی را به کودکان آموزش داد. حضرت زهرا(س) نیز علاوه بر محبت و دلسوزی و نوازش فرزندانشان، هر وقت می‌خواستند با فرزندان خردسالشان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) بازی کنند، آن‌ها را روی دست می‌چرخاندند و بالا و پایین می‌کردند و اشعار پرمحتوایی می‌خواندندکه در آن ها به نکات مهم تربیتی چون توجه به هنر و ادبیات جذاب شعرگونه برای کودکان، استفاده از اشعار دارای مفاهیم مناسب و آموزشی، تلقین نقاط مثبت به کودکان در بازی و اشعار (که شبیه پدرت باش)، ارائه الگو به کودکان در بازی‌ها با زبان غیرمستقیم، لزوم توجه به نگرش توحیدی در تربیت فرزندان و نیز آموزش ایجاد ارتباط با افراد شایسته و نهی از ارتباط با همنشین بد، توجه شده است.

ضرورت توجه به آموزش عملی و نه صرفاً کلامی

استاد جامعه الزهرا(س) همچنین یادآور شد: روش الگویی و رفتار عملی یکی از روش‌های مطلوب در تربیت است که اثر آن ماندگارتر از آموزش کلامی است. در این باره نیز صدیقه کبری(س) با عمل به آنچه می‌فرمودند، فرزندانشان را با اخلاق و رفتار اسلامی آشنا می‌ساختند

وی گفت: در تربیت فرزندان به شکل عملی، حضرت زهرا(س) بر محورهای مهمی چون لزوم آشنایی فرزندان با اخلاق و رفتار اسلامی، التزام عملی خود مادر به آنچه می‌گوید، همچنین لزوم توجه ویژه به همسایه، مقدم کردن دیگران بر خود، توجه ویژه به دعا کردن برای دیگران و ... تأکید می فرمودند.

توجه به رشد علمی فرزندان در سیره فاطمه زهرا(س)

افشاری نژاد همچنین افزود: امام حسن(ع) در پنج سالگی هر روز به مسجد می‌رفت و از کلمات و مواعظی که پیغمبر اکرم(ص) در مسجد بیان می‌فرمودند، به ذهن مبارک خود می‌سپردند، به خانه می‌آمدند و برای مادر بزرگوار خود کلمه به کلمه بیان می‌کردند و چون امیرالمؤمنین علی(ع) به خانه تشریف می‌آوردند، حضرت صدیقه طاهره(س) آن‌ها را برای آن جناب بازگو می‌کردند. روزی حضرت علی (ع) پرسیدند: ای فاطمه، تو در مسجد حاضر نبودی از کجا این کلمات را فهمیدی؟ گفت: فرزندم حسن(ع) هر روز آنچه پدر بزرگوارم بر منبر می‌گوید، بی کم وکاست به همان ترتیب برایم بیان می‌کند.

وی همچنین گفت: روزی پیامبر(ص)، امام حسن و امام حسین را بر دوش گرفته، آنان را مورد لطف و نوازش خود قرار دادند و سپس رو به آن‌ها کرده و فرمودند: با هم کشتی بگیرید. آن‌ها به خواست پیامبر (ص) کشتی گرفتند. حضرت زهرا(س) می‌فرمایند: من دیدم پدرم با جملاتی حسن(ع) را تشویق کرده و درصدد تقویت اوست. بدین سبب به پدرم گفتم: ای پدر بزرگوار! از شما تعجب می‌کنم که یکی را بر دیگری ترجیح می‌دهید؛ آن هم بزرگ تر را بر کوچک تر. پیامبر (ص) فرمودند: برادرم جبرئیل حسین(ع) را تشویق می‌کند و من حسن(ع) را تشجیع می‌کنم.

استاد و پژوهشگر حوزه علمیه خواهران ادامه داد: نکات تربیتی این سیره ناظر به محورهایی چون ایجاد رقابت بین فرزندان حتی در بازی، عدم تبعیض بین فرزندان، رعایت مساوات، برابری و عدالت بین فرزندان، لزوم تشویق فرزندان حتی در اموری مانند بازی و مسابقه، توجه به بازی‌های حرکتی و ورزشی، توجه به بازی خاصی بنام کشتی و ... در پسرها است.

