خطبه فدکیه نظام نامه اخلاقی است

حجت الاسلام سیدمحسن اکرمی در گفتگو با خبرگزاری حوزه با اشاره به اینکه خطبه فدکیه یک نظام نامه اخلاقی است، گفت: دفاع حضرت فاطمه (س) از ولایت را می‌توان از طریق خطبه فدکیه مشاهده کرد که در آن، عدالت اقتصادی و حقوق، از توحید و نبوت جدا نیستند. برای حضرت زهرا (س) مسئله فدک صرفاً یک اختلاف بر سر زمین نبود، بلکه یک نظام‌نامه اخلاقی بود. ایشان خطبه را با توحید، نبوت و قرآن آغاز کردند و سپس درباره حقوق سخن گفتند.

وی ادامه داد: این اقدام ایشان به ما می‌آموزد که موضوعات اقتصادی و اجتماعی از دین جدا نیستند. اگر خدا یگانه است و پیامبر، رسول راستین خداست، پس عدالت باید در سیاست عمومی محقق شود. ایشان دارایی را به عنوان یک امانت، ثروت را به عنوان مسئولیت، و حاکمیت را به عنوان یک امانت تعریف کردند. حضرت (س) نشان دادند که صدای یک زن مؤمن می‌تواند در عین حیا، عظیم و اثرگذار برای عموم جامعه باشد. خطبه ایشان بر مبنای اصولی بود که حاکم و مردم را به یکسان ملزم می‌کرد و پیوند دهنده‌ی وحی و حقوق است. شهادت ایشان آن گواهی را با خون، مُهر و تأیید می‌کند.

حجت الاسلام اکرمی اظهار کرد: خطبه فدکیه آراسته است به عبارات و اشارات قرآنی، و یادآوری از نبوت و نبی خدا رسول الله(ص) و همچنین قانونهای الهی. این خطبه نمایشی هم نیست، بلکه نمونه حکمت و موعظه حسنه است.

وی با بیان اینکه در سیره حضرت زهرا(س) حیا به معنای مقید بودن به اصول و حضور هدفمند در جامعه است، گفت: برای ایشان، حیا به معنای عدم حضور در اجتماع نیست، بلکه به معنای حضور با هدف و مقید به اصول است. حجاب ایشان پناهگاهی بود که پیامشان را توانمند می‌ساخت، نه پرده‌ای که نقششان را خاموش کند. این نشان می‌دهد که می‌توان عمیقاً با حیا بود و در عین حال عمیقاً تأثیرگذار. ایشان در فضایی ساده، حسن و حسین (ع)، زینب و ام کلثوم (س) را پرورش دادند—انسانهای بزرگی که به امت اسلام در سخت‌ترین روزها و شب‌هایش استواری بخشیدند.

کارشناس دینی تصریح کرد: روش ایشان تنها آموزش نبود، بلکه کار در یک جَو و محیط بود. ذکر و یاد خدا که هوا را عطرآگین می‌کرد، صدقه‌ای که در خفا به همسایگان می‌رسید و نظمی که ذهن و جان و روح را برای عبادت آزاد می‌ساخت. سادگی مهریه، خانه‌ای به دور از تجمل، بخشش سریع. ایشان کفایت را تمرین می‌کردند تا بتوانند منابع را به دست نیازمندان برسانند. کار ایشان (مانند آسیاب کردن غلات) دارای کرامت بود. فقط خستگی نبود، بلکه عبادت بود. رفاه از نظرشان ثروت به معنای رایجش نیست، بلکه هماهنگی میان ابزار و وسایل و معانی اصلی و حقیقی است. عبادتشان پنهان بود. نقل شده که شب‌ها برای همسایگانشان به اسم دعا می‌کردند، پیش از آنکه برای خودشان طلب حاجت کنند (الجار ثم الدار).

استقامت بر حقیقت و عدالت مهم‌ترین پیام فاطمیه

وی ادامه داد: مهم‌ترین پیام فاطمیه، استقامت بر حقیقت و عدالت در مواجهه با قدرت و فراموشی و همچنین نقش تاریخ به عنوان قطب‌نما است. پس از رحلت پیامبر (ص) عزاداری ایشان صرفاً اندوه شخصی نبود، بلکه یک اعتراض اخلاقی بود. حضرت با عزاداری علنی اما شرافتمندانه، اهمیت مسئله را روشن ساختند بدون اینکه به کینه و کج‌خلقی روی بیاورند. ایشان ماتم و شیون را به درس و عبرت تبدیل کردند.

حجت الاسلام حسنی افزود: شاید هیچ نمادی به اندازه قبر پنهان ایشان امروزه گویاتر نباشد. خواسته حضرت برای پنهان بودن، نشانه تلخی نبود، بلکه روش تدریس بود. قبر پنهان ما را به سوی سؤالاتی در مورد اقتدار، عدالت و اعتماد رهنمون می‌سازد—سوالاتی که هنوز در نهادها و قلب‌های ما زنده هستند. شهادت ایشان ما را به ناامیدی دعوت نمی‌کند؛ بلکه ما را به تشخیص درست فرا می‌خواند.

نقش حضرت زهرا (س) در امتداد و تحقق اسلام ناب

وی با اشاره به نقش حضرت زهرا(س) در امتداد تحقق اسلام ناب، بیان داشت: نقش ایشان در امتداد اسلام ناب و حکومت الهی از طریق تربیت نسل، تبیین اصول عدالت و تبدیل خانه به سنگر فکری و عملی قابل مشاهده است. در محیط ساده‌ی خانه‌شان نسلی را تربیت کردند (حسنین (ع)، زینب و ام کلثوم (س) که در سخت‌ترین شرایط امت را پایدار نگه داشتند. این خانه به مدرسه‌ای تبدیل شد که برنامه درسی آن اخلاص بود و سرفصل‌های آن، اخلاق وحیانی را به راه حلهایی برای بحران‌های روز منتقل کردند. ایشان و امیرالمومنین (ع) نقش‌ها را با توجه به مسئولیت و نه خودخواهی تعریف کردند—هر یک برای خدا به دیگری خدمت می‌کرد. خانواده ایشان به پناهگاه امت در هنگام طوفان‌ها تبدیل شد. این اعتماد روز به روز ساخته شد. با بیان آرام حقیقت، با کمک پنهان و با برنامه‌ای که خداوند را در مرکز قرار داده بود. هر خانواده‌ای که این هندسه را تمرین کند، بخشی از سلسله نور ایشان می‌شود.

وی در پایان گفت: حضرت با صراحت اعلام کردند که عدالت اقتصادی بخشی از دین است و نادیده گرفتن یتیم و نیازمند، نه تنها یک شکست اجتماعی، بلکه یک گسست معنوی است. ایشان نشان دادند که چگونه یک جامعه می‌تواند اقتصاد را با اخلاق همسو کند و اقتدار را با پاسخگویی همسو کند.

انتهای پیام