به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام محمد اسماعیل عبداللهی نویسنده و پژوهشگر عرفان اسلامی، ابوالفضل تاجیک عضو هیئت علمی و مدیر گروه عرفان دانشگاه بین المللی اهل بیت علیهم السلام در نشست علمی و تخصصی به نقد انسان شناسی مکاتب معنویت گرا پرداختند.
حجت الاسلام مسلم گریوانی عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی و دبیر عملی این نشست اظهار داشت: در زمینه نقد انسان شناختی مکاتب معنویت گرا ظهور پیدا کرده اند که پرداختن به مکاتب معنوی به ویژه مکاتب نوظهور از جوانب مختلف روانشناسی، معرفتی، دین شناختی و محتواشناسی و آموزه های الهیاتی و دیگاه ها ضروری است.
وی ادامه داد: برخی از مکاتب معنوی معتقد هستند که اگر انسان دست را در آموزه های آنها بگذارد به ساحل آرامش می رسد.
وی تاکید کرد: مهمترین مساله در آموزه های مکاتب معنوی موضوع انسان است از این رو در این نشست، اینکه این مکاتب چه تصویری از انسان دارند؟ و با چه مولفه هایی معرفی می کنند و چه چیزهایی باعث تقرب و آرامش و مانع سلوک می شود؟ را مورد بحث قرار می دهیم.
بررسی دیدگاه اوشو یکی از مکاتب نوظهور
حجت الاسلام محمد اسماعیل عبداللهی در ادامه این نشست به دیدگاه اوشو در زمینه انسان شناسی و خداشناسی پرداخت و اظهار داشت: اوشو در خصوص انسان شناسی، هفت هزار سخنرانی در نوارهای کاست و یک هزار و ۷۰۰ سخنرانی در نوارهای ویدیویی داشته است که بعد در قالب کلیپ ها به صد هزار فیلم تبدیل شد.
نویسنده و پژوهشگر عرفان اسلامی افزود: کتاب های ایشان به ۲۵ زبان زنده دنیا ترجمه شده است از این رو کتاب های ایشان در فضای کشورمان نیز مثل کتاب عشق، رقص و زندگی، از سکس تا فراآگاهی، الماس های آگاهی و پرواز در تنهایی دیده می شود.
حجت الاسلام عبداللهی با بیان اینکه هرقدر دامنه تکنولوژی گسترده می شود بر فقر و تنهایی انسان نیز افزوده می شود گفت: امروز تاثیرگذارترین فعالیت جهان غرب برای مدیریت معنویت خواهی و جریان های معنوی انحرافی است که هر کدام از این جریان ها تبدیل به مساله هایی می شوند که اگر نتوانیم مقابله کنیم می تواند آثار سویی داشته باشد.
این پژوهشگر ابراز داشت: این مکاتب برای این است که به معنویت طلبی بشر پاسخ دهند که این پاسخ ها بدون پشتوانه عقلانی و بیشتر از جنس سراب است.
وی با اشاره به جنگ نرم استکبار جهانی گفت: مطالعات تاریخی این معنویت های نوظهور نشان می دهد که توسط جهان استکبار در اختیار بشر قرار گرفته است و در این زمینه اقدام به تولید معنویت می کنند.
نویسنده و پژوهشگر عرفان اسلامی اضافه کرد: انسان شناسی امروز علاوه بر عناصر مختلف در مسائل مختلف از جمله قدرت در دولت ها، شهر و فضا و نماها مورد مطالعه انسان شناسی معاصر قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه انسان شناسی در مکاتب نوظهور به بلوک غرب و شرق تقسیم شده است گفت: هر کدام یک رویکرد خاصی دارد بلوک غرب با محوریت فلسفه سقراط و بر اساس مفاهیم غرب است.
حجت الاسلام عبداللهی گفت: انسان شناسی بلوک شرق بر نحوه آغاز و فرجام انسان در نظام هستی اشاره دارد که به ظرفیت ها، قابلیت ها، نگاه کارکردگرایانه و نقش در هستی شناسی می پردازد.
وی با اشاره به نگاه دین اسلام در مساله انسان شناسی گفت: در اندیشه اسلام انسان خلیفه خداوند است بیشترین حجم مطالعات در صدراسلام در خصوص توحید و شناخت خدا، موحد و شناخت انسان است و قرآن کریم هم همه آیات را بر این محور قرار داده است.
این نویسنده و پژوهشگر بیان داشت: ادیان جدید، خودساخته و معنویت های نوظهورعمدتا در بلوک غرب و یا متاثر از آن هستند و رویکرد غالب آنها هم انسان شناسی غربی و اهداف آنها نیز غرب گرایی است.