نظارت بر رفت و آمد فرزندان در سبک زندگی فاطمی

وی با بیان این که بی‌توجهی به نظارت بر فرزندان به ویژه در رفت‌وآمدهای اجتماعی آن‌ها، نتایج زیان باری به دنبال دارد، گفت: حضرت زهرا(س) با فداکاری و محبت خاصی که نسبت به فرزندانش نشان می‌دادند، مراقب تمام رفتارهای آن‌ها بودند و به دقت آن‌ها را زیر نظر داشتند. روزی پیامبر (ص) عازم خانه دخترش فاطمه(س) شد، چون به خانه رسیدند، دیدند حضرت فاطمه(س) پشت در ایستاده اند. آن حضرت فرمودند: چرا اینجا ایستاده‌ای؟ فاطمه(س) عرض کردند: فرزندانم صبح بیرون رفته‌اند و تاکنون هیچ خبری از آن‌ها ندارم. پیامبر به دنبال آن‌ها رفتند و آن ها را مشغول بازی پیدا کردند. این واقعه، خود نمونه‌ای گویا از توجه و اهمیت دادن حضرت زهرا(س) به حضور فرزندان خردسالشان است.

وی یادآور شد: در کنار مهرورزی مادرانه، شاهد برخوردهای خردمندانه حضرت درباره فرزندانشان هستیم که هنگام غروب آفتاب یا شب‌های قدر، اجازه خواب به کودکان خود نمی‌دادند، بلکه اگر هر یک خواب بودند آن‌ها را بیدار می‌کردند و با خوردن غذای سبک به آن‌ها، برای بیدار نگه داشتن آنان در شب قدر می کوشیدند و می فرمودند: "محروم کسی است که از برکات شب قدر بی بهره بماند"

اهمیت نوع‌دوستی و پرورش روحیه ایثار

افشاری نژاد همچنین تأکید کرد: نمونه‌های ایثار و از خود گذشتگی در زندگی حضرت فاطمه(س) بی‌شمارند، یکی از مصادیقی که موجب نزول آیه «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی‌ حُبِّهِ مِسْکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً»؛ شد در پی ایثارگری حضرت بیان شده است؛ آنجا که پس از یک روز گرسنگی، وقت افطار، گرسنه بی‌سرپرستی درب خانه را به صدا در می آورد و درخواست طعام می‌کند، پس از آنکه حضرت علی(ع) و فاطمه(س) طعامشان را که قرص نانی بود تقدیم آن فقیر می‌کنند، فرزندان آن‌ها نیز که پرورش یافته چنین پدر و مادری هستند، دیگران را بر خود مقدم می‌شمارند و قرص نان خود را به فقیر می‌دهند و این عمل تا سه شب تکرار می‌شود و نتیجه این روحیه ایثار و از خود گذشتگی، آن می‌شود که فرزندان بزرگوار آن حضرت تمام هستی خود را برای پیشرفت و تکامل انسانیت فدا می‌کنند.

وی افزود: نکات تربیتی این سیره، دربردارنده محورهای مهمی چون لزوم توجه دادن فرزندان به نوع‌دوستی و انسان‌دوستی، مقدم نمودن دیگران بر خود، ایثار و از خود گذشتگی در تعاملات با مردم، فرد محتاج را دست خالی رد نکردن و نیز الگو بودن والدین در انفاق و ایثار است.

این مشاور و کارشناس دینی در خاتمه بیان داشت: با توجه به سیره های ذکر شده از زندگی حضرت زهرا(س)، توجه ایشان به تربیت فرزندان در حوزه های شناختی، عاطفی و رفتاری کاملاً مشهود است و حکایت از اهمیت آن دارد، لذا بهره مندی از این سیره می تواند نقشی اساسی در تربیت فرزندان ایفا نماید که شامل اصول و روش های گوناگون تربیتی نظیر توجه به اصل محبت و مهرورزی، بازی، ایجاد رقابت، تشویق، رعایت عدالت و عدم تبعیض، ایثار و از خودگذشتگی، نظارت بر رفتار کودکان، همچنین توجه به ابعاد مختلف رشدی نظیر رشد معنوی، علمی، جسمانی، روحی، روانی و ... می باشد.