وی با اشاره به اینکه یکی از این معنویت های نوظهور انسان شناسی اوشو است، گفت: اندیشه های آن تحت تاثیر بلوک غرب است اوشو تصویر ذهنی خویش از انسان ایده آل امروزی را «زوربای بودایی» می نامید. زوربا شخصیتی است زمینی و اهل خوشگذرانی های دنیوی، در حالی که بودا مظهر طریقت معنوی است که ترکیب این دو هویتی کاملا جدید، همچون ملاقات بین زمین و آسمان، ملاقات بین مرئی و نامرئی و ملاقات قطبهای متضاد بوجود می آورد.
حجت الاسلام عبداللهی گفت: راه حل ازادی انسان را پاک سازی ذهنی می داند و نسخه آن سازگاری با جماعت است یعنی همرنگ جماعت ها و حذف قید و بند از مذهب هاست. اوشو انسان را دارای ظرفیت بالقوه فوق العاده می داند که باید فعال شود تا به کمال برسد.
وی با تاکید بر اینکه انسان و کمال را باید از دیگاه اوشو تحلیل کنیم گفت: برای پاسخ گویی به این مکاتب نوظهور نیاز داریم تا این اندیشه ها را در مرحله اول بشناسیم و بعد به مرحله بحث و بررسی قرار دهیم.
بررسی اندیشه های انسان و خداشناسی در آثار پائولو کوئلیو
ابوالفضل تاجیک در ادامه این نشست به آثار پائولو کوئلیو از جمله مکاتب نوظهور اشاره کرد و گفت: اندیشه های ایشان در رده عرفان‌های نوظهور جای گرفته و آثار وی بیشتر در قالب رمان است.
وی بیان داشت: مباحث این شخص جذابیت برای جوانان و مردم ایجاد کرده است و باعث شده تا جذب اندیشه های او شوند.
وی ادامه داد: پائولو کوئلیو به دنبال نشان دادن تصویر انسان کامل است دیدگاه ایشان در مورد خدا باعث شده تا به موضوع انسان نیز بپردازد. ایشان اندیشمندی سکولار است و جهان را بدون خداوند و غیرقابل اثبات می داند.
عضو هیئت علمی و مدیر گروه عرفان دانشگاه بین المللی اهل بیت علیهم السلام اضافه کرد: این شخص در اندیشه هایش یکسری ویژگی هایی برای خداوند نسبت داده است از نظر او خداوند نیازمند است از طرفی خود این خداوند خطاکار، نیازمند بخشش، ظالم بدون عدالت، کارهای خداوند بی حکمت، بی برنامه و دارای ضعف است.
وی با اشاره به کتاب های نوظهور در بحث معنویت گفت: کتاب شیطان و دوشیزه پریم ،کتاب ایلیا کوه پنجم، راهنمای رزم آور نور از جمله کتاب های وی است.
تاجیک افزود: در واقع اندیشه های او به گونه است که خداوند را ناقص ترسیم می کند وقتی خداوند را اینگونه ترسیم می کند خدایی که انسانی را آفریده وقتی ناقص و بی حکمت است پس از انسان چه توقعی است.
وی ادامه داد: به دلیل بحران معنویت در جهان، جهان نوعی تشنه معنویت و رفتن انسان به سوی باطن است از این رو استکبار نیز در جنگ نرم از معنویت های نوظهور به نحو احسن استفاده می کند.
عضو هیئت علمی و مدیر گروه عرفان دانشگاه بین المللی اهل بیت علیهم السلام با بیان اینکه پائلو یک شخصیت بین المللی است که آثار او مورد توجه قرار گرفت گفت: انسان در منظر ایشان اینگونه است که فطرت و سرشت پاکی ندارد و نیکی همراه او نیست در کتاب شیطان و دوشیزه پریم به این موضوع اشاره می کند.
وی گفت: این انسان که سرشت ناپاکی دارد پس نباید از او پاکی را در نظر داشت بلکه با یکسری خصوصیات می توان انسان بود از این رو پائولو کوئلیو معتقد است که انسان مطلوب کسی است که از بروز تخلف ناراحت نمی شود و این تخلف را تایید می کند معتقد است که انسان نباید پایبند به قوانین باشد بلکه باید بدون قید و بند باشد.
تاجیک با اشاره به پوچ گرایی در اندیشه های پائلو گفت: او جامعه آرمانی را به یک بیمارستان روانی مطرح می کند که انسان مطلوب کسانی هستند که هیچ قانونی را قبول نکنند و در هر کاری که می کنند آزاد باشند.
وی تاکید کرد: بر این اساس، انسان مطلوب الگوی مشخصی ندارد، معنای دقیق برای زندگی ارائه نمی کند، زندگی را برای مردم، بر اساس میل و شهوت شخصی و حیوانی تشویق می کند و ابراز پشیمانی از اشتباه در زندگی انسان وجود ندارد.
عضو هیئت علمی و مدیر گروه عرفان دانشگاه بین المللی اهل بیت علیهم السلام خاطر نشان کرد: به روابط آزاد جنسی معتقد است که انسان باید بتواند به هر طریق آرامش درونی را به دست بیاورد و قانون گریزی و عدم تقید به دین و مذهب را مورد تاکید قرار می دهد.
۳۱۳/۶۱پ
